Κερδίζουν έδαφος οι ΑΠΕ στην ηλεκτρική ενέργεια: Ποιες χώρες της ΕΕ κρατούν τα ηνία της αιολικής ενέργειας - Οι προοπτικές της Ελλάδας
Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια έφτασαν το ρεκόρ του 12% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας το 2022 και οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να έχουν κορυφωθεί. Αυτό προκύπτει από την τέταρτη ετήσια Παγκόσμια Ανασκόπηση Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ember, η οποία στοχεύει στην καταγραφή των αλλαγών στην παγκόσμια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας το 2022 και επιχειρεί κάποιες εκτιμήσεις για την πορεία της μετάβασης για τον περιορισμό της παγκόσμιας θέρμανσης στους 1,5 βαθμούς.
Η έκθεση αναλύει δεδομένα ηλεκτρικής ενέργειας από 78 χώρες που αντιπροσωπεύουν το 93% της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και περιλαμβάνει εκτιμώμενες αλλαγές στην υπόλοιπη παραγωγή.
Καθαρή ηλεκτρική ενέργεια
Σύμφωνα με την έκθεση η ένταση άνθρακα της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε στο χαμηλό ρεκόρ των 436 gCO2/kWh το 2022, η πιο καθαρή ηλεκτρική ενέργεια ποτέ. Αυτό οφειλόταν στην αύξηση ρεκόρ της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, η οποία έφτασε σε μερίδιο 12% στο παγκόσμιο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας, από 10% το 2021. Μαζί, όλες οι καθαρές πηγές ηλεκτρικής ενέργειας (ανανεώσιμες πηγές και πυρηνική ενέργεια) έφτασαν το 39% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, καταγράφοντας νέο ιστορικό υψηλό.
Η ηλιακή παραγωγή αυξήθηκε κατά 24%, καθιστώντας την την ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας για 18 συνεχόμενα χρόνια. Η αιολική παραγωγή αυξήθηκε κατά 17%. Η αύξηση της παγκόσμιας ηλιακής παραγωγής το 2022 θα μπορούσε να καλύψει την ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας της Νότιας Αφρικής και η αύξηση της παραγωγής αιολικής ενέργειας θα μπορούσε να έχει τροφοδοτήσει σχεδόν όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Πάνω από εξήντα χώρες παράγουν πλέον περισσότερο από το 10% της ηλεκτρικής τους ενέργειας από αιολική και ηλιακή ενέργεια. Ωστόσο, άλλες πηγές καθαρού ηλεκτρισμού μειώθηκαν για πρώτη φορά από το 2011 λόγω της πτώσης της πυρηνικής παραγωγής και των λιγότερων νέων πυρηνικών και υδροηλεκτρικών σταθμών που μπαίνουν στο δίκτυο.
Οι εκπομπές αερίου
Οι εκπομπές στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκαν το 2022 (+1,3%), φτάνοντας στο ιστορικό υψηλό όλων των εποχών. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι πιο καθαρή από ποτέ, αλλά τη χρησιμοποιούμε περισσότερο. Η παραγωγή άνθρακα αυξήθηκε κατά 1,1%, σύμφωνα με τη μέση αύξηση της τελευταίας δεκαετίας. Η «σταδιακή κατάργηση της ενέργειας από άνθρακα» που συμφωνήθηκε στο COP26 το 2021 μπορεί να μην ξεκίνησε το 2022, αλλά επίσης η ενεργειακή κρίση δεν οδήγησε σε σημαντική αύξηση της καύσης άνθρακα, όπως πολλοί φοβήθηκαν.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας φυσικού αερίου μειώθηκε οριακά (-0,2%) το 2022 –για δεύτερη φορά σε τρία χρόνια– στον απόηχο των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου παγκοσμίως. Ωστόσο, το 2022 σημειώθηκε ο χαμηλότερος αριθμός κλεισίματος εργοστασίων άνθρακα τα τελευταία επτά χρόνια, καθώς οι χώρες προσπαθούν να διατηρήσουν την εφεδρική ικανότητα, ακόμη και όταν η μετάβαση επιταχύνει.
Οι χώρες που ηγούνται της αιολικής επανάστασης
Από τη δεκαετία του 1980, η αιολική ενέργεια έχει γίνει ολοένα και πιο σημαντική στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Από τα πρώτα αιολικά πάρκα που κατασκευάστηκαν στα τέλη του 20ου αιώνα, το 2022 η αιολική ενέργεια παρείχε το 17% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
«Η αιολική ενέργεια είναι ίσως η πιο σημαντική τεχνολογία για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα της Ευρώπης , σε πολλές χώρες η φθηνότερη και δυνητικά μεγαλύτερη εγχώρια πηγή ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να αντικαταστήσει τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα », λέει ο Paweł Czyżak, ανώτερος αναλυτής δεδομένων ενέργειας και κλίματος στο think tank Ember.
Η Δανία , η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο οδήγησαν ιστορικά στη μετάβαση στην αιολική ενέργεια και εξακολουθούν να είναι ισχυροί παίκτες.
Σύμφωνα με στοιχεία του βιομηχανικού ομίλου WindEurope, η Δανία κατέλαβε την πρώτη θέση πέρυσι, με την υψηλότερη συμβολή της αιολικής ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας (55%). Η Ιρλανδία ήρθε δεύτερη (34%), το Ηνωμένο Βασίλειο τρίτο (28%) και η Γερμανία τέταρτη (26%).
Όσον αφορά τη δημιουργία νέων projects, η Γερμανία εξακολουθεί να προηγείται. Η Σουηδία και η Φινλανδία ξεπερνούν τις επιδόσεις της Γερμανίας στα χερσαία αιολικά πάρκα και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μακράν η ισχυρότερη αγορά για υπεράκτια αιολική ενέργεια.
Ένας λόγος που αυτές οι χώρες τα πάνε καλά είναι ότι έχουν σταθερούς νόμους και σαφείς στόχους για την αιολική ενέργεια .
«Το κύριο μάθημα που θα αντλούσα από χώρες όπως η Δανία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο , είναι ότι πρέπει να έχετε μια σαφή και σταθερή στρατηγική και φιλόδοξους στόχους. Στη συνέχεια, ευθυγραμμίζετε όλες τις άλλες πολιτικές και τον χωροταξικό σχεδιασμό και την αδειοδότηση και τον σχεδιασμό πλέγματος κ.λπ. προς αυτό», είπε ο Czyżak.
Παράλληλα με την πολιτική, μια ισχυρή βιομηχανική παρουσία μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της αιολικής ανάπτυξης, λέει στο Euronews ο Po Wen Cheng, επικεφαλής αιολικής ενέργειας στο Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης.
«Χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία και η Ισπανία έχουν μια ισχυρή μεταποιητική βιομηχανία, με πολλές εταιρείες που ειδικεύονται στην παραγωγή ανεμογεννητριών και άλλες συναφείς τεχνολογίες. Η Ολλανδία και το Βέλγιο , από την άλλη πλευρά, έχουν μια ισχυρή βιομηχανία υπεράκτιων και θαλάσσιων επιχειρήσεων, η οποία οδήγησε στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για υπεράκτια αιολική ενέργεια», εξηγεί.
Και επισημαίνει ότι η καινοτομία στην τεχνολογία πλωτής αιολικής ενέργειας - ανεμογεννήτριες που δεν είναι στερεωμένες στον βυθό - έχει επίσης ανοίξει την πόρτα για περισσότερη αιολική ενέργεια σε χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ελλάδα.
Οι προκλήσεις για την Ευρώπη
Ωστόσο αν η Ευρώπη επιθυμεί να επιτύχει τον στόχο της για το 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, απαιτείται πιο ευρεία συμμετοχή όλων των χωρών.
«Το μπλοκ πρέπει να προσθέτει τουλάχιστον 50% περισσότερη δυναμικότητα ετησίως από την προβλεπόμενη - 31 GW σε αντίθεση με 19-20 GW. Αυτό είναι δυνατό μόνο εάν χώρες που δεν έχουν αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές τους, όπως η Εσθονία , η Λετονία, η Λιθουανία, η Ρουμανία και η Βουλγαρία, εντείνουν το παιχνίδι τους», λέει ο Czyżak.
Η ΕΕ πρόκειται να χάσει τους στόχους του 2030
Σύμφωνα με την WindEurope, η ΕΕ πρόκειται να χάσει τον στόχο της για το 2030 . Για να τον πετύχει , οι χώρες πρέπει να αναπτύσσουν πάνω από 30 GW κάθε χρόνο μέχρι το 2030.
Για να ξεκλειδώσουν πραγματικά το δυναμικό της αιολικής ενέργειας, οι χώρες σε ολόκληρη την ΕΕ, ακόμη και εκείνες που τα πάνε καλά, πρέπει να αντιμετωπίσουν μακροχρόνιες διαδικασίες αδειοδότησης. Αυτό θα γίνει πιο σημαντικό καθώς οι στρόβιλοι φτάνουν στο τέλος της ζωής τους και πρέπει να ανταλλάσσονται με νέες - γνωστές ως repowering.
