Η πράσινη μετάβαση, οι κίνδυνοι και ένας δρόμος «Made in Greece»
Τα νούμερα για την διείσδυση της πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα είναι καλά. Στα φωτοβολταϊκά βρισκόμαστε σταθερά στην καλύτερη 10άδα του κόσμου. Στην παραγωγή ενέργειας από αιολικά κατέχουμε την 8η καλύτερη θέση στην ΕΕ. Στο πρώτο οκτάμηνο η φθηνή καθαρή ενέργεια από ΑΠΕ έκανε ρεκόρ δεκαετίας κοντά στις 17 τεραβατώρες, ξεπερνώντας κατά σχεδόν 4 ΤWh την παραγωγή από ορυκτά. Και στην εξοικονόμηση, το ελληνικό «Εξοικονομώ» έχει αξιολογηθεί από την ΕΕ ως ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης.
Επομένως ποιο είναι το πρόβλημα; Αφού πάμε τόσο καλά γιατί δεν πέφτουν οι τιμές στο ρεύμα; Ο ένας λόγος είναι ότι μπορεί να αυξάνονται οι ΑΠΕ, όμως η κυρίαρχη μορφή παραγωγής παραμένει το φυσικό αέριο. Ούτε με τις εισαγωγές λύνεται το πρόβλημα, αφού οι διασυνδέσεις μας είναι με χώρες (Βουλγαρία, Ιταλία) που έχουν παρόμοιο ακριβό ενεργειακό μείγμα με το ελληνικό.
Και μπορεί η καμπύλη των τιμών να είναι μακροπρόθεσμα πτωτική, αλλά η μετάβαση θα έχει βίαια σκαμπανεβάσματα. Το επεσήμανε ξανά ο υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θοδωρής Σκυλακάκης, μιλώντας από το βήμα του 6th InvestGR Forum για τον ασταθή κύκλο των τιμών που θα ζήσουμε τα επόμενα χρόνια, τις απρόβλεπτες ενεργειακές αγορές και τις μεγάλες διακυμάνσεις που θα μας συνοδεύουν μέχρι να αυξηθεί η διείσδυση των ΑΠΕ. Και έστω ότι φοράμε μονίμως τις ζώνες ασφαλείας μας, όπως μας συμβουλεύουν οι ειδικοί. Αρκούν για να μας προστατεύσουν από τις νέες υπερ - κρίσεις; Ποιος μας εγγυάται ότι θα κερδίσουμε ως το 2030 - 2035 το στοίχημα της πράσινης μετάβασης; Κυρίως, ποιος είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο;
ίναι ότι παράγουμε πολύ περισσότερη πράσινη ενέργεια απ’ όση χρειάζεται το σύστημα την συγκεκριμένη στιγμή. Απ’ όση μπορούμε να καταναλώνουμε, και η υπερβάλλουσα, απλώς πετιέται στα σκουπίδια. Παντού στην Ευρώπη, όχι μόνο στην Ελλάδα. Το πρόβλημα των περικοπών δεν οφείλεται στη χωρητικότητα των δικτύων. Όσα δίκτυα και να κατασκευάσουμε, πάλι δεν θα έχουμε τι να την κάνουμε όλη αυτή την πράσινη ενέργεια, για τον απλούστατο λόγο ότι η ζήτηση στην πατρίδα μας είναι συγκεκριμένη. Στην αιχμή της φτάνει τα 10 GW και δεν προβλέπεται να αυξηθεί.
Το πρόβλημα δηλαδή είναι πόση πράσινη ενέργεια «αντέχει» η αγορά. Τα πράσινα μεγαβάτ θα κόβονται και θα συνεχίσουν να κόβονται με αλματώδεις ρυθμούς όσο θα πολλαπλασιάζονται οι ΑΠΕ, επειδή διαχρονικά οι κυβερνήσεις, φοβούμενες το πολιτικό κόστος, δεν έχουν βάλει ένα φρένο ως προς το πόσα αντέχουμε, λαμβάνοντας υπόψιν τον ηλεκτρικό χώρο, αλλά «τεντώνουν» όλο και περισσότερο τα νούμερα για να χωρέσουν μέσα όσο περισσότεροι γίνεται. Σήμερα η εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ πλησιάζει τα 12 GW, το δίκτυο χωράει 18 GW, και τα έργα με όρους σύνδεσης φτάνουν σχεδόν τα 29 GW, όσο περίπου και ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος το 2030, μετά τις επενδύσεις που θα έχουν γίνει.
Έχουμε δυνατότητα να αυξήσουμε τον διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο; Ένας τρόπος είναι με τις αυτόνομες standalone μπαταρίες που συνδέονται απευθείας στο δίκτυο και λύνουν το θέμα της ζήτησης, αφού αποθηκεύουν την ενέργεια και την εγχέουν στο σύστημα τις ώρες που την χρειάζεται. Στόχος είναι να εγκατασταθούν συνολικά 1.000 MW τέτοιων μπαταριών μέσω τριών διαγωνισμών της ΡΑΑΕΥ (σύντομα θα διεξαχθεί ο δεύτερος). «Ένας δεύτερος τρόπος είναι η αντλησιοταμίευση. Και ένας τρίτος είναι οι μπαταρίες που «μπαίνουν πίσω από τον μετρητή» και δημιουργούν ηλεκτρικό χώρο. Ποια η διαφορά σε σχέση με τις αυτόνομες μπαταρίες; Ενώ οι πρώτες αποθηκεύουν το σύνολο της παραγόμενης ενέργειας, αυτές πίσω από το ρολόι, δίνουν τη δυνατότητα ένα μέρος να αποθηκεύεται και ένα άλλο να εγχέεται εκείνη την ώρα στο σύστημα. Χρειαζόμαστε και τις τρεις λύσεις», σύμφωνα με τον CEO του ΑΔΜΗΕ, Γιάννη Μανουσάκη.
Επιλύεται το πρόβλημα ; Και πάλι όχι, αφού στα παραπάνω GW δεν έχουμε προσθέσει τους τεράστιους όγκους που θα παράγονται σε Αφρική και Μ.Ανατολή και φιλοδοξούμε να περνούν τα επόμενα χρόνια μέσω Ελλάδας. Αν δεν φτάσουμε στα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης της Ευρώπης, η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να γίνει εξαγωγικό hub για τον απλούστατο λόγο ότι όλη αυτή η ενέργεια θα εγκλωβίζεται εδώ, άρα οι παραγωγές χώρες της Β.Αφρικής και της Μ.Ανατολής θα αναζητήσουν αναπόφευκτα άλλα μονοπάτια προς την Ευρώπη. Και για αυτό η κυβέρνηση πρέπει να εντείνει τις συζητήσεις με την γερμανική, όπως και οι διαχειριστές των δύο χωρών, για να ωριμάσει ο μεγάλος οικονομικός και ενεργειακός διάδρομος Ελλάδας- Γερμανίας (Green Aegean), με υποθαλάσσια χάραξη μέσω Αδριατικής στην Σλοβενία, από εκεί προς την Αυστρία και μετά στην Νότια Γερμανία. Εργο στρατηγικής και γεωπολιτικής σημασίας που υπηρετεί τον στόχο της διεθνούς ενεργειακής ασφάλειας και θα μπορούσε να αποτελέσει game changer για την Ελλάδα, η οποία πρέπει να προλάβει προτού μπουν άλλοι γείτονες στο παιχνίδι.
Και; Αρκούν τα παραπάνω για να πανηγυρίζουμε για την πράσινη μετάβαση; Όχι, γιατί λείπει το κυριότερο. To μεγάλο αφήγημα. Το σχέδιο, ένα όραμα για την πολιτική διάσταση της πράσινης μετάβασης. Ποιες είναι οι εθνικές μας ιεραρχήσεις. Οι Δανοί και οι Γερμανοί, ευλόγως, προωθούν την αιολική ενέργεια επειδή θέλουν να πουλήσουν τα προϊόντα των κολοσσών τους, της Vestas και της Enercon. Εμείς; Είναι άραγε απρόσωπη η πράσινη μετάβαση; Όχι, υπάρχουν κοντά στις 120 τεχνολογίες και εφαρμογές, από φωτοβολταϊκά, μπαταρίες και υδρογόνο μέχρι δέσμευση άνθρακα (CCS), κλπ.
Το όραμα θα μπορούσε να είναι μια πράσινη μετάβαση «Made in Greece», η οποία θα αξιοποιεί τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. «Έχουμε μια από τις καλύτερες εταιρείες διεθνώς στην παραγωγή χαλύβδινων σωλήνων και ηλεκτρικών καλωδίων», θύμισε ξανά στο συνέδριο 6th InvestGR Forum, ο πρώην υπ. Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννης Μανιάτης.
Έχουμε μια από τις καλύτερες εταιρείες στον κόσμο στην παραγωγή μπαταριών για φωτοβολταϊκά. Έχουμε από τις καλύτερες εταιρείες διεθνώς στην παραγωγή υλικών θερμομόνωσης, κουφωμάτων αλουμινίου και βεβαίως στη βιομηχανία ηλιακών θερμοσιφώνων. Έναν τομέα, που γνωρίζουμε από την δεκαετία του ’70, που τον έχουμε περιφρονήσει και ο οποίος αφορά το 30% της κατανάλωσης σε ηλεκτρικό ρεύμα κάθε νοικοκυριού. Σε μια εξαιρετικά θετικά προκλητική συγκυρία, η Ελλάδα θα μπορούσε να πορευτεί με μια πράσινη μετάβαση «Made in Greece».
Το μεγάλο στοίχημα που παίζει κάθε χώρα, όπως πρέπει να κάνει και η Ελλάδα, είναι είτε να συμμετάσχει στο πράσινο και ενεργειακό γίγνεσθαι με δική της παραγωγή ανταγωνιστικών και εξαγώγιμων προϊόντων και υπηρεσιών, είτε να γίνει μια χώρα που θα εισάγει τα «πάντα όλα» της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης από δύο - τρία κράτη. Με άλλα λόγια, μιλάμε για ένα άλλο παραγωγικό υπόδειγμα μιας χώρας που θα ξεφεύγει από την παραδοσιακή λογική μόνο τουρισμός - real estate - εισαγωγές, ώστε να μην αποφασίζουν άλλοι για εμάς, αλλά να είμαστε συμμέτοχοι στην λήψη των αποφάσεων.
(Αναδημοσίευση από το liberal.gr)
