Κεντρικό κυβερνητικό διακύβευμα το νέο ΕΣΕΚ - Πυρκαγιές και έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα αλλάζουν τους στόχους

Προ μηνών ήταν το ευρωπαϊκό Green Deal και η απόφαση της Κομισιόν για μείωση κατά 55% των εκπομπών CO2, που επέβαλαν την αναθεώρηση των στόχων. Τώρα, είναι τα πάνω από 900.000 καμμένα στρέμματα σε Εύβοια, Αττική και Πελοπόννησο. Οι ακραίοι καύσωνες των τελευταίων δεκαπέντε ημερών. Η ταχύτατη επέλαση της κλιματικής κρίσης. Το γεγονός ότι η άνοδος κατά 1,5 βαθμού της θερμοκρασίας έρχεται μια δεκαετία νωρίτερα των μέχρι πρότινος προβλέψεων, αλλάζοντας πολλά απ' όσα νομίζαμε, όπως αναδεικνύει η χθεσινή νέα έκθεση του ΟΗΕ. Η πρωτοφανής καταστροφή που έζησε η χώρα, μαζί με τα νέα επιστημονικά δεδομένα, αναγορεύουν το σχεδιασμό για το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) σε κεντρικό κυβερνητικό διακύβευμα, όπως θα φανεί και τις αμέσως επόμενες ημέρες. 

Ακόμη νούμερα δεν υπάρχουν. Ενα πρώτο gap analysis με τις νέες πολιτικές και τα μέτρα που πρέπει να μπουν στο τραπέζι, έχει μόνο γίνει από την αρμόδια επιτροπή για το νέο ΕΣΕΚ, τίποτα περισσότερο. Θα ακολουθήσει βαθύτερη ανάλυση των δεδομένων σε συνεργασία με εξωτερικούς επιστημονικούς συνεργάτες. 

Τα πάντα ωστόσο θα χρειαστεί να γραφτούν εξαρχής. Ο προβληματισμός που μεταφέρουν στο Energypress πηγές του ΥΠΕΝ είναι πολύ μεγάλος. Η νέα έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών (IPCC, GIEC) που δημοσιεύθηκε χθες επιβεβαιώνει ότι δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε με τον μέσο όρο των στόχων. 

Καμία χώρα, πόσο μάλλον κάποια αντιμέτωπη με ακραίους καύσωνες και πυρκαγιές όπως η Ελλάδα, δεν μπορεί να συμβιβαστεί με μια μέτρια φιλοδοξία, τονίζουν οι συνομιλητές μας. Ούτε και μπορούμε να ποντάρουμε στα πιο αισιόδοξα σενάρια, πιθανώς να μην επαληθευτούν. 

Άποψή τους είναι ότι πρέπει να βάλουμε πιο ψηλούς στόχους και να τους πετύχουμε πιο γρήγορα. «Οι πυρκαγιές από τη μια, η έκθεση του IPCC από την άλλη, επαναπροσδιορίζουν σίγουρα και το δικό μας αφήγημα», σημειώνουν. Τουλάχιστον αυτές είναι οι πρώτες αντιδράσεις, με την ανησυχία να συμμερίζεται όπως φαίνεται και ο πρωθυπουργός, όπως φάνηκε από το χθεσινό του διάγγελμα, αλλά και τις πολιτικές που επεξεργάζονται ήδη τα αρμόδια υπουργεία.  

Τι σημαίνουν όλ’ αυτά σε αριθμούς για το ΕΣΕΚ;  Ακόμη είναι νωρίς. Ανάλυση δεν έχει ακόμη γίνει, σενάρια δεν έχουν τρέξει, οι νέες πολιτικές που θα ενταχθούν στο ενεργειακό μείγμα (offshore, υδρογόνο) δεν έχουν συνυπολογιστεί. Ο,τι νούμερα ακούγονται προς ώρας είναι στον αέρα, αφού δεν έχει ολοκληρωθεί η επιστημονική τεκμηρίωση.

Αν ωστόσο τον Ιούνιο, ο νέος ευρωπαϊκός στόχος για μείωση κατά 55% των εκπομπών CO2, σήμαινε ότι το νέο ΕΣΕΚ μέχρι το 2030 θα προβλέπει 10-12 καινούργια GW από ΑΠΕ (έναντι 8,8 GW για τα οποία μιλούσε το σχέδιο του 2018), είναι προφανές ότι πλέον ο στόχος θα αναθεωρηθεί προς τα πάνω. Αντί δηλαδή στο τέλος της δεκαετίας το 62% της συνολικής ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια να προέρχεται από ΑΠΕ, όπως αναφέρει το υφιστάμενο εθνικό σχέδιο, πλέον εκτιμάται ότι θα χρειαστεί να φτάσουμε τουλάχιστον στο 70%.

Αλλά το πόσες ΑΠΕ θα ενταχθούν στο σύστημα, συναρτάται από την κατάσταση των δικτύων. Αμφότεροι οι διαχειριστές, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ, οφείλουν να συνεργαστούν και να εκπονούν ανά διετία, μια μελέτη που να αποτυπώνει ξεκάθαρα και αναλυτικά την υφιστάμενη κατάσταση των δικτύων. Τόσο ως προς την δυνατότητα σύνδεσης και απορρόφησης ενέργειας από έργα ΑΠΕ, όσο και ως προς τα έργα που πρέπει να γίνουν στα δίκτυα, προκειμένου το 2030 οι ΑΠΕ να καλύπτουν ένα 70% της ζήτησης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα.  Δίχως, μια παρόμοια μελέτη, ουδείς θα γνωρίζει τις ποσοτικές ανάγκες για ενίσχυση των δικτύων. Χωρίς γενναία ενίσχυση των δικτύων σε 3-4 χρόνια θα επέλθει κορεσμός στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Και κατά συνέπεια, αδυναμία κατασκευής και σύνδεσης νέων έργων ΑΠΕ.

Αναθεώρηση στόχων

Αναθεώρηση των στόχων απαιτείται όχι μόνο επειδή όταν συντάχθηκε το υφιστάμενο ΕΣΕΚ οι τιμές στα χρηματιστήρια ρύπων ήταν στα 20- 30 ευρώ τον τόνο CO2 και χθες κινούνταν μια ανάσα από τα 57 ευρώ. Ούτε επειδή, τότε, δεν υπήρχε το ευρωπαϊκό Green Deal, αλλά γιατί το επιβάλει, όπως μεταφέρεται αρμοδίως, η ταχέως επιδεινούμενη κατάσταση στο κλίμα και το γεγονός ότι ο συν 1,5 βαθμός στην θερμοκρασία του πλανήτη θα επιτευχθεί δέκα χρόνια νωρίτερα.

Και αυτό μπορεί να σημαίνει νέες «πρωτοφανείς» καταστροφές για την Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη, των οποίων το κλίμα θα τείνει να προσομοιάζει ολοένα περισσότερο με το βορειοαφρικανικό. Και στα πέντε σενάρια που εξετάζει η έκθεση του IPCC για τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου, ο πλανήτης θα δει την θερμοκρασία του να αυξάνεται κατά 1,5 βαθμό σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, γύρω στο 2030. Δέκα χρόνια νωρίτερα απ' ό,τι προβλεπόταν στην προηγούμενη εκτίμηση της Διακυβερνητικής, το 2018. Και η αύξηση μέχρι το 2050 θα συνεχιστεί, ενώ αν οι εκπομπές δεν μειωθούν δραστικά, τότε η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη θα ξεπεράσει τους 2 βαθμούς κελσίου στη διάρκεια του αιώνα.

Διαπιστώσεις όπως αυτές και μάλιστα ούτε τρείς μήνες πριν την διάσκεψη GOP26 για το κλίμα που θα πραγματοποιηθεί στη Γλασκώβη, θα ληφθούν σοβαρότατα υπόψιν από το ΥΠΕΝ ενόψει του νέου ΕΣΕΚ, σύμφωνα με τους συνομιλητές μας.

Το νέο εθνικό σχέδιο επομένως για την ενέργεια και το κλίμα θα θέσει ακόμη πιο γενναίους στόχους για την εξοικονόμηση, θα βάλει πιο τολμηρούς στόχους για τις ΑΠΕ, θα αναγάγει την ηλεκτροκίνηση σε ακόμη πιο μείζονα προτεραιότητα.

Κάπως έτσι όλοι οι αριθμοί του παλιού ΕΣΕΚ για το 2030 θα ξαναγραφτούν από την αρχή: Το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας που προβλέπονταν σε κατ’ ελάχιστον 35% ως το 2030. Το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Τα 18,9 GW εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ. Τα 7,7 GW φωτοβολταικών, κ.ό.κ.

10 Αυγούστου 2021

energypress