Ας μιλήσουμε καθαρά για την ενεργειακή μετάβαση
Αποστολή του επιστημονικού λόγου είναι η ανάδειξη των ποικίλων παραμέτρων μιας εκάστης αναλυόμενης θεματικής με νηφαλιότητα και συγκρότηση «χωρίς φόβο και πάθος». Αντίστοιχα, αποστολή της Πολιτικής είναι η αποτίμηση των επιστημονικών δεδομένων επί του εκάστου σημαντικού θέματος, η χάραξη συγκεκριμένων πολιτικών δράσεων και νομοθετικών παρεμβάσεων, αλλά, επίσης, η διενέργεια μιας ανοικτής συζήτησης και υπεύθυνης ενημέρωσης της κοινωνίας για τα υφιστάμενα διακυβεύματα, τις δυσχέρειες αλλά και τα μακροπρόθεσμα οφέλη. Ειδικώς εδώ τονίζω την ανάγκη ανάδειξης όχι μόνο των «φωτεινών» όψεων των θεμάτων, αλλά και της πολυπλοκότητας και των, έστω πρόσκαιρων, επαχθών πλευρών μιας ακολουθητέας στρατηγικής στόχευσης.
Τα προαναφερθέντα ίσως ηχούν τετριμμένα ως όντα αυτονόητα. Ας μου επιτραπεί να επισημάνω εντούτοις ότι στα συμφραζόμενα του μείζονος βιωτικού διακυβεύματος για την ανθρώπινη κοινωνία (προφανώς και για τη χώρα μας), αυτού της ενεργειακής μετάβασης, πολλά από τα παραπάνω δεν έχουν λάβει (ή δεν έχουν λάβει επαρκώς) χώρα. Με αφορμή τα πολλά και σημαντικά ερεθίσματα που λάβαμε από τις υψηλού επιπέδου εισηγήσεις στο πλαίσιο του διεθνούς κύρους Συνεδρίου “The 5th Athens Conference on European Energy Law and Policy: Current Trends in Energy Transition”, το οποίο έλαβε χώρα στις 10.12.2021 (https://energypress.gr/news/stigma-epistimonikis-aristeias-kai-exostrefeias-ston-tomea-tis-energeiakis-rythmisis-5o-athens), διαπιστώνει ίσως κανείς ότι τις πολλές και σύνθετες πτυχές, προκλήσεις αλλά και δυσχέρειες στην οδό της ενεργειακής μετάβασης που η επιστήμη αναδεικνύει, η Πολιτική δεν τις επικοινωνεί με ενάργεια στους πολίτες. Η αντιμετώπιση των φαινομένων και προβλημάτων καθίσταται έτσι μάλλον αποσπασματική, μη ριζική αλλά και διαπνεόμενη από έναν εύπεπτο λαϊκισμό, τον οποίο θα τον βρούμε όλοι μπροστά μας, φοβούμαι δε, έντονα και επώδυνα.
Κομβικό είναι εδώ αλλά και πολύ χαρακτηριστικό το μείζον ζήτημα του (έστω πρόσκαιρου) οικονομικού (ενδεχομένως και ευρύτερου κοινωνικο-οικονομικού λ.χ. στις περιοχές που πλήττονται από την απολιγνιτοποίηση) κόστους της ενεργειακής μετάβασης. Υιοθετώντας μια πολιτική (ορθώς) που οδηγεί σε αποθάρρυνση των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα, όταν στη κυκλική μετακίνηση των διεθνών οικονομικών δεδομένων εισέλθουμε σε περίοδο αυξημένης ζήτησης με την προσφορά μειωμένη, θα αυξηθεί το σχετικό κόστος ενέργειας. Δεν χρειάζεται, θεωρώ, να είναι κανείς κάτοχος διδακτορικών διπλωμάτων στην οικονομική επιστήμη, για να το αντιληφθεί και, κυρίως, να το προβλέψει αυτό. Όσο συνεπώς οι τεχνολογίες αποθήκευσης δεν δίδουν «εδώ και τώρα» λύση στην εγγενή στοχαστικότητα των ΑΠΕ, η σημερινή κρίση με τις υπερδιογκωμένες τιμές ενέργειας ήταν επαρκώς προβλέψιμη. Φοβούμαι δε, ότι δεν θα είναι παροδική αλλά μάλλον θα επανακάμπτει, μέχρι νεοτέρας, περιοδικά. Αν συνεπώς κανείς αποφασίζει να τεθεί στην πρώτη γραμμή της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, δυοίν θάτερον: ή θα πρέπει να έχει επεξηγήσει επαρκώς τί τούτο θα συνεπάγεται μεσοπρόθεσμα για τον μέσο πολίτη ή θα πρέπει να έχει μεσοπρόθεσμες εναλλακτικές λύσεις για τη διασφάλιση της ενεργειακής του ασφάλειας με οικονομικά ορθολογικότερο ενεργειακό μείγμα.
Αν και το πρόβλημα προφανώς και δεν είναι ελληνικό, τί άραγε πράττει η εγχώρια πολιτική ιθύνουσα τάξη σε αυτό το κομβικό στρατηγικό σταυροδρόμι; Ελπίζω, πάντως, η απάντηση να μην αναζητάται στις πρόσκαιρες ανακουφίσεις μέσω ενός ρυθμιστικά προβληματικού ερασιτεχνισμού που συνίσταται στη μετατροπή του ΕΛΑΠΕ σε λογαριασμό κοινωνικής αγαθοεργίας (βλ. εδώ αναλυτικά το άρθρο μου (https://energypress.gr/news/ti-einai-en-telei-o-elape-energeiakos-logari...). Αυτό όχι μόνο δεν συνιστά μόνιμη λύση στο πρόβλημα, φοβούμαι δε ότι θέτει τις προϋποθέσεις για την ανακύκλωση δικαιοκρατικά έκθετων συμπεριφορών που έχουν πλήξει την εγχώρια αγορά ΑΠΕ πολλάκις στο παρελθόν.
----------------------
Ο Καθηγητής Αντώνης Μεταξάς είναι πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ενεργειακής Ρύθμισης και Διευθύνων εταίρος της δικηγορικής εταιρείας «Μεταξάς & Συνεργάτες»
Το άρθρο περιλαμβάνεται στο αφιέρωμα του energypress για τις προκλήσεις, τους φόβους και τις προσδοκίες ενόψει του 2022.
