Με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα έως τον πρώτο διαγωνισμό για τη χορήγηση επενδυτικής και λειτουργικής ενίσχυσης σε μεμονωμένες μονάδες αποθήκευσης με μπαταρίες (ο οποίος σχεδιάζεται από το ΥΠΕΝ να πραγματοποιηθεί μέσα στο 1ο τρίμηνο του 2023), θα χρειαστεί στους μήνες που απομένουν η πολιτεία να ολοκληρώσει το σχετικό κανονιστικό-ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά και οι επενδυτές να «ωριμάσουν» αδειοδοτικά τα έργα τους, ώστε να δικαιούνται να λάβουν μέρος στη δημοπρασία.
Υπενθυμίζεται ότι για την επενδυτική ενίσχυση των έργων έχει προβλεφθεί ένα κονδύλι 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ αυτή θα χορηγηθεί μέσω της ίδιας διαδικασίας για τη λήψη λειτουργικής ενίσχυσης. Όπως έχει γράψει το energypress, αυτό σημαίνει πως στον διαγωνισμό οι επενδυτές θα υποβάλουν προσφορές για την «ταρίφα» (σε ευρώ ανά Μεγαβατώρα) με την οποία θα αποζημιώνονται για τα 10 πρώτα χρόνια λειτουργίας των σταθμών τους. Τα έργα με τις μικρότερες προσφορές, που θα προκριθούν, θα είναι κι εκείνα που θα λάβουν και την επενδυτική ενίσχυση.
«Παλιές» άδειες 18 Γιγαβάτ για standalone μπαταρίες
Ο σχεδιασμός του υπουργείου προβλέπει το χαρτοφυλάκιο standalone μπαταριών που θα δρομολογηθεί με αυτό τον τρόπο θα ανέλθει στα επίπεδα των 900 Μεγαβάτ, το οποίο θα «κλειδώσει» μέσα από δύο δημοπρασίες. Επομένως στον πρώτο διαγωνισμό, μέσα στο 1ο τρίμηνο, θα προκριθούν έργα 450 Μεγαβάτ περίπου, με τις υπόλοιπες μονάδες 450 Μεγαβάτ να «περνούν» από τον 2ο διαγωνισμό, ο οποίος αναμένεται να διεξαχθεί το 2ο τρίμηνο του 2023.
Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι τεράστιο, με συνέπεια η «δεξαμενή» των υποψήφιων έργων να κινείται σε υπερπολλαπλάσια επίπεδα από τα 900 Μεγαβάτ. Ενδεικτικό είναι ότι:
- οι «παλιές» άδειες για standalone μπαταρίες (που ουσιαστικά ήταν άδειες παραγωγής), ανέρχονταν σε 18 Γιγαβάτ
- πριν από το νομοσχέδιο για την αποθήκευση εκκρεμούσαν επιπλέον αιτήσεις για 800 Μεγαβάτ
- στο μεταξύ, μεσολάβησαν δύο κύκλοι υποβολής αιτήσεων στη ΡΑΕ για «νέες» άδειες. Έτσι, προστέθηκαν επιπλέον υποψήφια έργα συνολικής ισχύος 700 Μεγαβάτ
Τα απαραίτητα βήματα μέχρι τον πρώτο διαγωνισμό
Για τη διενέργεια της πρώτης δημοπρασίας, τα κανονιστικά-ρυθμιστικά βήματα που απομένουν θα έρθουν σε συνέχεια του πρόσφατου νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ, με το οποίο δημιουργήθηκε πλαίσιο για την ανάπτυξη και λειτουργία μονάδων αποθήκευσης – διακρίνοντας μάλιστα τρεις διακριτές κατηγορίες, για τις ανάλογες εφαρμογές. Με το πλαίσιο, μεταξύ άλλων ρυθμίστηκαν οι ρυθμιζόμενες χρεώσεις, ενώ θεσπίσθηκε η άδεια αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας για τις standalone μπαταρίες, η οποία θα αντικαταστήσει τις «παλιές» άδειες που έως τότε χορηγούνταν από τη ΡΑΕ.
Έκδοση Κανονισμού Αδειών Αποθήκευσης
Επίσης, στο νομοσχέδιο προβλέπεται η έκδοση του Κανονισμού Αδειών Αποθήκευσης, ο οποίος ανάμεσα σε άλλα θα περιλαμβάνει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώµατα των κατόχων των αδειών αποθήκευσης. Ο Κανονισμός αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη διενέργεια του διαγωνισμού, για τον οποίο σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, ήδη η ΡΑΕ ετοιμάζει τη σχετική εισήγηση. Με βάση της εισήγηση της Αρχής, η έκδοσή του θα γίνει με Υπουργική Απόφαση.
Την ίδια στιγμή, ο ΑΔΜΗΕ (σε συνεργασία με το ΕΜΠ) έχει εκπονήσει μελέτη για τους στατικούς και δυναμικούς περιορισμούς που θα διέπουν την έγχυση και την απορρόφηση ενέργειας από τις μονάδες αποθήκευσης (με την ίδια μελέτη θα τεθούν ανάλογα «φίλτρα» και στις ΑΠΕ). Με βάση την εισήγηση του Διαχειριστή, σε συνδυασμό με τη γνώμη που θα διατυπώσει η ΡΑΕ για την πρόταση, θα πρέπει να εκδοθεί Υπουργική Απόφαση που να θεσμοθετεί τις παραμέτρους των δύο τύπων περιορισμών.
Τροποποίηση του Κώδικα Διαχείρισης Συστήματος
Με την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης, θα ανοίξει ο δρόμος ώστε ο ΑΔΜΗΕ να προχωρήσει στις αναγκαίες τροποποιήσεις του Κώδικα Διαχείρισης Συστήματος, ώστε οι συστοιχίες μπαταριών να προστεθούν στις μονάδες που συνδέονται. Έτσι, μεταξύ άλλων με τις τροποποιήσεις θα εισαχθούν οι ελάχιστες τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές των μονάδων, αλλά και οι στατικοί και δυναμικοί περιορισμοί για τις μπαταρίες.
Μετά την τροποποίηση, ο ΑΔΜΗΕ θα έχει τη δυνατότητα να ξεκινήσει να εκδίδει όρους σύνδεσης για standalone μπαταρίες. Κι αυτό γιατί θα μπορεί πλέον να παραπέμπει στον Κώδικα, για τους όρους έγχυσης και απορρόφησης των μονάδων που θα περιγράφονται στις σχετικές συμβάσεις.
Σχεδιασμός των διαγωνισμών
Όπως είναι φυσικό, κεφαλαιώδης «κρίκος» στην αλυσίδα που θα οδηγήσει στην πρώτη δημοπρασία είναι ο λεπτομερής σχεδιασμός των διαγωνισμών, ώστε αυτός να αποτυπωθεί στην προκήρυξη. Ανάμεσα στις πολυάριθμες παραμέτρους που θα καθορίζονται με την προκήρυξη θα είναι η ελάχιστη ισχύς των μονάδων που θα μπορούν να λάβουν μέρος, ο τρόπος υποβολής των προσφορών, το επίπεδο ανταγωνισμού, αλλά και η φόρμουλα καθορισμού της τιμής εκκίνησης.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, η «αρχιτεκτονική» των διαγωνισμών θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην κατεύθυνση ανάπτυξης του κλάδου στα πρώτα του βήματα. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι θα πρόκειται ουσιαστικά για τον πρώτο ανάλογο διαγωνισμό στη χώρα μας, καθιστά απαραίτητη τη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές, στη βάση ενός προσχεδίου της προκήρυξης.
«Νέες» άδειες και περιβαλλοντικό «πράσινο φως»
Με τις μεταβατικές διατάξεις του νομοσχεδίου, άνοιξε ο δρόμος ώστε να επικαιροποιηθούν οι «παλιές» άδειες που είχε εκδώσει η ΡΑΕ, ώστε να αντικατασταθούν από άδειες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Η προθεσμία επικαιροποίησης ολοκληρώθηκε στις 19 Οκτωβρίου, με τις πληροφορίες να «δείχνουν» πως ανανεώθηκε η συντριπτική πλειονότητα των «παλιών» αδειών.
Αρκετοί επενδυτές που έλαβαν άδειες για τα έργα τους έχουν ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Μάλιστα, στο στάδιο αυτό, όπως έγραψε πρόσφατα το energypress, έχουν παρατηρηθεί εμπόδια και καθυστερήσεις στις περιπτώσεις έργων με ισχύ κάτω από 100 Μεγαβάτ, καθώς δεν έχει προτυποποιηθεί η σχετική διαδικασία.
Παρά τη μικρή «οδύσσεια» αυτών των έργων, υπάρχουν ήδη συστοιχίες μπαταριών έως 100 Μεγαβάτ που έχουν λάβει το περιβαλλοντικό «πράσινο φως» από Περιφέρειες. Ενδεικτικά, όπως ανακοίνωσε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου ενέκρινε τους πρώτους περιβαλλοντικούς όρους για ανάλογα έργα. Επίσης, μεγαλύτερες μονάδες έχουν ήδη λάβει ΑΕΠΟ, ολοκληρώνοντας επομένως το δεύτερο στάδιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Παράλληλα με την Ομάδα Γ η εξέταση των αιτήσεων στον ΑΔΜΗΕ
Το «πρώτο κύμα» περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων έχει μεταφραστεί και στο πρώτο «κύμα» αιτήσεων στον ΑΔΜΗΕ για όρους σύνδεσης σε standalone μπαταρίες. Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση για τις Προτεραιότητες, τα αιτήματα σταθμών αποθήκευσης θα εξεταστούν παράλληλα με τις αιτήσεις της Ομάδας Γ για σύνδεση έργων ΑΠΕ. Προϋπόθεση αποτελεί οι περιορισμοί έγχυσης ή και απορρόφησης που εφαρμόζονται να μην περιορίζουν τη χωρητικότητα υποδοχής δυναμικού παραγωγής Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. των ηλεκτρικών δικτύων.
Όσον αφορά τη σχετική κατάταξη των αιτημάτων για μονάδες αποθήκευσης, μοναδικό κριτήριο αποτελεί η χρονική προτεραιότητα υποβολής τους. Επομένως, όταν ο Διαχειριστής φτάσει στην Ομάδα Γ των αιτήσεων σύνδεσης έργων ΑΠΕ, θα αρχίσει να εξετάσει παράλληλα τα αιτήματα συστοιχιών μπαταριών, εκδίδοντας τους πρώτους όρους πρόσβασης στο σύστημα για μπαταρίες.
Έτοιμο το έδαφος για τη 2η δημοπρασία
Με την προετοιμασία της πρώτης δημοπρασίας, ουσιαστικά θα έχουν διευθετηθεί όλες οι εκκρεμότητες για τη διενέργεια και του δεύτερου διαγωνισμού. Παράλληλα, θα συνεχίζουν να «ωριμάζουν» αδειοδοτικά ακόμη περισσότερα έργα, ώστε να προσέλθουν στη δεύτερη ανταγωνιστική διαδικασία για την κατακύρωση λειτουργικής και επενδυτικής ενίσχυσης.
Από εκεί και πέρα, ο χρόνος θα αρχίσει να μετρά αντίστροφα στα έργα που θα προκριθούν από τους δύο «γύρους», ώστε να ολοκληρωθούν μέσα στα «σφιχτά» χρονοδιαγράμματα που προβλέπει το Ταμείο Ανάκαμψης. Έτσι, η ανάθεση των συμβάσεων στα επιλεγμένα έργα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί πριν από το τέλος του 2023, οι δε εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως το τέλος του 2025.
Τα δεδομένα για τα έργα εκτός πλαισίου στήριξης
Όπως δείχνουν τα στοιχεία για τις άδειες αποθήκευσης, τα 900 Μεγαβάτ θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν ένα πολύ μικρό ποσοστό των σχεδιαζόμενων επενδύσεων στην αποθήκευση ενέργειας. Παράλληλα, αν και οι μονάδες των 900 Μεγαβάτ μαζί με τα αντλησιοταμιευτικά έργα θα βελτιώσουν σημαντικά τη λειτουργία του συστήματος, το χαρτοφυλάκιο αυτό δεν θα είναι αρκετό για να στηρίξει τη διείσδυση που σχεδιάζεται για τις ΑΠΕ έως το 2030.
Επομένως, και από την άποψη των αναγκών του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής, είναι απαραίτητο να διαμορφωθούν ευνοϊκοί επενδυτικά όροι, ώστε να υπάρξει και επόμενο «κύμα» ανάπτυξης μεμονωμένων μονάδων αποθήκευσης με μπαταρίες.
Ωστόσο, οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι οι ευνοϊκοί αυτοί όροι δύσκολα θα μπορούσαν να επιτευχθούν αποκλειστικά με τη συμμετοχή στις χονδρεμπορικές αγορές ρεύματος, με δεδομένο ότι η αποθήκευση θα «κανιβαλίζει» οικονομικά τον εαυτό της. Κι αυτό γιατί όσο περισσότερες μονάδες θα προστίθενται στο σύστημα, τόσο πιο εξομαλυμένες θα είναι οι αιχμές και τόσο μικρότερα τα έσοδα που θα μπορούν να αποκομίσουν τα έργα, μέσω του arbitrage.
Μία πιθανή λύση είναι η επιδίωξη ενός νέου σχήματος στήριξης ή η ανάπτυξη μελλοντικά υπηρεσιών (π.χ. αποσυμφόρησης) που θα μπορούν να αναπληρώσουν αυτό το «κενό» εσόδων. Επίσης, «όχημα» θα μπορούσε να αποτελέσει η δημιουργία χαρτοφυλακίων μονάδων ΑΠΕ και αποθήκευσης, που θα βελτίωνε τις παραμέτρους βιωσιμότητας των επενδύσεων.
