Τα παράδοξα της ενεργειακής κρίσης: Οι ΑΠΕ αντικαθιστούν περισσότερο μονάδες αερίου και όχι λιγνιτικές - Τι αναφέρει έκθεση του Ember για το 2022

Τα «πάνω-κάτω» έχει φέρει η ενεργειακή κρίση ως προς την εξέλιξη των πολιτικών μετάβασης, υποδεικνύοντας πως το "πρασίνισμα" της οικονομίας είναι εξίσωση για δύσκολους λύτες. 

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν τα πρόσφατα στοιχεία του χρηματοοικονομικού think-tank Ember, όπου αν και το φυσικό αέριο συνιστά «καύσιμο-γέφυρα» για την ενεργειακή μετάβαση, εντούτοις την διετία 2019-2021 οι ΑΠΕ αντικαθιστούν περισσότερο αυτό παρά τον ρυπογόνο άνθρακα, ως και ήταν το αρχικό σχέδιο.

Αν και πρόκειται για επιμέρους στοιχείο στην μεγάλη εικόνα της ενεργειακής μετάβασης, ωστόσο, αναδεικνύει πως η υπόθεση «ενεργειακή μετάβαση» συνοδεύεται από πλήθος μεταβλητών και παραμέτρων που κρίνουν και θα κρίνουν εν τέλει την επιτυχία της.

Το «παράδοξο» της υπόθεσης που αποτυπώνεται σε έκθεση του ινστιτούτου Ember αφορά στον ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που εν μέσω εκτόξευσης των τιμών φυσικού αερίου, κατέληξαν να αντικαθιστούν περισσότερο το φυσικό αέριο έναντι των μονάδων άνθρακα που κρίνονται περισσότερο ρυπογόνες ως προς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Ειδικότερα, όπως αποτυπώνεται στο παρακάτω διάγραμμα και αφορά το σύνολο των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την περίοδο 2011-2019 η είσοδος των ΑΠΕ στο ηλεκτρικό σύστημα εξελισσόταν «βάσει σχεδίου», δηλαδή «έμπαιναν» στο σύστημα σε αντικατάσταση του άνθρακα, όταν την περίοδο 2019-2021, οι ΑΠΕ «μπαίνουν» στο σύστημα σε αντικατάσταση του φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με την έκθεση του Ember, η παραγωγή πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη συνεχίζει να αυξάνει, με μέση ετήσια αύξηση στις 44 TWh κατά τα τελευταία δύο χρόνια. Περισσότερο από το ήμισυ της νέας πράσινης παραγωγής (52%) από το 2019 αντικατέστησε ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο το φυσικό αέριο και 1/3 αντικατέστησε πυρηνικά και μόλις το 1/6 αντικατέστησε ποσότητα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο τον άνθρακα. Ωστόσο, την περίοδο 2011 έως 2019, πάνω από το 80% των νέων ΑΠΕ έπαιρναν την θέση του άνθρακα. Τα τελευταία δύο χρόνια, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο τον άνθρακα υποχώρησε μόνο σε χώρες που έκλεισαν τέτοιες μονάδες όπως είναι η Ισπανία (-42%) και η Ελλάδα (-43%), όμως ακόμη κι αυτή η υποχώρηση αντισταθμίστηκε κατά κύριο λόγο από την αύξηση της Πολωνίας (+7%).

Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που περιλαμβάνει η έκθεση είναι η διαπίστωση πως η απόσυρση των πυρηνικών επιβραδύνουν την απανθρακοποίηση του τομέα ηλεκτροπαραγωγής. Να σημειώσουμε πως σε εξέλιξη βρίσκεται η συζήτηση σχετικά με την "Ευρωπαϊκή Ταξινομία" και κατά πόσο θα συμπεριλαμβάνει στις επιλέξιμες επενδύσεις τα πυρηνικά και το φυσικό αέριο. 

Αυτό γιατί, η εν εξελίξει απόσυρση των πυρηνικών μονάδων επιβραδύνει την μείωση των εκπομπών στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει καταγραφεί σημαντική ανάπτυξη σε αιολικά και ηλιακά (+334TWh), ενώ η παραγωγή των πυρηνικών έχει υποχωρήσει κατά 105 TWh.

Συνεπώς, σχεδόν το 1/3 της αύξησης σε αιολικά και ηλιακά την τελευταία δεκαετία κατέληξε να αναπληρώσει τις «απώλειες» των πυρηνικών αντί για ορυκτά καύσιμα, γεγονός που, όπως εκτιμάται, επιβραδύνει τις προσπάθειες απανθρακοποίησης.