Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Το λάθος μείγμα στην Ελλάδα - Οι κίνδυνοι από τη μονοκαλλιέργεια φωτοβολταϊκών

Όπως φαίνεται από το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ, αλλά και από το γενικότερο κλίμα, ταυτόχρονα με την υπουργική απόφαση που αναμένεται για τους Δεσμευτικούς όρους Σύνδεσης στο δίκτυο, πλέον θα υπάρχει μια υπερβολική πριμοδότηση των φωτοβολταϊκών εις βάρος του συστήματος και της αγοράς ενέργειας με τον καταναλωτή να πληρώνει τον λογαριασμό.

Προφανώς και οι παράγοντες της αγοράς δεν αναφέρονται στα φωτοβολταϊκά στις στέγες, αλλά στον τρόπο ενσωμάτωσης στην αγορά των μεγάλων πρότζεκτ φωτοβολταϊκών σε ένα ηλεκτρικό σύστημα που αποδεικνύεται ανέτοιμο να διαχειριστεί τις αιτήσεις σύνδεσης.

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Όπως δείχνουν μάλιστα τα σχετικά στοιχεία που χρησιμοποιούν ως παράδειγμα οι επενδυτές, οι αιτήσεις του 2021 για Όρους Σύνδεσης στον ΑΔΜΗΕ φτάνουν σε 21000 MW, το 95% των οποίων αφορούν φωτοβολταϊκά.

Αυτή η ασύμμετρη κατάσταση διαμορφώνεται με μοχλό τις τράπεζες – που αφενός θέλουν γρήγορη επιστροφή του κεφαλαίου και των τόκων, αφετέρου ελαχιστοποιούν τους κινδύνους στην κατασκευή των έργων, μιας που τα φωτοβολταϊκά θεωρούνται και πράγματι είναι πιο απλά από ότι τα αιολικά πάρκα, αλλά και από το γεγονός ότι υπάρχει μεγάλη ασυμμετρία μεταξύ των στα φωτοβολταϊκών και των αιολικών στην διαδικασία αδειοδότησης.

Έτσι καταγράφεται μια εχθρότητα έναντι των αιολικών που δεν μπορεί να εξηγηθεί, ενώ υπάρχει εξαντλητική διαδικασία αδειοδότησης, ιδίως περιβαλλοντικής, κάτι που δεν υπάρχει για τα φωτοβολταϊκά, όπου οι περιβαλλοντικοί όροι δίνονται εύκολα και γρήγορα, ενώ για έργα έως 1 MW δεν χρειάζεται έκδοση περιβαλλοντικών όρων.

Αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι η τρέχουσα διαθέσιμη χωρητικότητα σε ισχύ του ΕΣΜΗΕ δεν ξεπερνά τα 12.000 - 14.000 ΜW. Ειδικοί εξηγούν ότι η βελτίωση οικονομικότητα του συστήματος, η οποία προκύπτει από ον συνδυασμό των προφίλ παραγωγής των αιολικών και φωτοβολταϊκών, απαιτεί η χωρητικότητα αυτή να διατεθεί και στις δύο τεχνολογίες, Αιολικά και φωτοβολταϊκά . Ειδικότερα, η τεχνοκρατική προσέγγιση προτείνει την κατανομή της διαθέσιμης χωρητικότητας κατά 60% σε ΦΒ και 40% σε Αιολικά, με έλεγχο εφαρμογής της ποσόστωσης κάθε 3μηνο.

Την ανάγκη να υπάρξει συμμετρική ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων στη χώρα μας επεσήμαναν στελέχη του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας, κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου.

Παράλληλα, εκτίμησαν πως το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ που αναμένεται να ψηφιστεί δε λύνει τα προβλήματα που υπάρχουν στον κλάδο και δεν ακουμπά το θέμα της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.

Μάλιστα, παρέθεσαν σχετικά στοιχεία σε σχέση με τις καθυστερήσεις που υπάρχουν όταν χρειάζεται τροποποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, σύμφωνα με τα οποία στον προηγούμενο κύκλο δημοπρασιών (2018-2020) από τα 1450MW που πήραν έγκριση λειτουργούν μόλις 250MW, επειδή δεν έχει ολοκληρωθεί για τα υπόλοιπα έργα η τροποποίηση της περιβαλλοντικής μελέτης που έχουν καταθέσει. Οι καθυστερήσεις φτάνουν και τα τρία χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί πως τα 1450MW θα μπορούσαν να παράγουν ετησίως 3,5 εκατ. MW.

Αναφορικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η αγορά ΑΠΕ, ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ κ. Παναγιώτης Λαδακάκος σημείωσε πως «ενώ η Ε.Ε. είναι αρκετά γρήγορη στις αποφάσεις της η Ελλάδα δεν ακολουθεί τους ίδιους ρυθμούς, αντιθέτως εισπράττουμε αντιφατικά μηνύματα». Εξέφρασε την ανησυχία του σε σχέση με το ζήτημα των ηλεκτρικών δικτύων, αλλά και σε σχέση με το ενδεχόμενο να οδηγηθούμε σε μια μονοκαλλιέργεια φωτοβολταϊκών.»

Γιατί πρέπει να κρατηθεί η αναλογία

Αρκετά στελέχη επιχειρήσεων των ΑΠΕ τονίζουν την κρισιμότητα να εφαρμοστεί η αναλογία των δύο βασικών μορφών ΑΠΕ στο σύστημα, για τη βιωσιμότητα και οικονομικότητα του ίδιου του συστήματος, αλλά και για την ωφέλεια του τελικού καταναλωτή.

Όπως σημειώνουν για τη σταθερότητα του συστήματος, αλλά και για την οικονομία του, πρέπει να υπάρχει σταθερή αναλογία της αιολικής και της ηλιακής ενέργεια. Αν το μείγμα γυρίζει προς τα φωτοβολταϊκά, τότε εκτιμάται πως η εκμετάλλευση του υφιστάμενου συστήματος είναι αντιοικονομική.

Είναι απαραίτητο να υπάρχει η αιολική ενέργεια που παράγουν με ένα πιο ομαλό ημερήσιο προφίλ σε αντίθεση με τα φωτοβολταικά, που παρουσιάζουν μεν μεγαλύτερη σταθερότητα, αλλά το ημερήσιο προφίλ τους, εξαρτάται αποκλειστικά με τις ώρες ηλιοφάνειας.

Ακόμα και για την οικονομικά αποδοτική είσοδο των τεχνολογιών αποθήκευσης θα πρέπει το μείγμα των ΑΠΕ που θα την τροφοδοτούν με ενέργεια να είναι στη σωστή αναλογία. Σε ένα σύστημα που διαθέτει μόνο φωτοβολταϊκά παραγωγή, απαιτείται πολύ μεγαλύτερη χωρητικότητας αποθήκευση, για να καλυφθούν και οι βράδυνες ώρες, από ότι ένα σύστημα που διαθέτει σε ισορροπία και τις δύο τεχνολογίες ΑΠΕ. Συνεπώς, η όποια εξοικονόμηση επιτυγχάνεται λόγω της απλούστερης από κατασκευαστικής άποψης ηλιακής εγκατάστασης, αναιρείται από τις πολύ μεγαλύτερες ανάγκες σε επενδύσεις αποθήκευσης ή σε ενέργεια εξισορρόπησης που θα προέρχεται από θερμικούς σταθμούς. Αυτή τη στιγμή όλα δείχνουν ότι πηγαίνουμε σε ένα σύστημα με 90% φωτοβολταϊκά, ενώ πολλά μεγάλα πρότζεκτ μπαίνουν ως ενεργειακές κοινότητες...

Τα νούμερα για τα συνδεδεμένα έργα

Υπάρχουν 4,5 GW συνδεδεμένα στο ΔΕΔΔΗΕ

Υπάρχουν 4,2 GW στον ΑΔΜΗΕ

Και 11 GW που κυκλοφορούν στην αγορά με όρους σύνδεσης, ωστόσο πολλά είναι παλαιότερα και για αυτά δεν έχει γίνει καμία εκκαθάριση. Πρόκειται για «φαντάσματα» με όρους σύνδεσης, που δεν έχουν κατασκευαστεί είτε από έλλειψη χρηματοδότησης ή για άλλους λόγους.

Αυτά τα έργα δεν έχουν ξεκαθαρίσει. Μια λύση θα ήταν να ανεβαίνουν στη διαύγεια ή στην ιστοσελίδα του ΑΔΜΗΕ για να έχει πρόσβαση ο επενδυτής στους δεσμευτικούς όρους σύνδεσης όλων των έργων.

Η νέα υπουργική απόφαση

Τα δε κριτήρια που κυοφορούνται στην νέα υπουργική απόφαση δείχνουν - σύμφωνα με επενδυτές – εμφανίζονται ως προσχηματικά, μιας που ενώ εμφανίζουν ως στόχο την ανάπτυξη της αγοράς και την βελτίωση της οικονομικότητάς της, μάλλον αποτελούν εμπόδια εισόδου περισσοτέρων παικτών, που είναι ο καθοριστικός παράγοντας να φτιαχτεί μια λειτουργούσα, με ρευστότητα αγορά τόσο στα ΑΠΕ, όσο και στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε ο ανταγωνισμός να φέρει τα οφέλη και στον τελικό καταναλωτή. Για παράδειγμα, τίθενται κριτήρια αναλόγως της ύπαρξης εμπορικών PPΑs, ενώ μοιάζει απίθανο να μπορεί να υπογραφεί ένα τέτοιο συμφωνητικό όταν οι επενδυτές δεν ξέρουν τι θα γίνει με τους όρους σύνδεσης, και δεν ξέρουν πότε θα παραδώσουν....