Τσερνόμπιλ: Πέρασαν τριανταέξι χρόνια και μυαλό δεν βάλαμε
Απρίλης 1986. Στους μεγαλύτερους έμεινε η ανησυχία εκείνων των ημερών μπροστά σε έναν άγνωστο και αόρατο κίνδυνο, η βροχή που διάλεξε να πέσει στην Ελλάδα τις ημέρες ακριβώς που το ραδιενεργό νέφος βρέθηκε πάνω από τη χώρα μας, ο πανικός στα ράφια με τις κονσέρβες και τα γάλατα εβαπορέ στα πολυκαταστήματα τροφίμων, κάποια σκάνδαλα με την εισαγωγή σιτηρών από την επιμολυσμένη περιοχή, η σαρκοφάγος που κάλυψε το κουφάρι του πυρηνικού αντιδραστήρα και τα μπεκερέλ. Πάντα, μετά από κάθε μεγάλη καταστροφή… εμπλουτίζουμε το λεξιλόγιό μας.
Στους νεώτερους, τα περισσότερα από τα παραπάνω είναι θολά και γκρίζα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που πιστεύουν ότι η επανάληψη ενός παρόμοιου ατυχήματος στις μέρες μας είναι μάλλον αδύνατη, μιας και η τεχνολογία έχει πραγματοποιήσει προόδους. Μέχρι που ήρθε, το 2011, η Φουκουσίμα. Τα ραδιενεργά νερά που ψύχουν το καύσιμο του πυρηνικού αντιδραστήρα εξακολουθούν να χύνονται στον Ειρηνικό ωκεανό και να ανιχνεύονται στις δυτικές ακτές των ΗΠΑ.
Κοντά τέσσερις δεκαετίες μετά το τραγικό ατύχημα στο Τσερνόμπιλ, η πυρηνική βιομηχανία πνέει τα λοίσθια και αρπάζει κάθε ευκαιρία για να κρατηθεί στη ζωή. Ανακαινίζει λοιπόν την πρόσοψή της και – με αφορμή την κλιματική κρίση – επανέρχεται. Μας χαμογελάει και μας υπόσχεται ασφάλεια και καθαρό περιβάλλον.
Δεν μας μιλάει για τα εκατοντάδες μικρά ή μεγαλύτερα πυρηνικά ατυχήματα. Δεν μας μιλάει για τα εκατοντάδες δις $ και € ετήσιων κρατικών επιδοτήσεων. Δεν μας μιλάει για τις χωματερές ραδιενεργών αποβλήτων. Η πυρηνική βιομηχανία παρουσιάζεται γεμάτη υποσχέσεις για ένα καλύτερο αύριο. Δεν μας μιλάει όμως για τις καταραμένες γωνιές του πλανήτη. Για το Τσερνόμπιλ, το Μάγιακ, το Τομσκ, το Σεμιπαλατίνσκ. Δεν μας μιλάει για την Άννια, τη Νάστια και τις χιλιάδες παιδιών που γεννήθηκαν καταδικασμένα επειδή άλλοι επέλεξαν τη γενέτειρά τους ως παγκόσμια χωματερή ραδιενεργών αποβλήτων ή ως χώρο κατασκευής πυρηνικών σταθμών.
Η πυρηνική βιομηχανία, αν και παράγει μόλις το 2% της πρωτογενούς ενέργειας του πλανήτη, έχει καταφέρει να είναι μια παγκόσμια απειλή. Έχει καταφέρει ήδη να υποθηκεύσει το μέλλον χιλιάδων παιδιών που γεννήθηκαν, και άλλων που θα γεννηθούν, με καρκίνο του θυρεοειδούς, καρκίνο του εγκεφάλου, εξασθενημένο ανοσοποιητικό, νοητική υστέρηση. Η καταγραφή των επιπτώσεων στην Ελλάδα (με κλινικά δεδομένα), μέσα από την εξαιρετική δουλειά του καθηγητή πυρηνικής φυσικής Δρ. Θανάση Γεράνιου, δείχνει ότι καμιά σπηλιά δεν είναι αρκετά βαθιά για να ξεφύγει κάποιος από τη ραδιενέργεια.
Και έρχεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, η Ρωσική εισβολή, να μας θυμίσει ότι υπάρχουν ακόμα πυρηνικοί σταθμοί, ότι ο σκελετός του Τσερνόμπιλ είναι ακόμα εκεί, κλεισμένος σε διπλή τσιμεντένια σαρκοφάγο, αλλά ακόμα επικίνδυνος. Έρχεται επίσης, με δεδομένη τη μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης (αλλά όχι μόνο) από το Ρωσικό αέριο και πετρέλαιο, να μας ωθήσει σε ανεύρεση εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Και έτσι, σε άρρωστα μυαλά με μνήμη χρυσόψαρου, εμφανίζεται και πάλι η πυρηνική ενέργεια ως λύση στο σημερινό πρόβλημα της ενεργειακής ανεξαρτησίας και αυτάρκειας. Στη χώρα μας, κάποιοι κάνουν ένα ακόμα βήμα: συζητούν την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στη Βουλγαρία για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τελικό παραλήπτη την Ελλάδα. Και καμώνονται ότι είναι κάτι έξυπνο (και ασφαλές και φθηνό, φαντάζομαι). Είναι όμως κάτι που εγγυάται τη συνέχιση της εξάρτησης της (αντιπυρηνικής κατά τα άλλα χώρας μας) από την πυρηνική ενέργεια που παράγεται στη Βουλγαρία και προφανώς μειώνει στο ελάχιστο τα όποια επιχειρήματα εναντίον της κατασκευής πυρηνικού σταθμού στο Ακκουγιού στην Τουρκία. Εύγε κύριε Σκρέκα, το τερματίσατε!
Ας αφιερώσουμε λοιπόν τη σημερινή ημέρα (και όλες τις επόμενες) για να θυμηθούμε το απαράδεκτο, απάνθρωπο και επικίνδυνο πρόσωπο που κρύβεται πίσω από τα χαμόγελα της πυρηνικής βιομηχανίας. Να συνειδητοποιήσουμε ότι το θέμα μας αφορά. Όχι μόνο επειδή η Ελλάδα συζητά με τη Βουλγαρία διεύρυνση και ανανέωση της πυρηνικής συνεργασίας τους. Όχι μόνο επειδή η Τουρκία δηλώνει έτοιμη να προχωρήσει στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών. Το θέμα των πυρηνικών μας αφορά γιατί συνδέεται με το ίδιο το μέλλον της ζωής στον πλανήτη. Το θέμα μας αφορά επειδή οραματιζόμαστε ένα αύριο ασφαλές και ειρηνικό.
Γιατι ναι, το όραμα για ένα αύριο πράσινο, ασφαλές και ειρηνικό παραμένει τόσο επίκαιρο όσο απαραίτητο και επείγον. Εκεί, με βάση όλη τη διαθέσιμη επιστημονική γνώση αλλά και την κοινή λογική, θα φτασουμε μεσα απο την εξοικονόμηση ενέργειας, την αποθήκευση ενέργειας, την παραγωγή καθαρής ενέργειας και την ενεργειακή δημοκρατία. Θα φτάσουμε μέσα από την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και όχι μέσα από νέες (ισως πράσινες) ενεργειακές ολιγαρχίες.
Αφιερωμένο στην Άννια, από την Ουκρανία, που της αξίζει κάτι παραπάνω από ένας αριθμός μητρώου στον μεγάλο κατάλογο των θυμάτων της ραδιενέργειας.
