Τα βασικά σημεία της τελευταίας έκθεσης του IEA: Πώς η «πετρελαϊκή συμμαχία» Ριάντ – Μόσχας αλλάζει τις ισορροπίες στην αγορά

Τα νέα δεδομένα και τις καινούριες ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου καταγράφει η τελευταία μηνιαία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου  για «σημαντικό έλλειμμα στον εφοδιασμό».

Σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό, οι παγκόσμιες αγορές πετρελαίου αντιμετωπίζουν έλλειμμα 1,2 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023 μετά τις ανακοινώσεις της περασμένης εβδομάδας από Ριάντ και Μόσχα ότι θα παρατείνουν τις περικοπές στην παραγωγή μέχρι το τέλος του έτους.

Η έκθεση «IEA Oil Market (OMR)» είναι μια «από τις πιο έγκυρες και έγκαιρες πηγές δεδομένων, προβλέψεων και αναλύσεων για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου» – συμπεριλαμβανομένων λεπτομερών στατιστικών και σχολίων για την προσφορά, τη ζήτηση, τα αποθέματα, τις τιμές και τη δραστηριότητα διύλισης πετρελαίου.

40 χρόνια εκθέσεων

Η πρώτη OMR του ΔΟΕ δημοσιεύθηκε πριν από ακριβώς 40 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 1983.

Έκτοτε η παγκόσμια αγορά πετρελαίου έχει αναπτυχθεί εκθετικά και έχει αλλάξει ριζικά. Ωστόσο, όπως τότε έτσι και σήμερα οι ανησυχίες για την ενεργειακή ασφάλεια είναι κομβικής σημασίας.

Όπως αναφέρεται στην τελευταία έκθεση, ο ΔΟΕ δημιουργήθηκε ως απάντηση στις προκλήσεις της ενεργειακής ασφάλειας που αναδείχθηκαν από το εμπάργκο πετρελαίου του 1973-1974, όταν οι μεγάλοι παραγωγοί ώθησαν τις τιμές σε ιστορικά επίπεδα.

Η μηνιαία έκθεση, που ξεκίνησε για να παρέχει μεγαλύτερη διαφάνεια για την αγορά πετρελαίου, έχει γίνει έκτοτε μία από τις πιο έγκυρες πηγές στον κόσμο για ολοκληρωμένη ανάλυση και έγκαιρα στατιστικά στοιχεία, που είναι «ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας παγκοσμίως», τονίζει ο ΔΟΕ.

Νέες ισορροπίες

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 αναστάτωσε τις αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου, δημιουργώντας την πρώτη πραγματικά παγκόσμια ενεργειακή κρίση εν μέσω της άνισης οικονομικής ανάκαμψης από την πανδημία Covid-19.

Η ένταξη της Ρωσίας στο μπλοκ του ΟΠΕΚ+ έχει περιπλέξει τις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να αντιμετωπίσει την κρίση και τις μεγάλες πληθωριστικές επιπτώσεις των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου στις οικονομίες σε όλο τον κόσμο, ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η συμμαχία Ριάντ - Μόσχας

Η έκθεση κάνει ιδιαίτερη αναφορά στη συμμαχία Σαουδικής Αραβίας - Ρωσίας, η οποία «αναδεικνύεται μια τρομερή πρόκληση για τις αγορές πετρελαίου».

Τονίζει επίσης ότι αφού οι τιμές του πετρελαίου διαπραγματεύτηκαν σε σχετική ηρεμία τον Αύγουστο, η απόφαση της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας στις αρχές Σεπτεμβρίου να παρατείνουν τις περικοπές παραγωγής κατά 1,3 mb/d συνολικά μέχρι το τέλος του έτους πυροδότησε νέα άνοδο στις τιμές, οι οποίες εκτινάχθηκαν σε υψηλό  10μήνου.

Ο διεθνής οργανισμός υπογραμμίζει ότι η αναμενόμενη άνοδος της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου κατά 1,5 mb/d το β' εξάμηνο του 2023 σε σχέση με τα επίπεδα του α' εξαμήνου του 2023, θα επισκιάσει την προσφορά κατά 1,24 mb/d.

Παρά τη δύσκολη οικονομική της κατάσταση, η Κίνα θα αντιπροσωπεύει το 75% της αύξησης της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου φέτος, ή 1,6 mb/d από το σύνολο των 2,2 mb/d. Ωστόσο, η παγκόσμια αύξηση της ζήτησης αναμένεται να επιβραδυνθεί απότομα σε περίπου 1 mb/d το 2024.

Ο αγώνας των διυλιστηρίων

Τα διυλιστήρια αγωνίζονται να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση.

Η ΙΕΑ υπογραμμίζει ότι τα περιθώρια κέρδους των διυλιστηρίων κοντά στα υψηλά όλων των εποχών δεν έχουν καταφέρει να προκαλέσουν σημαντική αύξηση της απόδοσης.

Οι μη βέλτιστες κατανομές αργού μετά το εμπάργκο στο αργό πετρέλαιο και τα προϊόντα από τη Ρωσία και οι περικοπές της προσφοράς πετρελαίου του ΟΠΕΚ+ κράτησαν τις ευρωπαϊκές και ασιατικές μονάδες του ΟΟΣΑ πολύ κάτω από τα επίπεδα του προηγούμενου έτους.

ΗΠΑ και Βραζιλία

Οι περιορισμοί της παραγωγής από μέλη του ΟΠΕΚ+ άνω των 2,5 mb/d από τις αρχές του 2023 έχουν αντισταθμιστεί μέχρι στιγμής από τις υψηλότερες προμήθειες από παραγωγούς εκτός της συμμαχίας.

 Η προσφορά ρεκόρ των ΗΠΑ και της Βραζιλίας στηρίζει την αύξηση της παραγωγής εκτός ΟΠΕΚ+ κατά 1,9 mb/d από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο, ενώ το Ιράν, που εξακολουθεί να υπόκειται σε κυρώσεις, αύξησε την παραγωγή κατά περίπου 600 kb/d.

Αλλά από τον Σεπτέμβριο και μετά, η απώλεια της παραγωγής του ΟΠΕΚ+, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, θα οδηγήσει σε σημαντικό έλλειμμα προσφοράς κατά το τέταρτο τρίμηνο. Η χαλάρωση των περικοπών στις αρχές του 2024 θα μετατοπίσει το ισοζύγιο σε πλεόνασμα.

Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με την ΙΕΑ, τα αποθέματα πετρελαίου θα βρίσκονται σε δυσάρεστα χαμηλά επίπεδα, αυξάνοντας τον κίνδυνο μιας νέας αύξησης της αστάθειας που δεν θα ήταν προς το συμφέρον ούτε των παραγωγών ούτε των καταναλωτών, δεδομένου του εύθραυστου οικονομικού περιβάλλοντος.

Τα βασικά σημεία της τελευταίας έκθεσης

·Η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου παραμένει σε τροχιά αύξησης κατά 2,2 mb/d το 2023 στα 101,8 mb/d, ως αποτέλεσμα της αναζωπύρωσης  της κινεζικής κατανάλωσης, των καυσίμων αεροσκαφών και των πρώτων υλών πετροχημικών. Το 2024, η νάφθα και το υγραέριο/αιθάνιο, ειδικά στην Κίνα, θα κυριαρχήσουν σε μια συνολική αύξηση κατά 990 kb/d, στα 102,8 mb/d, αντανακλώντας την αύξηση του ΑΕΠ κάτω από την τάση και τη διαρθρωτική μείωση της χρήσης καυσίμων στις οδικές μεταφορές αγορές.

·Η παράταση των περικοπών της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία μέχρι το τέλος του έτους θα προκαλέσει ένα σημαντικό έλλειμμα της αγοράς έως το 4ο τρίμηνο του 23ου έτους. Μέχρι στιγμής φέτος, η παραγωγή του ΟΠΕΚ+ έχει μειωθεί κατά 2 mb/d με τις συνολικές απώλειες να μετριάζονται από τις απότομα υψηλότερες ροές του Ιράν. Η προσφορά εκτός ΟΠΕΚ+ αυξήθηκε κατά 1,9 mb/d σε ρεκόρ 50,5 mb/d τον Αύγουστο. Η παγκόσμια προσφορά το 2023 θα αυξηθεί κατά 1,5 mb/d, με τις ΗΠΑ, το Ιράν και τη Βραζιλία να αποτελούν κορυφαίες πηγές ανάπτυξης.

·Τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας αυξήθηκαν κατά 1,8 δισ. δολάρια σε 17,1 δισ. δολάρια τον Αύγουστο, καθώς οι υψηλότερες τιμές υπεραντιστάθμισαν τις χαμηλότερες αποστολές. Οι αποστολές προς την Κίνα και την Ινδία μειώθηκαν στα 3,9 mb/d από 4,7 mb/d τον Απρίλιο και τον Μάιο, αλλά αντιστοιχούσαν σε περισσότερο από το ήμισυ του συνολικού όγκου.

·Τα περιθώρια των διυλιστηρίων έφθασαν σε υψηλό οκτώ μηνών τον Αύγουστο, καθώς τα διυλιστήρια αγωνίστηκαν να συμβαδίσουν με την αύξηση της ζήτησης πετρελαίου

·Τα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου μειώθηκαν κατακόρυφα κατά 76,3 mb σε χαμηλό 13 μηνών τον Αύγουστο.

·Οι τιμές του πετρελαίου διαπραγματεύονταν σε στενό εύρος όλο τον Αύγουστο, με το Brent να κυμαίνεται γύρω στα $85/βαρέλι και τη μεταβλητότητα των τιμών στα χαμηλά πολλών ετών. Οι τιμές κινήθηκαν υψηλότερα στο τέλος του μήνα καθώς τα θεμελιώδη στοιχεία ήρθαν στο προσκήνιο για άλλη μια φορά και ξεπέρασαν τα 90 δολάρια/βαρέλι για πρώτη φορά σε 10 μήνες μετά την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας να παρατείνουν τις εθελοντικές περικοπές στην παραγωγή μέχρι το τέλος του 2023.