Στην παραλίμνια πόλη Naivasha της Κένυας, περίπου 90 χιλιόμετρα βόρεια από την πρωτεύουσα Ναϊρόμπι, βρίσκονται τα περίφημα θερμοκήπια λουλουδιών.

Η Αφρικανική χώρα, που ελάχιστοι θα φαντάζονταν ότι μπορούν να ευδοκιμήσουν καλλιέργειες λουλουδιών, έχει μακρά ιστορία στον γεωργικό τομέα λόγω των ιδανικών κλιματικών συνθηκών της.

Στις μεγάλες εύφορες εκτάσεις δίπλα στις λίμνες, έχει αναπτυχθεί μια τεράστια βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων, με το 95% των λουλουδιών, κυρίως τριαντάφυλλα να προορίζονται για τις αγορές της Ευρώπης και της Μεγάλης Βρετανίας.

Στις εκτάσεις με τα θερμοκήπια τριαντάφυλλων, εργάζονται πάνω από 150.000 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους γυναίκες, με το κράτος να βάζει στα ταμεία του περίπου 1 δισ. δολάρια ετησίως σε συνάλλαγμα και την ΕΕ, να κάνει τα στραβά μάτια σε ένα σκοτεινό μυστικό.

Εκμετάλλευση ανθρώπων και δουλεία

Εδώ και δεκαετίες, παράλληλα με τις καλλιέργειες ανθεί ένα απάνθρωπο σκλαβοπάζαρο με τις γυναίκες εργάτριες να πέφτουν θύματα σεξουαλικής κι άλλης κακοποίησης, να εργάζονται 12-15 ώρες την ημέρα κάτω από απειλές, αντίποινα, εκφοβισμό και φόβο ότι θα χάσουν τη δουλειά τους. Κι όλα αυτά για 100 δολάρια το μήνα όταν ο βασικός μισθός είναι 207 δολάρια.

Η υπόθεση παραπέμπει στα περίφημα «ματωμένα διαμάντια» της Αφρικής, που γεμίζουν τις κοσμηματοθήκες της Δύσης, συνοδευόμενα από ένα βαρύ φόρο αίματος. Η την παιδική εργασία στην Ασία, όπου 8χρονα παιδιά δουλεύουν 10-12 ώρες για μεγάλα brand λιανεμπορίου της Ευρώπης.

Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επανειλημμένα ενημερώσει την ΕΕ, για τα «ματωμένα τριαντάφυλλά» στα θερμοκήπια της Κένυας, που φτάνουν στην Ευρώπη και στηρίζουν μια τεράστια βιομηχανία εκμετάλλευσης ανθρώπων.

Οι οργανώσεις Workers’ Rights Watch και Anti-Slavery International έχουν καλέσει την ΕΕ και πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να θεσπίσουν ισχυρή νομοθεσία για την προστασία των ανθρώπων από τα φαινόμενα δουλείας και εκμετάλλευσης σε διάφορα σημεία του κόσμου και στην Κένυα.

Τον Φεβρουάριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα υιοθετήσει μια πρόταση που θα κάνει υποχρεωτική τη νομοθεσία περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ώστε να εκλείψουν τα φαινόμενα εκμετάλλευσης. Ωστόσο, η νομοθεσία έχει κενά, αφήνοντας χώρο σε πολλούς να «ξεγλιστρούν».

«Ματωμένα τριαντάφυλλά» στις αγορές της Ευρώπης

Στην ΕΕ, το μερίδιο αγοράς της Κένυας για άνθη τριανταφυλλιάς εκτιμάται σε 38%. Περίπου το 50% των εξαγόμενων λουλουδιών πωλείται μέσω Ολλανδικών Δημοπρασιών. Ο μη εδραιωμένος χαρακτήρας των συναλλαγών μεταξύ δημοπρατητών και λιανοπωλητών της ΕΕ, είναι αυτός που αφήνει τον μισό τομέα των λουλουδιών της Κένυας εκτός του πεδίου εφαρμογής της νομοθεσίας.

Αυτό σημαίνει, ότι οι εργαζόμενοι στην Κένυα δεν θα επωφεληθούν από την πρόθεση της ΕΕ να ασκήσει πιέσεις ώστε να απαγορεύσει τις εισαγωγές λουλουδιών στην ευρωπαϊκή αγορά, σε συγκεκριμένους προμηθευτές από την Κένυα.

Στόχος της ΕΕ είναι να κλείσει την αγορά της στις περιπτώσεις όπου τα λουλούδια συγκομίζονται με τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας και να επιτρέπει μόνο αυτά που μαζεύονται σε φάρμες που σέβονται τα δικαιώματα των εργαζομένων..

Όμως, η ανεπάρκεια ελέγχων και πιστοποιήσεων για την προστασία των ανθρώπων από την καταναγκαστική εργασία, δεν έχει φέρει αποτέλεσμα μέχρι σήμερα.

Ακόμη μικρότερη είναι η ανταπόκριση στην Κένυα. Παρά τις εκατοντάδες καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση, απλήρωτες υπερωρίες, σκληρές συνθήκες εργασίας και έλλειψη προστατευτικού εξοπλισμού σε κάποιες φάρμες λουλουδιών στη Ναϊβάσα, στο Συμβουλίου Ανθέων της Κένυας και στην Υπηρεσία Επιθεώρησης Φυτών της Κένυας (KEPHIS), -την κυβερνητική υπηρεσία που είναι αρμόδια για να παρακολουθεί και να ελέγχει την βιομηχανία - κανείς δεν έχει νοιαστεί.

Απαγορευμένα φυτοφάρμακα

Όμως δεν είναι μόνο η καταναγκαστική εργασία που αντιμετωπίζουν οι εργάτριες στα θερμοκήπια τριαντάφυλλων της Κένυας. Χιλιάδες από αυτές διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με διάφορες μορφές καρκίνου εξαιτίας των ιδιαίτερα επικίνδυνων φυτοφαρμάκων που χρησιμοποιούνται συστηματικά στη γεωργία της Κένυας.

Μια έκθεση τον Σεπτέμβριο του 2023 από τη ΜΚΟ με έδρα το Ναϊρόμπι, Route To Food Initiative, έδειξε ότι οι καλλιεργητές χρησιμοποιούν βαριά φυτοφάρμακα, απαγορευμένα σε άλλες χώρες, λόγω της πρόκλησης καρκίνου, με σκοπό την μεγαλύτερη και πιο γρήγορη ανάπτυξη των λουλουδιών.

Αν θέλουμε λοιπόν να αγοράζουμε λουλούδια και να απολαμβάνουμε τα τριαντάφυλλα στα βάζα μας, ας φροντίσουμε να μην ανθίζουν σε βάρος της ζωής ανθρώπων από την Κένυα ή αλλού στον κόσμο.

Και να ασκήσουμε πιέσεις ώστε οι κυβερνήσεις να θεσπίσουν και να εφαρμόσουν τη νομοθεσία, που θα αναγκάσει αυτή τη βιομηχανία να σέβεται τους ανθρώπους και τον πλανήτη.

(με πληροφορίες από BBC, Workers’ Rights Watch)