Οι πυρκαγιές, η κλιματική κρίση κι εμείς

20 08 2024 | 15:21Γιάννης Τσιπουρίδης

Είναι φανερό ότι δεν μπορούμε να είμαστε ειλικρινείς με την κλιματική κρίση. Γιατί απλά δεν είμαστε ειλικρινείς γενικότερα. Οι θέσεις που υποστηρίζουμε, υπηρετούν την προσωπική μας ατζέντα και όχι την αλήθεια και ιδιαίτερα την επιστημονική αλήθεια.

Και εξηγούμαι.

Μετά από δεκαετίες προειδοποιήσεων για την επερχόμενη κλιματική κρίση, τα τελευταία 2-3 χρόνια, που τα σημάδια της δεν κρύβονται πια και είναι φανερά δια γυμνού οφθαλμού, υπάρχουν δεκάδες ειδήσεων που αναφέρονται στα φαινόμενα και τις επιπτώσεις της τριπλής πλανητικής κρίσης (κλιματική αλλαγή, καταστροφή του περιβάλλοντος, απώλεια βιοποικιλότητας) καθώς και άρθρα επιφανών ελλήνων και ξένων αρθρογράφων που επεξηγούν τι συμβαίνει, γιατί συμβαίνει και κυρίως τι θα συμβεί.

Κι επειδή από τη φύση τους τα ΜΜΕ προτεραιοποιούν τις πιο εντυπωσιακές ειδήσεις, η άνοδος της θερμοκρασίας, οι παρατεταμένοι καύσωνες, οι καταστροφικές πλημμύρες, η ξηρασία και οι ανεξέλεγκτες μέγα-πυρκαγιές είναι σχεδόν καθημερινά αναγνώσματα.

Οι καταστροφικές μέγα-πυρκαγιές είναι αναπόσπαστο κομμάτι των συνεπειών της κλιματική κρίσης.

Και θα χειροτερεύουν γιατί απλά η κλιματική κρίση θα χειροτερεύει.

Είναι επιστημονικό δεδομένο ότι η κλιματική αλλαγή θα συνεχίσει να καλπάζει για πάρα πολλά χρόνια ακόμη.

Γιατί ακόμη κι αν σήμερα κάναμε, μέσα σε μία μέρα, ότι απαιτείται για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αποσταθεροποίηση, η αδράνεια του κλιματικού συστήματος θα συνεχίσει να δημιουργεί αυτές και ακόμη χειρότερες καταστροφικές κλιματικές συνέπειες.

Αυτό έχει κλειδώσει.

Μας περιμένουν (τα παιδιά μας δηλαδή) πάρα πολύ δύσκολα χρόνια.

Τι λύσεις έχουμε;

Ο στόχος της ανθρωπότητας, του συστήματος δηλαδή και των πολιτικών εκπροσώπων του, θα πρέπει να είναι ένας και μόνο ένας:

να είναι αυτή μια παροδική και όχι μόνιμη περίοδος και να μειωθεί ο χρόνος διάρκειας της πάση θυσία και με κάθε δυνατό μέτρο.

Επειδή όμως αυτό δεν έχει πολιτική δόξα σε παρόντα χρόνο και επειδή πολιτικές επενδύσεις που θα αποδώσουν μετά από πολλά χρόνια δεν ενδιαφέρουν κανέναν πολιτικό (παγκοσμίως), γι’ αυτό λουζόμαστε και θα συνεχίσουμε τα λουζόμαστε τις κλιματικές συνέπειες, ενώ οι πολιτικοί θα προσπαθούν να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη ή να ελαχιστοποιήσουν πολιτικές ζημιές από αυτές τις καταστροφές.

Από το 1981 που επέστρεψα στην Ελλάδα, κάθε καλοκαίρι κάποια περιοχή καίγεται σοβαρά. Η Πεντέλη πάντα είχε την τιμητική της. Έτυχε μάλιστα να ζήσω από μέσα την πολύ μεγάλη πυρκαγιά του 1998.

Οι καταστροφικές πυρκαγιές είναι όλο και περισσότερο μέρος της κλιματικής αποσταθεροποίησης[i].

Δεν συμβαίνουν μόνο στην Ελλάδα[ii].

Αυτές τις μέρες υποφέρουν οι γείτονες μας στα ανατολικά, παλαιότερα οι γείτονες στα δυτικά, Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία. Ακόμη και στην Αγγλία[iii] πρόσφατα υπήρξαν wild fires[iv] και να μην ξεχάσω και τη Σιβηρία[v].

Φυσικά ξεχωρίζει η Καλιφόρνια[vi] που εδώ και πολλά χρόνια κατακαίγεται κάθε χρόνο, η Αυστραλία[vii] που κάηκε από άκρη σε άκρη πριν μερικά χρόνια αλλά και ο Καναδάς[viii] όπου τα τελευταία 3-4 χρόνια οι καταστροφές από τις πυρκαγιές είναι ασύλληπτες[ix].

Προφανώς, το ότι καίγονται και άλλοι[x] δεν είναι δικαιολογία για δική μας ανικανότητα.

Υπογραμμίζει όμως, ότι τα αίτια που κάνουν αυτές τις mega φωτιές ανεξέλεγκτες είναι πάνω και πέρα από την ανθρώπινη διαχείριση και εστιάζονται στην κλιματική αλλαγή.

Η ανθρώπινη προληπτική παρέμβαση, οργάνωση και διαχείριση της κατάστασης προφανώς μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά και να περιορίσει την έκταση της καταστροφής, αλλά και πάλι μέχρι ενός σημείου.

Το κοκτέιλ όμως

Καύσωνας μεγάλης διάρκειας (κλίμα)
Ξηρασία (κλίμα)
Ισχυροί άνεμοι (κλίμα)
Διαχρονική αδιαφορία στους κανόνες της επιστήμης (άνθρωπος)
Διαχρονική κάκιστη προετοιμασία και απουσία πρόληψης (άνθρωπος)
Διαχρονική άναρχη, αυθαίρετη και εκ των υστέρων νομιμοποιημένη δόμηση (άνθρωπος)
Αιώνια ανθρώπινη βλακεία (πάνω από κλίμα και επιστήμη)

δεν παλεύεται.

Θα σκάσω αν δεν πω το ακόλουθο:

Φέτος ανακοινώθηκε ένα προληπτικό μέτρο: ο καθαρισμός οικοπέδων.

Επί της αρχής είναι σωστό, αν και έχει μεγάλα περιθώρια βελτίωσης που δεν είναι της παρούσης. Είναι όμως σωστό.

Και τι έγινε;

Όταν πλησίαζε η καταληκτική ημερομηνία δόθηκε παράταση, μέχρι 15 Ιουλίου[xi].

Δηλαδή μίλησε το αρμόδιο υπουργείο με κάποιον υπεύθυνο της κλιματικής αλλαγής και πήρε τη διαβεβαίωση ότι δεν θα υπάρξει πυρκαγιά μέχρι τότε;;;;

Σημειωτέον ότι φέτος είχαμε παρατεταμένο καύσωνα και τον Ιούνιο που σημαίνει ότι η δασική καύσιμη ύλη θα έπαιρνε φωτιά και μια φλογερή ματιά ακόμη[xii].

Αλλά εμείς δώσαμε παράταση!!!

Όπως κάνει η διοίκηση χρόνια τώρα για όλα τα θέματα, συμπεριλαμβανόμενης της νομιμοποίησης αυθαιρέτων σε λόφους και ρεματιές (που φυσικά δεν έχουν πρόσβαση τα πυροσβεστικά). Να θυμίσω ότι πριν κάποια χρόνια λέγαμε με μια δόση αυτοσαρκασμού ότι «στα βουνά της Αττικής φυτρώνουν μεζονέτες»

Είπαμε όμως: η προσοχή όλων πρέπει να είναι στα καμένα ώστε μην μπουν ανεμογεννήτριες, που ως γνωστόν και επιστημονικώς αποδεδειγμένο, είναι η καταστροφή του πλανήτη[xiii].

Και να πω και κάτι ακόμη:

Η αντιπυρική περίοδος αρχίζει την 1^η Ιανουαρίου και τελειώνει στις 31 Δεκεμβρίου.

Τελεία και παύλα.

Μερικοί κανόνες έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα

Κάποιοι όμως όχι.

Και όσο μεγαλύτερο το διακύβευμα τόσο αυστηρότερη και απόλυτη η εφαρμογή τους.

Ξυπνήστε γιατί καήκαμε!!!

Και τώρα που τέλειωσε και αυτή η μεγάλη πυρκαγιά τι κάνουμε;

Τώρα θα ζήσουμε την «πολιτική» πυρκαγιά όπου αντί να ανταλλάσουν απόψεις οι ειδικοί επιστήμονες των κομμάτων, ανταλλάσουν καρφιά τα επικοινωνιακά επιτελεία τους και καμαρώνουν οι οπαδοί.

Από τη μια πλευρά η κυβέρνηση θα επικαλείται ότι μπορεί να επικαλεσθεί για να δικαιολογήσει την καταστροφή, συμπεριλαμβανόμενης της κλιματικής κρίσης

Και από την άλλη οι αντιπολιτεύσεις θα τα χρεώνουν όλα στην ανικανότητα της κυβέρνησης, υποτιμώντας την σημαντικότητα της κλιματικής κρίσης

Οπότε χαμένη θα είναι η αλήθεια και μόνο ένα είναι σίγουρο: ότι θα συμβούν τα ίδια και του χρόνου, αν όχι αργότερα φέτος.

Και αν στις εκλογές υπάρξουν αλλαγές, θα αλλάξουν απλά οι ρόλοι.

Η Ελλάδα έχει καεί με όλα τα κόμματα εξουσίας και με όλους τους πρωθυπουργούς.

Όταν θα βγει μια γενιά πολιτικών για τους οποίους ο χρονικός ορίζοντας δεν θα είναι οι επόμενες εκλογές, τότε μπορούμε να ελπίζουμε.

Χλωμό.

Και μια συμβουλή: για τα επόμενα χρόνια προβληματιστείτε από πού θα παίρνετε νερό για να σβήνετε τις πυρκαγιές, γιατί τελειώνει κι αυτό και δεν είναι το θαλασσινό προσβάσιμο πάντοτε και για όλες τις πυρκαγιές.

Οι συνθήκες που δημιουργούν τις mega φωτιές δεν αντιμετωπίζονται με κραυγές, αντεγκλήσεις και γραφειοκρατία.

Το κλίμα αλλάζει και αυτή είναι μια βίαιη αλλαγή που μόνο με κατανόηση των αιτιών και διαχρονική συνεργασία όλων μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε ελπίζοντας να ελαχιστοποιήσουμε τις συνέπειες και μόνο αυτό[xiv].

Ειρήσθω εν παρόδω, τα ίδια ισχύουν και για τις πλημμύρες.

Για σκεφθείτε για ένα λεπτό: έχουμε καταστροφικές πλημμύρες, μετά καύσωνες και ξηρασία που στρώνουν το δρόμο στις ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, ενώ τελειώνει και το πόσιμο νερό.

Αν είχατε να επιλέξετε ένα γενεσιουργό αίτιο τι θα διαλέγατε;

Ότι επέρχεται αλλαγή του κλίματος είναι γνωστό τουλάχιστον από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα[xv], [xvi]. Και έκτοτε αυτή η γνώση ενισχύεται και τεκμηριώνεται χρόνο με το χρόνο.

Τώρα πια δεν χρειάζεται να είσαι επιστήμονας για να καταλάβεις ότι κάτι άλλαξε και ότι όσο πάει αλλάζει περισσότερο προς το χειρότερο.

Τα δε δύο τελευταία χρόνια υπήρξαν καθοριστικά στην συνειδητοποίηση ότι το κλίμα άλλαξε και μαζί του αναπόφευκτα και η ζωή μας.

Οι νέες κλιματικές συνθήκες σκοτώνουν.

Οι καταιγίδες, οι πλημμύρες, οι καύσωνες, η ξηρασία, η λειψυδρία, οι πυρκαγιές, οι μειωμένες σοδειές, η άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών ….. άμεσα και έμμεσα σκοτώνουν.

Και επηρεάζουν όλο τον κύκλο της ζωής.

Την ατμόσφαιρα που αναπνέουμε, που χειροτερεύει σταθερά
Το νερό που πίνουμε, που εξαφανίζεται
Την τροφή που καταναλώνουμε, που ελαττώνεται μια και επηρεάζονται οι καλλιέργειες
Την εργασία μας, που οι συνθήκες γίνονται αφόρητες
Το κόστος ζωής, τις διακοπές, τις συνήθειες, τις απολαύσεις, ….. όλα

Καιγόμαστε, πνιγόμαστε, εξαφανιζόμαστε και αδιαφορούμε, γιατί αρνούμαστε πεισματικά να δούμε μερικά χρόνια παρακάτω.

Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον και γι αύριο βλέπουμε.

Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης

Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Επισκέπτης καθηγητής @Meru University of Science and Technology (MUST) κι επισκέπτης καθηγητής @Technical University of Mombasa (TUM), Κένυα

Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

Εκδότης e-mc2 (Energy Matters to Climate Change)

Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια

[i] https://www.e-mc2.gr/el/node/1133

[ii] https://www.e-mc2.gr/el/news/klimatiki-allagi-diplasiastike-pagkosmios-i-epifaneia-ton-dason-poy-katastrefetai-apo-tis

[iii] https://www.e-mc2.gr/el/node/2735

[iv] https://www.e-mc2.gr/el/news/wwf-oi-gigantiaies-pyrkagies-apeiloyn-tin-eyropi