Τα ελληνικά έργα του REPowerEU που ενέκριναν οι Βρυξέλλες - 560 εκατ. για εξοικονόμηση, από 75 εκατ. σε υδρογόνο και CCS, 85 εκατ. για αποθήκευση
Το πρώτο βήμα έγινε, το σύνολο της λίστας με τα ενεργειακά έργα που είχε εντάξει το ΥΠΕΝ στο αναθεωρημένο REPowerEU πήρε το πράσινο φως των Βρυξελλών και τώρα το πρόγραμμα μπαίνει στα δύσκολα, δηλαδή στη φάση της υλοποίησης.
Το υπουργείο γνωρίζει καλά, λόγω και της πρότερης θητείας Σκυλακάκη στο Οικονομικών, το πόσο απαιτητικό είναι να συντονιστούν διαφορετικοί φορείς, υπηρεσίες του Δημοσίου και ιδιώτες, για να υλοποιήσουν on time τα ορόσημα του προγράμματος RRF, καθώς επίσης τι σημαίνει να μην το πετύχουν. Και ο χρόνος πιέζει, τα τρία χρόνια μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026, μπορεί να φαίνονται πολλά, αλλά στην πραγματικότητα είναι λίγα προκειμένου να έχουν απορροφηθεί μέχρι τότε, ποσά 795 εκατ ευρώ, λαμβάνοντας υπόψιν και τη συνθετότητα των έργων.
Τι αφορούν τα κονδύλια του ελληνικού REPowerEU; Είναι 560 εκατ ευρώ για δράσεις εξοικονόμησης, 75 εκατ. για υδρογόνο και βιοεθάνιο, 75 εκατ. για την εφοδιαστική αλυσίδα του CCS (συστήματα μεταφοράς και αγωγοί) και 85 εκατ για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας.
Και επίσης προβλέπονται μια σειρά από μεταρρυθμίσεις, όπως η βελτιστοποιηση των χρήσεων γης και του θαλασσίου χώρου για την ανάπτυξη ΑΠΕ, η αύξηση χωρητικότητας δικτύου και αποθήκευσης ενέργειας για την προώθηση επενδύσεων αποθήκευσης, η πρωτοβουλία για πολιτικές και εργαλειοθήκες για την προώθηση του διαμοιρασμού ενέργειας, που επίσης πρέπει να τρέξουν.
Εν ολίγοις εγκρίθηκαν όλα τα προγράμματα που είχαμε υποβάλει μετά και από τις εξαντλητικές συζητήσεις του ΥΠΕΝ με την Κομισιόν. Και τώρα ξεκινά η προετοιμασία για τις προκηρύξεις για τις οποίες οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι χρόνοι θα είναι σύντομοι, ώστε να έχουμε σχετικά γρήγορα αποτελέσματα και τις πρώτες απορροφήσεις. Στην κυβέρνηση γνωρίζουν καλά ότι τα περιθώρια είναι στενά, εκτός και αν δοθεί παράταση στο RRF, δεδομένου ότι άλλες χώρες βρίσκονται πολύ πιο πίσω από την Ελλάδα και ο κίνδυνος να χάσουν πόρους είναι μεγάλος.
Διότι η μεγάλη διαφορά των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης με το ΕΣΠΑ είναι ότι δεν υπάρχουν διαδικασίες που λειτουργούν ως «γέφυρες» και μεταφέρουν τα χρήματα από την μία χρήση στην άλλη. Αν τα έργα του Ταμείου δεν γίνουν στον χρόνο τους, τότε δεν πρόκειται να γίνουν. Οι τέσσερις ομάδες των ελληνικών δράσεων που πήραν το «πράσινο φως» από την Κομισιόν, αφορούν:
1. Κονδύλια 560 εκατ. ευρώ για δράσεις ενεργειακής απόδοσης. Δηλαδή σε νέα «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» και «Εξοικονομώ Επιχειρώ», όπως επίσης σε «Φωτοβολταϊκά στην Στέγη», σε «Ανακυκλώνω - Αλλάζω θερμοσίφωνα», καθώς και σε δράση για την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης, των γνωστών ΔΕΥΑ. Είναι μονόδρομος για να επιτευχθούν οι στόχοι του νέου ΕΣΕΚ και να πολλαπλασιάσει η Ελλάδα σε όσο πιο σύντομο διάστημα τις επιδόσεις της στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, από τους βασικούς πυλώνες πολιτικής του ΥΠΕΝ. Βασικός μοχλός προς αυτή την κατεύθυνση είναι η ευρωπαϊκή στρατηγική «Κύμα Ανακαινίσεων» για την αναβάθμιση κατοικιών». Κρίσιμη η συμβολή του για να επιτευχθεί ο στόχος του νέου ΕΣΕΚ, ώστε η τελική κατανάλωση ενέργειας να μην υπερβαίνει τους 15,4 εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου πετρελαίου το 2030. Αυτό συνεπάγεται μείωση 7% έναντι του προηγούμενου ΕΣΕΚ.
2. Κεφάλαια 75 εκατ. ευρώ για πιλοτικά έργα παραγωγής υδρογόνου και βιομεθανίου. Εδώ έχει την αξία του η πρόσφατη αναφορά Σκυλακάκη στο συνέδριο του ΙΕΝΕ για τον ανταγωνισμό μεταξύ των νέων τεχνολογιών, τις αβεβαιότητας και πως πρέπει να κινηθεί μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα. «Υπάρχουν σήμερα πολλές τεχνολογίες που ανταγωνίζονται η μία την άλλη, χωρίς όμως να γνωρίζουμε ποια θα επικρατήσει στο τέλος και πάνω απ όλα, αν θα επιλέξουμε τη σωστή ή τη λάθος. Δεν γνωρίζουμε αν θα προτιμηθεί το υδρογόνο, το βιομεθάνιο ή οι μπαταρίες, άρα ένα λάθος στην πρόβλεψη θα κοστίσει τεράστιες οικονομικές ζημιές», είχε πει ο υπουργός. Μ’ άλλα λόγια χρειάζεται προσοχή απέναντι στις μη ώριμες τεχνολογίες, καθώς εγκυμονεί ο κίνδυνος να πληρώσουμε πολλά χρήματα, χωρίς αυτά να έχουν πραγματικό αντίκρυσμα. Χαρακτηριστική και η αναφορά της υφυπουργού Αλ. Σδούκου ότι για την περαιτέρω ανάπτυξη του υδρογόνου απαιτούνται κονδύλια 700 εκατ. ευρώ ετησίως σε επιδοτήσεις επενδύσεων.
3. Επίσης 75 εκατ. ευρώ για έργα δέσμευσης άνθρακας Carbon Capture and Storage (CCS). Στον Πρίνο, η Energean αναπτύσσει σχέδιο αποθήκευσης CO2 ως μέρος μιας γενικότερης μεσογειακής αλυσίδας δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα. Εχει ήδη λάβει από την ΕΔΕΥΕΠ το προβλεπόμενο από τον νόμο δικαίωμα διερεύνησης ισχύος 22 μηνών, με ημερομηνία έναρξης την 1η Οκτωβρίου 2022, για να εκπονήσει μελέτες που αφορούν τον χαρακτηρισμό της καταλληλότητας του Πρίνου ως χώρου αποθήκευσης CO2.
4. Τέλος, 85 εκατ. ευρώ για την εγκατάσταση επιπλέον συστημάτων αποθήκευσης. Η κυβέρνηση έχει εκδηλώσει καιρό τώρα την πρόθεση να εντάξει μονάδες αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες και αντλησιοταμίευση) στις χρηματοδοτήσεις του REPowerEU. Τα 85 εκατ. ευρώ θα έρθουν να προστεθούν στα 200 εκατ. τα οποία έχουν ήδη δεσμευτεί για τον ίδιο σκοπό μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και αφορούν τους τρεις διαγωνισμούς της ΡΑΑΕΥ για σταθμούς αποθήκευσης, οι οποίοι πρέπει να έχουν τεθεί σε λειτουργία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σφιχτά χρονοδιαγράμματα.
Το στοίχημα για το REPowerEU, όπως και για όλο το RRF ήταν και παραμένει η απορρόφηση των πόρων. Η σταδιακή υλοποίηση των πρώτων έργων αναδεικνύει και τις γνωστές παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Απαιτείται πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα συντονισμός από τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να ξεπεραστούν οι δυσκολίες και να μην χαθούν ορόσημα και χρονοδιαγράμματα. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι Βρυξέλλες έχουν κατά καιρούς επισημάνει προς την Ελλάδα, ότι το ελληνικό πρόγραμμα φθάνει σε ένα σημείο, μετά το οποίο τα έργα θα στηρίζονται όλο και περισσότερο στις διοικητικές αντοχές των αρχών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, των οποίων οι αδυναμίες είναι γνωστές.
