Οι Βρυξέλλες θέλουν να αναγνωρίσουν την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο ως «πράσινες» δραστηριότητες, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Συστήματος Ταξινόμησης.
Αυτό φαίνεται πως είναι το μήνυμα από το πολυαναμενόμενο προσχέδιο κείμενο, 60 σελίδων, που κατέφθασε στα εισερχόμενα των κρατών μελών λίγα λεπτά πριν από την αλλαγή του χρόνου.
Το σύστημα ταξινόμησης, το οποίο θα καλύπτει βιομηχανίες που παράγουν περίπου το 80% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), είναι η πρώτη παγκόσμια προσπάθεια να οριστεί τί θεωρείται πραγματικά βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα και να βοηθήσει στην εξάλειψη της λεγόμενης πράσινης εξαπάτησης (Green Washing). Ουσιαστικά διαμορφώνεται ένας κατάλογος δραστηριοτήτων που θα καθοδηγεί τις χρηματοπιστωτικές αγορές να αποφασίζουν τελικά ποια επένδυση είναι επιλέξιμη για χρηματοδότηση.
Σε αυτό το κείμενο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τονίζει ότι όσον αφορά στην πυρηνική ενέργεια και στο φυσικό αέριο, σημειώνονται «ταχείες τεχνολογικές» εξελίξεις. Και προχωράει περισσότερο. Το σχέδιο ταξινόμησης σημειώνει πως η πυρηνική ενέργεια θα πρέπει να θεωρείται βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα, εφόσον οι χώρες της ΕΕ που φιλοξενούν σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής μπορούν να απορρίπτουν με ασφάλεια τοξικά απόβλητα και πληρούν κριτήρια που να μην προκαλούν «σημαντική βλάβη» στο περιβάλλον. Η κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών με αυτές τις προϋποθέσεις, όπως ποσοτικοποιούνται στα επιμέρους κριτήρια, θα αναγνωριστεί ως πράσινη για άδειες που θα χορηγούνται έως το 2045, αναφέρει το προσχέδιο.
Προϋποθέσεις
Όσον αφορά στις προϋποθέσεις για τη συμπερίληψη του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, εδώ η προσπάθεια της Επιτροπής εξ αρχής ήταν η πιο δύσκολη, καθώς έμοιαζε σαν να προσπαθεί να «τετραγωνίσει τον κύκλο». Τελικά, στο προσχέδιο, το φυσικό αέριο θα είναι μια «μεταβατική» επένδυση συμβατή με την ταξινομία για νέες άδειες εγκαταστάσεων που θα χορηγηθούν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2030, με «αυστηρά κριτήρια», συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής εκπομπών λιγότερο από 270 γραμμάρια CO2 ανά κιλοβατώρα και μόνο εφόσον αντικαθιστούν παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα, όπως τον άνθρακα και το πετρέλαιο.
Οι παραπάνω διατυπώσεις ελήφθησαν αφού μια ομάδα χωρών όλο το προηγούμενο διάστημα τάχθηκε υπέρ των δύο αυτών πηγών ενέργειας. Συγκεκριμένα, για τα πυρηνικά, μία ομάδα χωρών με επικεφαλής τη Γαλλία πίεσε πάρα πολύ, ενώ ξεκάθαρα υπέρ του φυσικού αερίου τάχθηκαν κυβερνήσεις στη νότια και ανατολική Ευρώπη.
Μάλιστα, οι Βρυξέλλες αναγκάστηκαν να καθυστερήσουν το κείμενο με την απόφασή τους σχετικά με τον τρόπο ταξινόμησης των δύο αυτών πηγών ενέργειας νωρίτερα αυτό το έτος, μετά από έντονες διαφωνίες ακόμα και μεταξύ των Επιτρόπων για το πού θα πρέπει να αποδοθεί πράσινη σήμανση. Η μάχη για την αναγνώριση της πυρηνικής ενέργειας και του φυσικού αερίου ως «πράσινων» επιλογών είχε ενταθεί και άλλο τους τελευταίους μήνες καθώς οι χώρες της ΕΕ αντιμετώπισαν τιμές ρεκόρ ηλεκτρικής ενέργειας αυτόν τον χειμώνα, λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για εισαγωγές φυσικού αερίου. Σημειώνεται ότι η ΕΕ εισάγει περίπου τα τρία τέταρτα των αναγκών της σε φυσικό αέριο, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων παρέχεται από τη Ρωσία, με πολλούς να υποστηρίζουν πως και αυτή η κρίση έπαιξε σημαντικό ρόλο ώστε να περάσει τελικά το φυσικό αέριο στις «πράσινες» δραστηριότητες.
Η διαδικασία που ακολουθεί
Τώρα θα ακολουθήσει μία διαδικασία "διαβούλευσης" , όπου τα κράτη μέλη και μια ομάδα εμπειρογνωμόνων θα δώσουν σχόλια στις επόμενες 2 εβδομάδες (μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου). Είναι πιθανό οι χώρες υπέρ του φυσικού αερίου και οι φιλοπυρηνικές χώρες να είναι αρκετές για την έγκριση του τελικού κειμένου, παρά τις διαμαρτυρίες από τους Πράσινους στην Γερμανία και αρκετές περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Κατόπιν, το κείμενο της ταξινομίας θα χρειαστεί έγκριση από την πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ και των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Πράσινο Δημοσιονομικό Σύμφωνο
Κρίσιμο είναι και ένα άλλο σημείο σε αυτή την πορεία προς την διαμόρφωση του τελικού κειμένου. Αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη προχωράει η συζήτηση για την υιοθέτηση ενός νέου «χρυσού πράσινου κανόνα», που θα εξαιρεί τις επενδύσεις για την κλιματική αλλαγή από τους οικονομικούς δείκτες που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της πορείας προσαρμογής των δημοσιονομικών των εθνικών κυβερνήσεων. Μάλιστα, ειδικοί από το Ινστιτούτο Bruegel προσπαθούν να αποτυπώσουν έναν τέτοιο «χρυσό κανόνα», που μπορεί να μετεξελιχθεί στη μορφή ενός νέου Πράσινου Δημοσιονομικού Συμφώνου. Επίσης, κυβερνήσεις χωρών, όπως της Ιταλίας, πιέζουν πολύ προς αυτή την κατεύθυνση.
Μπορεί κανείς να φανταστεί ποιο θα είναι το αποτέλεσμα αν τελικά οι νέες επενδύσεις για πυρηνικά και φυσικό αέριο θεωρούνται «πράσινες» και εξαιρούνται από τους δημοσιονομικούς δείκτες των χωρών;
