Το δόγμα Χατζηδάκη για τη σωτηρία της ΔΕΗ.

Οι πρώτοι χειρισμοί της νέας κυβέρνησης γύρω από την "καυτή πατάτα" της ΔΕΗ έχουν καλλιεργήσει θετικές προσδοκίες στην αγορά, τουλάχιστον ως προς το γεγονός ότι δεν υποτιμάται το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η επιχείρηση. Για αυτό, άλλωστε, ο πρωθυπουργός έριξε στο χαρτοφυλάκιο της Ενέργειας ένα από τα πιο βαριά χαρτιά του, τον αντιπρόεδρο του κόμματος και γνώστη, λόγω της προηγούμενης θητείας του, των οξύτατων ζητημάτων αλλά και των ευαίσθητων ισορροπιών του κλάδου.

Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες του "Κεφαλαίου", τον φάκελο και την αρμοδιότητα της ΔΕΗ θα χειρίζεται προσωπικά ο υπουργός Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος κρατά κλειστά χαρτιά και κινείται με συγκεκριμένο σχεδιασμό και χρονοδιάγραμμα. Ενδεικτικό της βαρύτητας που δίνει η κυβέρνηση συνολικά στο θέμα ΔΕΗ είναι ότι η πρώτη υπουργική συνάντηση του πρωθυπουργού ήταν με τον Κ. Χατζηδάκη, κατά την οποία οι δύο άνδρες συζήτησαν το action plan των πρώτων ημερών.

Το παράδειγμα, δε, του χειρισμού της υπόθεσης της Ολυμπιακής από τον Κωστή Χατζηδάκη δείχνει ότι το σχέδιο θα παρουσιαστεί και θα εφαρμοστεί άμεσα μόλις "κλειδώσει" από όλες τις πλευρές και τους εμπλεκόμενους. Άλλωστε, όπως έχει επισημανθεί ποικιλοτρόπως από τη νέα κυβέρνηση, η υπόθεση ΔΕΗ είναι πολυπαραγοντική, καθώς εμπλέκονται σε αυτήν διαφορετικοί stakeholders, αλλά και θεσμικοί φορείς που έχουν άμεσο λόγο όπως, για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού, που έχει ερευνήσει τη δεσπόζουσα θέση της επιχείρησης στην εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού. Σε αυτήν την κατεύθυνση μάλιστα πρέπει να σημειωθεί ότι ήδη ο κ. Χατζηδάκης έχει διαπραγματευτεί με τις Βρυξέλλες το 2008 λύση για το θέμα του μονοπωλίου της ΔΕΗ στον λιγνίτη, εξασφαλίζοντας μια αποδεκτή από την Κομισιόν λύση, που όμως δεν εφαρμόστηκε καθώς άλλαξε η κυβέρνηση.

Η μέθοδος "ριζικές και αστραπιαίες λύσεις" ήδη υιοθετήθηκε στην περίπτωση της αποχώρησης του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΗ, Μ. Παναγιωτάκη. Kατά την τελετή παράδοσης-παραλαβής του υπουργείου, ο κ. Χατζηδάκης απέφυγε να σηκώσει τους τόνους και έκανε αναφορά στις προσπάθειες της διοίκησης και των εργαζομένων. Δύο μέρες μετά, στην πολύωρη συνάντηση που είχε με τον απερχόμενο διοικητή της επιχείρησης, ο ΥΠΕΝ έκανε δεκτή την "παραίτηση" του κ. Παναγιωτάκη σε ομαλό κλίμα και αφού προηγουμένως είχε ζητήσει την προσωρινή παραμονή του στο τιμόνι της επιχείρησης μέχρις ότου βρεθεί αντικαταστάτης. Η καταστροφή που προκλήθηκε στη Χαλκιδική και η ανάγκη για άμεση συνεργασία για τη γρήγορη αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης έδειξε πόσο αναγκαία ήταν αυτή η ομαλή μετάβαση. Ιδιαίτερα όταν τα προβλήματα που προέκυψαν, πέραν των ακραίων καιρικών συνθηκών, ανέδειξαν εκ νέου την απαξίωση στην οποία έχει περιέλθει η εταιρεία, η οποία, λόγω ακριβώς των οικονομικών προβλημάτων, είχε ψαλιδίσει τις επενδύσεις για τη συντήρηση των δικτύων. Σε κάθε περίπτωση κανείς δεν ανέμενε ότι θα φύγει ο επικεφαλής της ΔΕΗ μέσα στις τρεις πρώτες ημέρες της κυβερνητικής αλλαγής και αυτό είναι ακόμα ένα δείγμα τού πόσο γρήγορα θα κινηθεί ο ΥΠΕΝ στο θέμα ΔΕΗ.

Στρατηγική επιλογή

Αν και το πλήρες σχέδιο για τη ΔΕΗ θα ξεδιπλωθεί κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων, ωστόσο είναι σαφές ότι η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια επιλογής. Η άμεση είσοδος στρατηγικού επενδυτή είναι ανέφικτη επί του παρόντος, εξαιτίας της δεινής οικονομικής κατάστασης της εταιρείας. "Ξέρετε πολλούς που θέλουν να αναλάβουν 900 εκατομμύρια ζημιές", δήλωσε χαρακτηριστικά τις προηγούμενες ημέρες ο Κωστής Χατζηδάκης. Είναι σαφές, πάντως, ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες ακόμη και μεταξύ των κόλπων των εργαζομένων της ΔΕΗ, καθώς γίνονται αντιληπτά τα οφέλη από την είσοδο ενός στρατηγικού επενδυτή που θα έδινε τη δυνατότητα στην εταιρεία να λειτουργήσει απαγκιστρωμένη από τον ασφυκτικό μανδύα του κρατικού ελέγχου. Ακόμη και ο απερχόμενος διοικητής, στην πρόσφατη Γ.Σ. της επιχείρησης, επισήμανε τα προφανή οφέλη ενός νέου μετοχικού στάτους για την εταιρεία, που θα άνοιγε τον δρόμο για τον πλήρη μετασχηματισμό και τον εκσυχρονισμό της επιχείρησης. Επομένως, η στρατηγική που θα ακολουθηθεί είναι πρώτα εξυγίανση και μετά στρατηγικός επενδυτής.

Χρονοδιάγραμμα

Ως προς το χρονοδιάγραμμα των επόμενων κινήσεων, σε πρώτο πλάνο μπαίνει πλέον η επιλογή της νέας διοίκησης που πρέπει να θεωρείται θέμα ημερών. Θα ακολουθήσουν τα άμεσα μέτρα διάσωσης και βελτίωσης της οικονομικής θέσης της εταιρείας μέχρι το τέλος του 2019, ενώ η υπόθεση του στρατηγικού τοποθετείται χρονικά για έναν χρόνο μετά, το 2020.

Σε σχέση, πάντως, με την ονοματολογία για τον διάδοχο του κ. Παναγιωτάκη, όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, οι περιπτώσεις και οι υποψήφιοι, που έχουν ακουστεί, απέχουν πολύ από τις πραγματικές σκέψεις ή επιλογές. Το βέβαιο είναι ότι ο νέος επικεφαλής θα έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αποτελεσματικότητας και εμπειρίας για να φέρει σε πέρας το δύσκολο εγχείρημα.

Θα ακολουθήσει τους πρώτους μήνες και μέχρι το τέλος του έτους η εφαρμογή των δράσεων διάσωσης της εταιρείας. Σε σχέση με τη διάσωση και εξυγίανση της επιχείρησης υπάρχουν οι γενικοί άξονες που έχουν διαμορφωθεί από το business plan που έχει εκπονήσει η McKinsey, αν και με δηλώσεις του ο κ. Χατζηδάκης είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμα και για νέο εμπλουτισμένο σχέδιο.

Πρώτα μέτρα

Τα πρώτα μέτρα, πάντως, για τη ΔΕΗ θα αφορούν την αποκατάσταση της ρευστότητας της επιχείρησης και την εξασφάλιση γρήγορων εσόδων που θα επιτρέψουν να αντιστραφεί βραχυπρόθεσμα η αρνητική πορεία των οικονομικών μεγεθών. Εκτιμάται ότι άμεσα μπορούν να υπάρξουν ικανές εισροές τόσο από τις τράπεζες, μέσω της επιτάχυνσης του σχεδίου τιτλοποίησης υφιστάμενων οφειλών, όσο και από το δημόσιο ταμείο, από τις εκκρεμείς οφειλές του κράτους προς τη ΔΕΗ. Ο ακριβής προσδιορισμός των μεγεθών βρίσκεται σε εξέλιξη, ωστόσο με βάση την πρώτη εικόνα, αλλά και τις διαβεβαιώσεις της διοίκησης της ΔΕΗ, εάν προχωρήσουν συγκεκριμένες κινήσεις δεν υπάρχει πρόβλημα, τουλάχιστον για το 2019. Σε κάθε περίπτωση, πολλά θα εξαρτηθούν από την εικόνα των μεγεθών της εταιρείας.

Σε ό,τι αφορά τη μεσοπρόθεσμη εξυγίανση της εταιρείας, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που δίνει η υπόθεση της λιγνιτικής αποεπένδυσης: μέσα σε λίγους μήνες επετεύχθη σημαντική μείωση του λειτουργικού και μισθολογικού κόστους, έγινε αναδιαπραγμάτευση συμβάσεων με προμηθευτές και εργολάβους και μειώθηκαν δραστικά τα συνολικά κοστολόγια.

Σε πρώτο πλάνο, επίσης, μπαίνει η προστασία των πραγματικά αδύναμων νοικοκυριών αλλά και η αυστηρή αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών. Εδώ, η χαλαρή πολιτική, που εφαρμόστηκε από το 2015 μέχρι το 2018, συνετέλεσε καθοριστικά στο να ξεφύγει ο έλεγχος των ανεξόφλητων οφειλών και να επιδεινωθεί δραματικά η ρευστότητα της επιχείρησης. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης.

"Χθεσινά νέα" η αποεπένδυση

Τη Δευτέρα λήγει η προθεσμία της κατάθεσης προσφορών στον διαγωνισμό για τη λιγνιτική αποεπένδυση, με τη διαδικασία να θεωρείται ήδη τελειωμένη, καθώς δεν θα υπάρξει καμία εκδήλωση ενδιαφέροντος, ενώ ακόμη και εάν δινόταν νέα παράταση δεν θα άλλαζε κάτι.

Εκ των πραγμάτων θα ξεκινήσει άμεσα νέος γύρος διαβουλεύσεων και διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν, προκειμένου να αποφασιστούν οι επόμενες κινήσεις και το συνολικό πλάνο για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο: να ικανοποιηθούν οι όροι για πρόσβαση τρίτων στα λιγνιτικά αποθέματα της χώρας, να υπάρξει ένα αποτελεσματικό σχέδιο για το άνοιγμα της αγοράς και την ενίσχυση του ανταγωνισμού και να εξασφαλιστεί η ισότιμη αντιμετώπιση όλων των παικτών.

Στα θεσμικά της αγοράς και κυρίως στην προώθηση του νέου μοντέλου λειτουργίας της αγοράς, ο υφυπουργός Ενέργειας Γεράσιμος Θωμάς, ο οποίος έχει μακρά θητεία ως υψηλόβαθμο στέλεχος της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Κομισιόν, αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.

Θετικές προσδοκίες

Από την περίοδο πριν από τις ευρωεκλογές μέχρι σήμερα, η μετοχή της ΔΕΗ έχει τρέξει ένα σημαντικό ράλι. Από τα επίπεδα του 1,3 ευρώ, όπου είχε κατρακυλήσει το τελευταίο διήμερο πριν από τις ευρωεκλογές, έφτασε μέχρι τα 2,2 ευρώ μετά τις κάλπες του Μαΐου. Μετά τις εθνικές εκλογές η μετοχή κινείται σταθερά πάνω από τα 2,2 ευρώ. Πηγές της αγοράς κάνουν λόγο για ενδιαφέρουσα κινητικότητα θεσμικών επενδυτών, εντός και εκτός Ελλάδος. Απομένει να φανεί το επόμενο διάστημα εάν η άνοδος άνω του 90%, σε διάστημα 1,5 μήνα, αφορά μόνο προσδοκίες για βραχυπρόθεσμα κέρδη ή εάν αντικατοπτρίζει μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις από χαρτοφυλάκια που ποντάρουν στο θετικό σενάριο για την εταιρεία.

Έμφαση σε ΑΠΕ, υδρογονάνθρακες και αποκρατικοποιήσεις

Ο μπλε φάκελος που παρέλαβε από τον πρωθυπουργό ο Κωστής Χατζηδάκης, πάντως, δεν περιοριζόταν μόνο στο θέμα ΔΕΗ. Άλλωστε ο ενεργειακός τομέας μπορεί με διπλό πρόσημο να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία: αφενός με τις επενδύσεις στους επιμέρους κλάδους, αφετέρου με την εξασφάλιση της ασφαλούς ενεργειακής τροφοδοσίας σε ανταγωνιστικό κόστος για τις επιχειρήσεις και ιδιαίτερα για την ενεργοβόρο βιομηχανία και τον τουρισμό.

Στο πρώτο σκέλος, τις επενδύσεις, οι προτεραιότητες που καλείται να διεκπεραιώσει το επόμενο διάστημα ο κ. Χατζηδάκης αφορούν την επανεκκίνηση της αγοράς της πράσινης ενέργειας και την επιτάχυνση της υλοποίησης των έργων των διασυνδέσεων, ιδιαίτερα της Κρήτης. Εδώ θα πρέπει να επιλυθούν μια σειρά από δομικά θέματα όπως το χωροταξικό, η επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, η επίλυση γραφειοκρατικών προβλημάτων, που αντιμετωπίζει διαχρονικά η αγορά. Σημειώνεται ότι για το θέμα της διασύνδεσης της Κρήτης, ζητούμενο είναι η γρήγορη υλοποίηση του έργου με τον πιο οικονομικό και ανταποδοτικό τρόπο και με αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται για κοινοτικές χρηματοδοτήσεις, ώστε να βοηθηθεί

Ένας ακόμα πυλώνας προσέλκυσης επενδύσεων αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, που βρίσκονται σε εκκρεμότητα στην ενέργεια, ήτοι της ΔΕΠΑ και των ΕΛΠΕ. Ο νέος σχεδιασμός για τις δύο αυτές αποκρατικοποιήσεις αναμένεται να οριστικοποιηθεί σε συνεργασία με την Κομισιόν το επόμενο διάστημα, χωρίς να αποκλείεται να υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στα μοντέλα αξιοποίησης τόσο για τα ΕΛΠΕ όσο και για τη ΔΕΠΑ. Κοινό χαρακτηριστικό και στις δύο περιπτώσεις, ότι έχουν επιλεγεί δυσλειτουργικά και μη ελκυστικά σχήματα παραχώρησης συμμετοχών του Δημοσίου.

Ιδιαίτερη έμφαση αναμένεται να δοθεί και σε δύο ακόμη τομείς: τις έρευνες υδρογονανθράκων, όπου αναμένεται να υπάρξουν συγκεκριμένες κινήσεις για επιτάχυνση των διαδικασιών και για διευκόλυνση των επενδυτών, αλλά και στην εξοικονόμηση ενέργειας, όπου θα αξιοποιηθούν νέα εργαλεία και θα δοθεί προτεραιότητα σε συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα καθώς και στην αξιοποίηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων της Ε.Ε.

Σε ό,τι αφορά την ασφαλή και οικονομική ενεργειακή τροφοδοσία, προτεραιότητα δίνεται στην προώθηση της έναρξης λειτουργίας του νέου μοντέλου των αγορών (target model), που με ευθύνη της προηγούμενης κυβέρνησης παρουσιάζει σημαντική καθυστέρηση, την ενοποίηση της περιφερειακής αγοράς ενέργειας της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Παράλληλα αναμένεται να τεθούν επί τάπητος και συγκεκριμένα ζητήματα που αφορούν συγκεκριμένες επιβαρύνσεις, αλλά και δυνατότητες ελάφρυνσης του ενεργειακού κόστους για τις επιχειρήσεις.

(του Χάρη Φλουδόπουλου, capital.gr)

14 Ιουλίου 2019

energypress