Οι χώρες της Ε.Ε. αποκρούουν τα σχέδια της Κομισιόν για επέκταση της αγοράς άνθρακα σε κτίρια και μεταφορές

Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα ξεχωριστό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα για τις οδικές μεταφορές και τον κτιριακό τομέα, σε επέκταση του υπάρχοντος συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ), δέχτηκε τα αρνητικά σχόλια των υπουργών περιβάλλοντος της Ε.Ε. στην καθιερωμένη συνάντησή τους την περασμένη εβδομάδα. Πολλές χώρες, ιδίως της Ανατολικής Ευρώπης εμφανίζονται επιφυλακτικές λόγω των εξελίξεων στην αγορά ενέργειας και την ακρίβεια που πλήττει την ΕΕ.

Η πρόταση της Κομισιόν αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πακέτου για το κλίμα που κατατέθηκε τον Ιούλιο, όμως συζητείται στο φόντο των αυξημένων τιμών ενέργειας, που προκαλούν πονοκέφαλο σε πολλές χώρες. Οι υπουργοί Περιβάλλοντος της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας αναφέρθηκαν στο ζήτημα των τιμών της ενέργειας εκφράζοντας τις ανησυχίες τους σχετικά με την πρόταση. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης βασίζονται περισσότερο στον άνθρακα, πράγμα που σημαίνει ότι η τιμή του άνθρακα θα ήταν υψηλότερη για αυτές από ό, τι για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, οι οποίες έχουν καθαρότερο ενεργειακό μείγμα – όπως υποστηρίζουν.

«Οι προτάσεις της Επιτροπής μπορεί να επιδεινώσουν σημαντικά την κατάσταση», προειδοποίησε ο υφυπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, υπεύθυνος για το κλίμα και το περιβάλλον, Adam Guibourgé-Czetwertynski. Σύμφωνα με τον Guibourgé-Czetwertyński, η δημιουργία ενός ξεχωριστού ΣΕΔΕ για τις μεταφορές και τη θέρμανση των κτιρίων «θα μπορούσε να οδηγήσει σε επιπλέον αύξηση των τιμών της ενέργειας, ειδικά σε χώρες όπου ένα υψηλό ποσοστό των νοικοκυριών χρησιμοποιεί λέβητες άνθρακα».

Ανάλογα σχόλια έκανε και η υπουργός περιβάλλοντος της Ρουμανίας, Barna Tánczos: «Υπό τις σημερινές συνθήκες αύξησης των τιμών της ενέργειας, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις σωρευτικές επιπτώσεις της εφαρμογής αυτού του πακέτου, συμπεριλαμβανομένης της
αστάθειας των τιμών του άνθρακα», δήλωσε η Tánczos. Η Ρουμανία θα μπορούσε να υποστηρίξει την επέκταση του ΣΕΔΕ λόγω των υψηλότερων επιπέδων ενεργειακής φτώχιας και των παλαιών οχημάτων της χώρας, που την καθιστούν μια από τις πιο ρυπογόνες στην Ε.Ε. – όπως εξήγησε. «Η επέκταση του ΣΕΔΕ σε αυτούς τους δύο τομείς θα έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύσει τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε.», προειδοποίησε η Tánczos.

Παρόλα αυτά, ορισμένοι πιστεύουν ότι δεν πρέπει να συγχέονται τα θέματα της αύξησης των τιμών ενέργειας και του νέου ΣΕΔΕ, με δεδομένο ότι το νέο σύστημα θα αρχίσει να εφαρμόζεται σταδιακά από το 2026 και θα συνοδεύεται από ένα Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έδωσε σκληρή απάντηση στα σχόλια σχετικά με το νέο ΣΕΔΕ και τις τιμές της ενέργειας. «Μερικοί, ίσως για ιδεολογικούς λόγους, ή μερικές φορές για οικονομικούς λόγους και για την προστασία των συμφερόντων τους, υποστήριξαν ότι για αυτό φταίει η Πράσινη Συμφωνία», είπε ο Timmermans απευθυνόμενος στους υπουργούς περιβάλλοντος. «Αν είχαμε την Πράσινη Συμφωνία πριν από πέντε χρόνια, δεν θα ήμασταν σήμερα σε αυτή τη θέση, γιατί τότε θα είχαμε πολύ περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια, της οποίας οι τιμές είναι σταθερά χαμηλές και δεν θα εξαρτιόμασταν τόσο από τα ορυκτά καύσιμα που προέρχονται από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης», πρόσθεσε.

Σε ερώτηση του EURACTIV σχετικά με τον κίνδυνο να εκτροχιάσουν οι τιμές της ενέργειας τις συνομιλίες για το νέο ΣΕΔΕ, ο επίτροπος περιβάλλοντος Virginijus Sinkevičius είπε ότι οι χώρες της Ε.Ε. πρέπει να εξετάσουν τα δύο θέματα ανεξάρτητα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέστησε σαφές ότι η αγορά άνθρακα της Ε.Ε. δεν οφείλεται αποκλειστικά στην ξαφνική αύξηση των τιμών.

Χωρισμένες στα δυο οι χώρες της Ε.Ε.

Ο Pascal Canfin, βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το χαρακτήρισε «πολιτικά αυτοκτονικό», προειδοποιώντας ότι μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές αναταραχές παρόμοιες με το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων του 2018 στη Γαλλία. Η Σουηδία και η Φινλανδία, έχοντας υπόψη τους τις υπερβολικές δαπάνες που κάνουν για την Ε.Ε., έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για την ιδέα της δημιουργίας ενός ακόμα νέου ταμείου. Οι χώρες που πρόκειται να κερδίσουν περισσότερα από το ταμείο – όπως η Πολωνία και η Ρουμανία – ζήτησαν περισσότερα κονδύλια, υποδεικνύοντας το υψηλό κοινωνικό κόστος της ενεργειακής μετάβασης.

Κανένα κοινωνικό ταμείο για το κλίμα χωρίς δεύτερο ΣΕΔΕ, προειδοποιεί ο Timmermans

Αλλά χωρίς το δεύτερο ΣΕΔΕ, δεν θα υπάρξει κοινωνικό ταμείο για το κλίμα, προειδοποίησε ο Timmermans τους υπουργούς στη συνάντηση. «Πιστεύω ότι το ταμείο για το κλίμα, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του νέου ΣΕΔΕ, μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα» – είπε, αναφερόμενος στις πιθανές αρνητικές κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης.

Την πρόταση υποστηρίζουν η Γερμανία και η Αυστρία, όπου ήδη έχουν εφαρμόσει παρόμοια εθνικά συστήματα εμπορίας εκπομπών για τις οδικές μεταφορές και τα κτίρια. Ο Φιλανδός υπουργός, επίσης, σχολίασε πρόσφατα θετικά την πρόταση. «Όσον αφορά την πρόταση για το νέο ΣΕΔΕ για τις οδικές μεταφορές και τις κτιριακές υποδομές, την κρίνουμε θετικά. Αρκετές νέες πρακτικές απαιτούνται προκειμένου να μειωθούν
αποτελεσματικά οι εκπομπές ρύπων από αυτούς τους τομείς και η τιμολόγηση του άνθρακα είναι μία από αυτές», δήλωσε η υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της Φινλανδίας Krista Mikkonen.

Άλλες χώρες παραμένουν ουδέτερες, είτε δήλωσαν ότι χρειάζονταν περισσότερο χρόνο για να μελετήσουν την πρόταση. Η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Κύπρος, η Λιθουανία, η Πολωνία και η Μάλτα τάχθηκαν κατά της πρότασης. Άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας και
της Πορτογαλίας, προειδοποίησαν για πιθανές κοινωνικές επιπτώσεις. Για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η γραμμή είναι σαφής. Σύμφωνα με τον Timmermans, πρέπει να εφαρμοσθούν νέες πολιτικές στους τομείς των οδικών μεταφορών και των κτιρίων.

Σε ερώτηση του EURACTIV πώς η Επιτροπή μπορεί να πείσει τις χώρες της Ε.Ε. να δεχθούν την πρόταση, ο Sinkevičius είπε: «Έχουμε τον ευρωπαϊκό κλιματικό νόμο και τις κοινές κλιματικές μας φιλοδοξίες, για τα οποία συμφωνούν όλα τα κράτη μέλη. Προφανώς, εάν είμαστε σωστοί απέναντι στην κοινή νομοθεσία, πρέπει να ακολουθούμε μια κοινή γραμμή, και αυτή είναι το πακέτο Fit for 55».

«Εάν ένα από τα στοιχεία σε αυτό το πακέτο αφαιρεθεί, πρέπει να αντικατασταθεί με κάτι άλλο, γιατί διαφορετικά δεν θα επιτύχουμε τον στόχο μας του 55%», πρόσθεσε.

12 Oκτωβρίου 2021

Euractiv