Πλήρη ενεργειακή αυτονομία υπόσχονται τα ηλιακά πάνελ – Η πτώση στις τιμές βγάζει εκατομμύρια σπίτια εκτός… δικτύου

Περισσότερα από 30 εκατομμύρια σπίτια στην Ευρώπη θα μπορούσαν να καλύψουν όλες τις ενεργειακές τους ανάγκες χρησιμοποιώντας μόνο ηλιακούς συλλέκτες στη στέγη τους.

Σύμφωνα με ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης (KIT), το 53% των μονοκατοικιών στην Ευρώπη θα μπορούσε να εγκαταλείψει εντελώς το ενεργειακό δίκτυο. Το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί στο 75% έως το 2050, ανάλογα με διάφορους οικονομικούς παράγοντες.

Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ τα τελευταία χρόνια μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η οποία προκάλεσε ανησυχίες για την ενεργειακή εξάρτηση της ηπείρου από χώρε όπως η Ρωσία. Υπήρξαν ακόμη και ανησυχίες τον περασμένο χειμώνα για ηλεκτροδότηση με δελτίο στην Ευρώπη, αλλά και διακοπές ρεύματος τόσο σοβαρές που θα έθεταν σε κίνδυνο ορισμένες βασικές υπηρεσίες, όπως οι κλήσεις έκτακτης ανάγκης και οι υποδομές.

Κατακόρυφη πτώση

Επιπλέον, το κόστος της ηλιακής ενέργειας έχει πέσει κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια λόγω των βελτιώσεων στην τεχνολογία των πάνελ που σημαίνει ότι μεγαλύτερο ποσοστό του ηλιακού φωτός μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, το μέσο κόστος των ηλιακών συλλεκτών ήταν περίπου 30 δολάρια ανά watt στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Σήμερα, είναι λιγότερο από 0,50 δολ. ανά watt, καταγράφοντας μία κατακόρυφη πτώση κατά 98% μέσα σε τέσσερις δεκαετίες.

Αυτές οι τεχνολογικές βελτιώσεις, παράλληλα με τις πρόσφατες υψηλές τιμές για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, δίνουν ακόμη περισσότερα κίνητρα για να γίνουν τα κτίρια κατοικιών ενεργειακά ανεξάρτητα, γράφει η ερευνητική ομάδα του KIT.

Η μελέτη διαπιστώνει ότι, στην Αυστραλία, τα ενεργειακά αυτόνομα κτίρια κατοικιών μπορούν ήδη να είναι ανταγωνιστικά από πλευράς κόστους με αυτά που είναι συνδεδεμένα στο δίκτυο, εάν οι ένοικοι είναι πρόθυμοι να κάνουν μικρές αλλαγές στα πρότυπα κατανάλωσης τους. Τα νοικοκυριά σε εύκρατα κλίματα θα μπορούσαν επίσης να γίνουν ανταγωνιστικά ως προς το κόστος στο μέλλον, αν και αυτό θα εξαρτηθεί από την αποθήκευση ενέργειας και τις τιμές προμήθειας.

Ενώ η πρόοδος της ηλιακής τεχνολογίας καθιστά οικονομικά βιώσιμο για ορισμένα νοικοκυριά να αποσυνδεθούν πλήρως από το δίκτυο τις επόμενες δεκαετίες, οι ερευνητές υπογραμμίζουν τη σημασία της παραμονής συνδεδεμένων για την υποστήριξη της μακροοικονομικής βιωσιμότητας. Αντί να διακόψουν πλήρως τους δεσμούς με το ηλεκτρικό δίκτυο, τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να συνεχίσουν να συνδέονται και να συνεισφέρουν πλεονάζουσα ενέργεια σε άλλους χρήστες σε περιόδους υπερπαραγωγής.

Ο επικεφαλής ερευνητής Μαξ Κλάινεμπραμ  εξηγεί ότι η έξοδος από το δίκτυο μπορεί να μην είναι η πιο οικονομική επιλογή το 2050, αλλά η επένδυση σε αυτάρκεια κτίρια θα μπορούσε να έχει νόημα για όσους θέλουν να πληρώσουν επιπλέον για την ενεργειακή αυτάρκεια. Η εγκατάλειψη μεγάλου αριθμού νοικοκυριών από το δίκτυο θα ήταν λιγότερο αποτελεσματική σε σύγκριση με την υποστήριξη και τη χρήση της υπάρχουσας υποδομής.

«Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι ακόμη και το 2050 η έξοδος από το δίκτυο δεν θα είναι η πιο οικονομική επιλογή, αλλά θα μπορούσε να είναι λογικό να επενδύσει κάποιος σε αυτά τα είδη αυτόνομων κτιρίων εάν είναι διατεθειμένος να πληρώσει περισσότερα για αυτάρκεια», υπογράμμισε.

Η συγκεκριμένη μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Joule. 

Μάλιστα, επικαλούμενη υπολογισμούς του Mercator Research Institute on Global Commons and Climate Change (MCC) που εδρεύει στο Βερολίνο, υπογραμμίζει τη σημαντική πτώση της τιμής των ηλιακών συλλεκτών με τα χρόνια, με το κόστος τους να πέφτει σχεδόν κατά 90% μόνο την περασμένη δεκαετία. Αυτά τα μειωμένα κόστη δείχνουν ότι έως το 2050, η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας θα μπορούσε να καλύπτεται πλήρως από την ηλιακή τεχνολογία και άλλες ανανεώσιμες πηγές, όπως δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Felix Creutzig.

Τα βασικά σημεία της έρευνας

• Περισσότερα από 30 εκατομμύρια σπίτια στην Ευρώπη θα μπορούσαν ενδεχομένως και σήμερα  να καλύψουν όλες τις ενεργειακές τους ανάγκες χρησιμοποιώντας μόνο ηλιακούς συλλέκτες στον τελευταίο όροφο.
• Το 75% των 41 εκατομμυρίων αυτόνομων κατοικιών της Ευρώπης θα μπορούσαν να γίνουν αυτάρκεις μέχρι το 2050 χρησιμοποιώντας ηλιακούς συλλέκτες και μπαταρίες.
• Οι ερευνητές συμβουλεύουν ότι θα ήταν πιο αποτελεσματικό για τα νοικοκυριά να παραμείνουν συνδεδεμένα στο δίκτυο και να συνεισφέρουν υπερβολική ενέργεια σε περιόδους υπερπαραγωγής.
• Το κόστος των ηλιακών συλλεκτών έχει μειωθεί σχεδόν κατά 90% την τελευταία δεκαετία.

Κύρια πηγή

Μια άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το University College του Λονδίνου προβλέπει ότι η ηλιακή ενέργεια θα γίνει η κύρια πηγή ενέργειας στον κόσμο μέσα σε τρεις δεκαετίες. Οι ερευνητές περιγράφουν  ότι η ηλιακή ενέργεια έχει φτάσει σε ένα «μη αναστρέψιμο σημείο καμπής», καθιστώντας τις προβλέψεις που κυριαρχούν τα ορυκτά καύσιμα μη ρεαλιστικές. Εκτιμούν ότι τα ηλιακά φωτοβολταϊκά θα κυριαρχήσουν στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα μέχρι τα μέσα του αιώνα

«Φθηνότερο από κάρβουνο»

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θεωρούνταν ιστορικά μια ακριβή επιλογή, απαιτώντας υψηλές επιδοτήσεις ή φόρους άνθρακα για να καταστούν βιώσιμες, τονίζει η μελέτη.

«Ωστόσο, μετά από μια γόνιμη ιστορία  καινοτομίας και προηγούμενης κλιματικής πολιτικής, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ανταγωνίζονται πλέον όλο και περισσότερο τα ορυκτά καύσιμα», αναφέρει.

«Το αν οι ανανεώσιμες πηγές θα γίνουν το νέο φυσιολογικό εξαρτάται όλο και περισσότερο από την ανάπτυξη της βιομηχανίας και του εμπορίου παρά από μια καθαρή κανονιστική αναγκαιότητα για την κάλυψη των προϋπολογισμών για τον άνθρακα».

Σύμφωνα με τον  Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας  (IRENA), το κόστος των έργων ανανεώσιμης ενέργειας είναι πλέον φθηνότερο ακόμη και από τους φθηνότερους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Μεταξύ 2010 και 2020, το κόστος για την ηλεκτρική ενέργεια από ηλιακή ενέργεια σε κλίμακα κοινής ωφελείας μειώθηκε κατά 85%, καταλήγει η έρευνα.

Τα εμπόδια και οι προκλήσεις

Η ταχεία επέκταση της ηλιακής ενέργειας είναι πολύ πιθανή και θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξαιρετικά προσιτή ηλεκτρική ενέργεια. Ωστόσο, πρέπει να ξεπεραστούν αρκετά εμπόδια.

Η ηλιακή ενέργεια είναι εξαιρετικά μεταβλητή, εξαρτάται από παράγοντες όπως η ώρα της ημέρας, η εποχή και οι καιρικές συνθήκες. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η μεταβλητότητα, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να σχεδιάζονται με γνώμονα την ευελιξία. Αυτό θα απαιτήσει εκτεταμένη αποθήκευση ενέργειας, ένα διευρυμένο δίκτυο καλωδίων μεταφοράς που συνδέει διαφορετικές περιοχές και περισσότερες επενδύσεις σε συμπληρωματικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως ο άνεμος.

Σε ένα μέλλον όπου η ηλιακή ενέργεια κυριαρχεί, θα υπάρχει επίσης σημαντική ζήτηση για διάφορα κρίσιμα μέταλλα και ορυκτά. Ενδεικτικά, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προβλέπει ότι, έως το 2040, οι τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της συνολικής ζήτησης για χαλκό, μεταξύ 60% και 70% για νικέλιο και κοβάλτιο και σχεδόν 90% για λίθιο.

Οικονομικοί πόροι

Η πρόσβαση σε οικονομικούς πόρους είναι ένας κρίσιμος παράγοντας για τη διατήρηση της ανάπτυξης της ηλιακής ενέργειας. Ωστόσο, επί του παρόντος, το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης που σχετίζεται με το κλίμα συγκεντρώνεται σε ανεπτυγμένες ή αναδυόμενες οικονομίες.

Μεταξύ 2011 και 2020, το 75% του συνόλου της χρηματοδότησης για το κλίμα διοχετεύθηκε στη Βόρεια Αμερική, τη Δυτική Ευρώπη και την Ανατολική Ασία (με επικεφαλής κυρίως την Κίνα). Η Αφρική, από την άλλη πλευρά, έλαβε μόνο το 5% της συνολικής παγκόσμιας χρηματοδότησης για το κλίμα την ίδια περίοδο.

Μια πιθανή οδός για να γεφυρωθεί αυτό το χρηματοδοτικό χάσμα είναι η εφαρμογή μηχανισμών που απορροφούν τους συναλλαγματικούς και επενδυτικούς κινδύνους στις αναπτυσσόμενες χώρες, ξεκλειδώνοντας έτσι τις διεθνείς ροές κεφαλαίων.