Σχόλια και προτάσεις αναφορικά με τις Ομάδες Προτεραιότητας έργων ΑΠΕ, σύμφωνα με την τελευταία Υπουργική Απόφαση

H αυστηροποίηση της αδειοδότησης των έργων ΑΠΕ μέσω της Εγγυητικής Επιστολής των 35.000 ευρώ/MW κατά το στάδιο υποβολής αίτησης για Βεβαίωση Παραγωγού που εκδίδει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), έχει λειτουργήσει πράγματι ως αποτελεσματικό αντίδοτο στην ‘υπερθέρμανση’ του κλάδου των ΑΠΕ.

Ωστόσο, το γεγονός ότι στην πράξη, ο έλεγχος της τεκμηρίωσης της νόμιμης χρήσης γης όπου πρόκειται να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκοί σταθμοί, εξακολουθεί να γίνεται (κατά κανόνα) κατά το στάδιο πριν την έκδοση της άδειας εγκατάστασης (με εξαίρεση την περίπτωση της επικάλυψης των αιτήσεων όπου αναγκαστικά, γίνεται σε επίπεδο Βεβαίωσης Παραγωγού ΑΠΕ), έχει ως αποτέλεσμα πλήθος έργων (κατηγορίας πάνω από 1MW) να λαμβάνουν όρους σύνδεσης, δεσμεύοντας σημαντικό ηλεκτρικό χώρο παρότι αδυνατούν να αποδείξουν (έστω και σε αυτό το προχωρημένο στάδιο αδειοδότησης) νόμιμη χρήση του γηπέδου (ιδιωτικής-δημόσιας-δημοτικής-κοινοτικής γης) όπου πρόκειται να εγκατασταθεί ο εκάστοτε σταθμός.

Επομένως, θεωρούμε εύλογο το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) να προχωρήσει σε αυστηροποίηση του ελέγχου της τεκμηρίωσης της νόμιμης χρήσης γης των έργων ΑΠΕ (αν όχι σε επίπεδο Βεβαίωσης Παράγωγού και αυτό, ανεξαρτήτως του εάν τίθεται ζήτημα επικάλυψης αιτήσεων ή όχι, τότε, σίγουρα πριν την έκδοση όρων σύνδεσης από το Διαχειριστή), εντάσσοντας τις σχετικές ρυθμίσεις στο νέο ‘κύμα’ νομοθετικών διατάξεων, που στοχεύουν στην απλοποίηση και την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.

 Η λογική των Ομάδων Προτεραιότητας της ΥΑ ΠΕΝ/ΓΔΕ/84014/7123 (ΦΕΚ 4333/Β/12-8-2022), θα μπορούσε αξιοποιηθεί, ως μία λογική «επιβράβευσης» ώριμων έργων και προνοητικών επενδυτών, ώστε έργα για τα οποία τεκμηριώνεται – ήδη από αυτό το στάδιο – η νόμιμη χρήση γης, να λαμβάνουν κατά προτεραιότητα όρους σύνδεσης , ενδεχομένως με τη δημιουργία νέας υπο-ομάδας Α11 στην προαναφερόμενη ΥΑ  (ενώ με την ίδια λογική θα μπορούσε να συνταχθεί και νέα υπο-ομάδα προτεραιότητας που δύναται να διαπραγματεύεται απευθείας την παραχθείσα ενέργεια, ελεύθερα, στην αγορά) . 

Προτείνεται δηλαδή, η τεκμηρίωση της νόμιμης χρήσης γης να λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας για τον διαχειριστή (δίδοντας προτεραιότητα στην υπο-ομάδα Α11), αποτρέποντας τον από την άσκοπη και χρονοβόρα εξέταση αιτήσεων για χορήγηση όρων σύνδεσης και τη συνακόλουθη δέσμευση ηλεκτρικού χώρου για έργα για τα οποία δεν έχει διασφαλισθεί η νόμιμη χρήση γης, ούτε καν σε επίπεδο συμβολαίου (αγοράς ή μίσθωσης) με συγκεκριμένη πρωθύστερη ημερομηνία της ΥΑ.

Η διατήρηση της κατάστασης ως έχει σήμερα θα είχε ως αποτέλεσμα να εξακολουθεί να δημιουργεί ένα «αθέμιτο» ανταγωνιστικό πλεονέκτημα υπέρ ρισκοβόρων επενδύσεων και μετέωρων επενδυτών που προχωρούν την αδειοδότηση ενός έργου, χωρίς ωστόσο να έχουν διασφαλίσει τη γη όπου θα αναπτυχθεί το έργο αυτό, έναντι επενδύσεων, που καθυστέρησαν τη «διεκδίκηση» ηλεκτρικού χώρου, καθώς πρόταξαν το (λογικά και νομικά) αναγκαίο: την έγκαιρη διασφάλιση της γης στην οποία θα αναπτυχθεί το έργο. 

Θεωρούμε αναγκαία τη θέση σε ισχύ ρυθμίσεων (ακόμα και αναδρομικών) προς το σκοπό έγκαιρου ελέγχου της κατοχύρωσης των εκτάσεων γης στην οποία σχεδιάζεται να εγκατασταθούν οι σταθμοί ΑΠΕ. Με αυτό τον τρόπο θα δοθεί τέλος στη δέσμευση χώρου ηλεκτρικού δικτύου από σταθμούς που στην πραγματικότητα είναι εντελώς μετέωροι, κατά τρόπο που τελικώς υπονομεύεται η ίδια η ανάπτυξη των ΑΠΕ. Η δυσκολία εύρεσης εκτάσεων κατατάσσεται στο επενδυτικό ρίσκο, με  τους επενδυτές  των έργων να συνάπτουν  συμφωνητικά τόσο για ιδιωτικές όσο και για δημόσιες και κοινοτικές γαίες. Η εκμίσθωση δε των τελευταίων (δημόσιων και κοινοτικών) προς το σκοπό εγκατάστασης και ανάπτυξης έργων ΑΠΕ θα μπορούσε κατ’ εξαίρεση, να αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΡΑΕ (κατά παραχώρηση από τις εκάστοτε έως σήμερα κατά τόπον αρμόδιες δημόσιες και δημοτικές αρχές) στο πλαίσιο ειδικών διαγωνιστικών διαδικασιών με πανομοιότυπα (ή έστω προσομοιάζοντα) κοινά κριτήρια ανάθεσης και αποκλεισμού των υποψηφίων παραγωγών.   

 Στο πλαίσιο αυτό και με σκοπό το Υπουργείο να επιβραβεύει τα έργα που καταθέτουν για όρους σύνδεσης με το μέγιστο βαθμό ωριμότητας, ορμώμενοι και από την πρόσφατη Υπουργική Απόφαση καθορισμού προτεραιοτήτων στην προσφορά όρων σύνδεσης, προτείνεται να πριμοδοτούνται και να κατατάσσονται σε Υψηλή (πχ νέα υπό-ομάδα Α-11) ομάδα προτεραιότητας τα έργα που είναι σε θέση ήδη με την υποβολή αίτησης χορήγησης όρων σύνδεσης (και όχι με την άδεια εγκατάστασης), να τεκμηριώνουν τη νόμιμη χρήση σύμφωνα το Παράρτημα 11 του Κανονισμού Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή έστω, εναλλακτικά, σύμφωνα με τη Βεβαίωση Τεκμηρίωσης Νόμιμης Χρήσης του άρθρου 18 του Ν. 4951/2022.

------------------

* Ο Γιώργος Κραββαρίτης είναι Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, Msc Energy Administration & Environmental Protection, Executive MBA