Αϊβαλιώτης (ΥΠΕΝ): Στρατηγική προτεραιότητα η μετατροπή της χώρας σε εξαγωγό «πράσινης» ενέργειας

Την πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ και της κυβέρνησης συνολικότερα να επιμείνει «πράσινα», δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις νέες τεχνολογίες ανέδειξε, μεταξύ άλλων, ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, μιλώντας σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Political.gr.

Ειδικότερα, ο ΓΓ του ΥΠΕΝ αναφέρθηκε στις δράσεις που σχεδιάζει το ΥΠΕΝ για το αμέσως επόμενο διάστημα και στόχο έχουν να στηρίξουν την ανάπτυξη κρίσιμων τεχνολογιών για την πράσινη μετάβαση όπως είναι το βιομεθάνιο, το υδρογόνο και η δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. Αυτό θα γίνει μέσα από σχήματα στήριξης που ωστόσο χρειάζεται να σχεδιαστούν προσεκτικά, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο ίδιος. Επιπρόσθετα, σημείωσε ότι η μέχρι στιγμής εικόνα στην αγορά λιανικής με την μείωση των τιμών και την ενίσχυση του ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών «επισφραγίζει» την επιτυχία του νέου μοντέλου τιμολόγησης που βρίσκεται σε ισχύ από τις αρχές του χρόνου.

Τέλος, αναφέρθηκε στην δυνατότητα της χώρας μέσα από την ανάπτυξη ενός πλέγματος υποδομών σε φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια, να αξιοποιήσει την γεωγραφική της θέση και να καταστεί κόμβος ενέργειας στην ευρύτερη περιοχή.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του κ. Αϊβαλιώτη στο Political.gr: 

Βρισκόμαστε πλέον στη «μετά» ενεργειακή κρίση εποχή, όπου, κατά μία έννοια, έχουν φύγει από το ενεργειακό προσκήνιο, οι «κατεπείγουσες» πολιτικές. Μπορούμε να πούμε ότι πλέον υπάρχει χώρος για στρατηγική μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Ποια είναι λοιπόν τα βασικά προτάγματα και στόχοι του Υπουργείου για την ενεργειακή πολιτική της χώρας την «επόμενη μέρα»;

Είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε μετά από αρκετό καιρό εκτός ενεργειακής κρίσης. Μπορούμε πλέον να πούμε ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας είναι παρελθόν με προοπτική να δούμε ακόμη χαμηλότερες τιμές ενέργειας το επόμενο διάστημα, ειδικά, στην περίπτωση που το TTF, το ευρωπαϊκό benchmark φυσικού αερίου, συνεχίσει σε πτωτική τροχιά. Αυτό προφανώς έχει αντανάκλαση στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που αντικρύζει ο καταναλωτής στο μηνιαίο του λογαριασμό.

Επιπρόσθετα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ελληνική οικονομία παρουσιάζει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης σε σχέση με την Ευρώπη, πράγμα που σε συνάρτηση με τις χαμηλές τιμές ενέργειας, καθιστά περιττές τις οριζόντιες επιδοτήσεις ενέργειας. Συνεχίζουμε βέβαια να στηρίζουμε τους ευάλωτους και τους λιγότερο προνομιούχους, ωστόσο η άρση των οριζόντιων επιδοτήσεων δημιουργεί «χώρο» ώστε να στηρίξουμε περαιτέρω τις προσπάθειες πράσινης μετάβασης και τους εθνικούς στόχους, όπως συμβαίνει με μια σειρά πρωτοβουλίες και χρηματοδοτικά εργαλεία που εγκαινιάζουμε για τις νέες τεχνολογίες που ολοένα και περισσότερο εισέρχονται στο ενεργειακό προσκήνιο.

Η πρόθεση μας είναι να προχωρήσουμε λελογισμένα, αναγνωρίζοντας αφενός ότι μιλάμε για ανώριμες σε ένα βαθμό τεχνολογίες και αφετέρου τις συγκεκριμένες δυνατότητες που μας δίνουν τα δημοσιονομικά περιθώρια. Για παράδειγμα, έχουμε στις προτεραιότητές μας, σχήματα στήριξης για τα ανανεώσιμα αέρια, βιομεθάνιο, υδρογόνο, για την δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, ωστόσο, αυτό θα γίνει στο βαθμό που διαμορφώνει προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της οικείας εφοδιαστικής αλυσίδας. Σε αυτή την κατεύθυνση, θα αξιοποιηθούν οι πόροι από τις δημοπρασίες των δικαιωμάτων ρύπων. Στη περίπτωση δε του υδρογόνου, θα πάμε με την λογική «first in first out», καθώς οι διαθέσιμοι πόροι είναι συγκεκριμένοι και ενδεχόμενα, να μην μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε το σύνολο του στόχου των 300 MW σε συστήματα ηλεκτρόλυσης για παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου που τίθεται στο νέο ΕΣΕΚ. Τόσο για το βιομεθάνιο όσο και για το υδρογόνο θα αξιοποιηθούν τα κεφάλαια που έχουμε διασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης, συνολικά 75 εκατομμύρια ευρώ που θα διατεθούν ως grants. Μάλιστα, θα προχωρήσουμε σε σχετικό διαγωνισμό το επόμενο διάστημα.

Αντίστοιχα εξετάζουμε για το CCS όπου εδώ ήδη κάποιοι παραγωγοί (Motor Oil, ΤΙΤΑΝ) έχουν διασφαλίσει χρηματοδότηση για το κομμάτι του capturing και εργαζόμαστε να προωθήσουμε το κομμάτι της μεταφοράς και της αποθήκευσης, ώστε εν συνόλω, να διαμορφώνουμε το περιβάλλον για μια ολόκληρη βιομηχανία. Κατανοούμε ότι πρόκειται για κάτι καινούργιο και οραματικό, ωστόσο, οι περιβαλλοντικές δεσμεύσεις επιτάσσουν να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση.

Ξεχωριστή σημασία στις στρατηγικές προτεραιότητες του Υπουργείου έχουν τα υπεράκτια αιολικά. Ως προς το νομοθετικό κομμάτι, αν και έχουμε καθυστερήσει, διατηρούμε τον στόχο να οριστικοποιήσουμε το ρυθμιστικό πλαίσιο εντός του 2024 με την έγκριση της ΣΜΠΕ αλλά και την δημιουργία SPV από την ΕΔΕΥΕΠ, η οποία θα χρηματοδοτήσει όλες τις ανεμολογικές μελέτες και τις μελέτες βυθού. Ο στόχος είναι να είναι έτοιμες μέχρι το 2027, όταν και έχουμε προγραμματίσει τους διαγωνισμούς για την παραχώρηση των οικοπέδων που έχουν προεπιλεγεί. Πρόκειται για δύσκολα, ωστόσο αναγκαία βήματα, προκειμένου να προχωρήσει η ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπου να σημειώσουμε, ότι ήδη εκφράζεται σημαντικό ενδιαφέρον.

Αρχές Ιανουαρίου εγκαινιάσαμε ένα νέο σύστημα τιμολόγησης στη λιανική ρεύματος. Ποια συμπεράσματα προκύπτουν μέχρι σήμερα;

Τα μέχρι τώρα «δείγματα γραφής» αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα του νέου συστήματος τιμολόγησης στη λιανικής ρεύματος, καθώς ο ανταγωνισμός έχει ενισχυθεί και οι τιμές έχουν υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την περίοδο των οριζόντιων επιδοτήσεων. Καταλυτικό ρόλο έχει παίξει το ειδικό τιμολόγιο (πράσινο) του ΥΠΕΝ που «ώθησε» τις εταιρείες προμήθειας να αναπροσαρμόσουν την τιμολογιακή τους πολιτική προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί. Αν, όπως προαναφέραμε, συνεχιστεί η πτωτική τροχιά στις τιμές του φυσικού αερίου, είναι πολύ πιθανό να δούμε τιμές και κάτω από 10 λεπτά στα τιμολόγια ρεύματος.

Η πρόσφατη ενεργειακή κρίση πυροδότησε μια συζήτηση για το κόστος της ενεργειακής μετάβασης που συνεχίζει με παρεμβάσεις τόσο από την πλευρά της αγοράς όσο και σε θεσμικό επίπεδο. Προφανώς δεν περιορίζεται στα σύνορα της χώρας μας. Θα ήθελα την οπτική σας πάνω σε αυτό το ζήτημα, δεδομένου ότι αυτό έρχεται να μετρήσει ο καταναλωτής σε τελευταία ανάλυση, ακούγοντας για «πράσινους» στόχους και ενεργειακή μετάβαση.

Οι ανησυχίες πράγματι υπάρχουν. Είναι αλήθεια ότι η Ευρώπη προσπαθώντας να πετύχει τους στόχους της για την πράσινη μετάβαση, όπως αποτυπώνονται στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς (Fit for 55) και ιδιαίτερα όσες χώρες προσπαθούν να πρωταγωνιστήσουν σε αυτό όπως η Γερμανία, δημιουργούν πολιτικές οι οποίες είναι λίγο πιεστικές για την συνήθεια των ανθρώπων. Για παράδειγμα από του χρόνου θα εφαρμοστεί το ETS στα κτίρια. Αυτό θα οδηγήσει σε μια σειρά μεταβολές που είτε άμεσα είτε έμμεσα, γρηγορότερα ή αργότερα θα επιφέρουν αλλαγές στην καθημερινότητα αλλά και στον τρόπο προσέγγισης ορισμένων πραγμάτων.

Για παράδειγμα σήμερα επιδοτούμε το πετρέλαιο θέρμανσης, πράγμα που σε «καθεστώς ETS» δεν μπορεί να συνεχιστεί παρά να αντικατασταθεί με φόρο για την χρήση πετρελαίου θέρμανσης. Μια ακόμη σημαντική διάσταση αφορά στο «κενό» που θα υπάρξει δημοσιονομικά από την απόσυρση των βενζινοκίνητων με στροφή στην ηλεκτροκίνηση. Πρόκειται για πράγματα του μέλλοντος που ωστόσο θα πρέπει να μελετήσουμε προσεκτικά την εφαρμογή τους. Ένα ακόμη παράδειγμα αποτελεί τον νέο κανονισμό της ΕΕ ο οποίος αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων. Τα κτίρια που κατατάσσονται σήμερα σε ΣΤ και Ζ κλάση θα πρέπει υποχρεωτικά να αναβαθμιστούν ενεργειακά μέχρι το 2035 καθώς διαφορετικά δεν θα μπορούν τυγχάνουν πώλησης, κληρονομιάς ή ακόμη και ενοικίασης. Ενδεικτικά, επειδή το έχω ψάξει, να σας πω ότι αυτά τα κτίρια υπολογίζονται σε 1.300.000 στην Ελλάδα, πράγμα που απαιτεί σημαντικά πολλαπλάσια κεφάλαια σε «εξοικονομώ» για να αναβαθμιστούν όλα αυτά.

Όλα αυτά λοιπόν μας προβληματίζουν ως προς την εφαρμογή τους και θα πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα από την μεριά της Πολιτείας ως προς τον «οδικό χάρτη» για να φτάσουμε εκεί. Πιο μακροσκοπικά, η συζήτηση περί ύπαρξης ή μη κλιματικής αλλαγής συνιστά ένα θέμα «ανησυχίας» σε συνάρτηση πάντα με την εξελίξεις και με το δεδομένο ότι η Ελλάδα, αυτή την στιγμή, πρωταγωνιστεί σε θέματα ενεργειακής μετάβασης σε επίπεδο Ευρώπης. Επομένως αν για το α ή β λόγο υπάρξει μια επαναπροσέγγιση ζητημάτων σε διεθνές επίπεδο, επόμενο είναι να επιδράσει – άγνωστο πως και σε ποιο βαθμό – και στη χώρα μας. Βέβαια, αυτή την στιγμή διατηρούμε την αισιοδοξία που προκύπτει τόσο από τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας όσο και από την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων και συνεχίζουμε.  

Τέλος, θα ήθελα να σταθούμε στο κομμάτι των υποδομών. Με δεδομένο ότι βλέπουμε μια σειρά σχέδια για ανάπτυξη υποδομών στους τομείς φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, θα ήθελα να σας ρωτήσω την εκτίμησή σας, τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα του «αύριο».

Χωρίς να μπαίνω σε λεπτομέρειες για το κάθε έργο ξεχωριστά, δεδομένου ότι πολλά βρίσκονται σε διαδικασία ωρίμανσης τόσο σε τεχνικό επίπεδο όσο και σε πολιτικό, οικονομικό, θέλω να επισημάνω ότι η μετατροπή της χώρας σε κόμβο «πράσινης» ενέργειας αποτελεί ένα διακηρυγμένο στόχο της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής και υλοποιείται βήμα προς βήμα.

Η διασύνδεση Great Sea Interconnector Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ, η ηλεκτρική διασύνδεση GREGY Ελλάδας – Αιγύπτου αλλά και το νέο έργο Green Aegean για την διασύνδεση της χώρας μας με την Κεντρική Ευρώπη και την Γερμανία συνιστούν δείγματα της εν λόγω στρατηγικής που ήδη υλοποιείται σε ένα βαθμό. Ανάλογα έργα βλέπουμε και στο κομμάτι του φυσικού αερίου με ανοιχτή την «πόρτα» στο υδρογόνο.

Επομένως, η διασύνδεση τόσο της αγοράς φυσικού αερίου όσο και της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που προωθείται μέσα από μια σειρά έργα, όπως αυτά που προαναφέραμε, δημιουργεί προϋποθέσεις ώστε πράγματι η Ελλάδα να μετατραπεί σε κόμβο από την μία φυσικού αερίου και από την άλλη «πράσινης» ενέργειας. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο ωστόσο ρεαλιστικό και συνεπές με τις ανάγκες της περιοχής και της Ευρώπης ευρύτερα. Βέβαια όλα αυτά μένει να αποδειχθούν, γνωρίζοντας ότι η κρίσιμη παράμετρος παραμένει η χρηματοδότηση των έργων. 

(αναδημοσίευση από το political.gr)