«Παγώνουν» οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση - Πώς η πολιτική αβεβαιότητα επιβαρύνει τα πράσινα έργα

Αναμφίβολα, αυτή είναι μια κρίσιμη στιγμή για την πράσινη στρατηγική στην Ευρώπη. 

Τα φιλελεύθερα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατηγορούν τις επιχειρήσεις ότι εκμεταλλεύονται τις ανησυχίες σχετικά με τον οικονομικό δυναμισμό για να επιτεθούν στην ατζέντα της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρόμοιες ανησυχίες ανάγκασαν την υπουργό Οικονομικών Ρέιτσελ Ριβς να πει την περασμένη εβδομάδα ότι η οικονομική ανάπτυξη θα έχει προτεραιότητα έναντι των φιλόδοξων καθαρών μηδενικών στόχων της κυβέρνησης των Εργατικών.

Όμως, τα νέα δεδομένα υποδηλώνουν ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στις πράσινες επενδύσεις — εκτός αν είναι διατεθειμένες να μείνουν πίσω σε αυτόν τον παγκόσμιο αγώνα πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η ανησυχητική τάση στην Ευρώπη

Όπως επισημαίνουν σε ανάλυσή τους οι Financial Times, οι ευρωπαίοι πολιτικοί πέρασαν μεγάλο μέρος του περασμένου έτους συζητώντας εάν η εστίαση της περιοχής στη δράση για το κλίμα έχει υποβαθμίσει την αναπτυξιακή της δυναμική. 

Ωστόσο, νέα δεδομένα υποδηλώνουν λόγους για ένα διαφορετικό είδος ανησυχίας για την ανταγωνιστικότητα: ότι η Ευρώπη χάνει τη δυναμική της στον αγώνα για τις βιομηχανίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα του μέλλοντος.

Προ ημερών το BloombergNEF δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή του για τις επενδύσεις στην ενεργειακή μετάβαση. Σε συνολικό παγκόσμιο επίπεδο, η εικόνα φαίνεται αρκετά ισχυρή. Οι παγκόσμιες επενδύσεις στη μετάβαση με χαμηλές εκπομπές άνθρακα - συμπεριλαμβανομένων των δαπανών για καθαρή ενέργεια και συναφείς βελτιώσεις του δικτύου, ηλεκτρικές μεταφορές και απαλλαγή της βιομηχανίας και των κτιρίων από τις εκπομπές άνθρακα, ξεπέρασαν τα 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, αυξημένα κατά 10,7% από το αντίστοιχο του προηγούμενου έτους.

Οι συντάκτες της έκθεσης σημειώνουν ότι ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης ήταν μια επιβράδυνση από τους ρυθμούς άνω του 20% που παρατηρήθηκαν τα προηγούμενα τρία χρόνια. 

Όμως, η περσινή επένδυση στη μετάβαση ήταν υπερδιπλάσια από τα 929 δισεκατομμύρια δολάρια που παρατηρήθηκαν το 2020. Ενώ πολλοί ηγέτες επιχειρήσεων φαίνεται να έχουν κάνει μία παύση σε οικολογικά ζητήματα τα τελευταία πέντε χρόνια, το ποσό των μετρητών που επενδύθηκαν στην πραγματικότητα έχει αυξηθεί με σοβαρό τρόπο.

Η κινεζική ώθηση

Αυτοί οι ισχυροί παγκόσμιοι αριθμοί αποδίδονται, σε πολύ μεγάλο βαθμό στην Κίνα. Οι κινεζικές πράσινες επενδύσεις αυξήθηκαν 20%, αντιπροσωπεύοντας 134 δισ. δολάρια από την παγκόσμια αύξηση των 202 δισ. δολαρίων. Άλλες ασιατικές αναπτυσσόμενες οικονομίες, ιδίως η Ινδία, είχαν επίσης μεγάλα κέρδη.

Στις ΗΠΑ, οι επενδύσεις ήταν σχεδόν σταθερές από έτος σε έτος, καθώς το αποτέλεσμα του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού του Τζο Μπάιντεν άρχισε να εξασθενεί και οι επενδυτές άρχισαν να ανησυχούν για τον αντίκτυπο μιας δεύτερης κυβέρνησης Τραμπ.

Στα... «φρένα» η Ευρώπη

Η πιο εντυπωσιακή επιβράδυνση παρατηρήθηκε στην Ευρώπη: οι πράσινες επενδύσεις μειώθηκαν κατά 6,5%  στην ΕΕ και κατά 12% στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Σύμφωνα μάλιστα με το BloombergNEF. ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος ήταν οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες μειώθηκαν κατά 10% στην ΕΕ. Η εικόνα ήταν ακόμα πιο δραματική στο Ηνωμένο Βοασίλειο όπου  οι επενδύσεις σε ΑΠΕ βούτηξαν κατά 68%.

Μεταξύ των περιορισμών για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην περιοχή ήταν οι αδυναμίες στην υποδομή του δικτύου - ένας τομέας όπου σημειώθηκε τουλάχιστον μια μέτρια αύξηση στις ευρωπαϊκές επενδύσεις πέρυσι. 

Η αβεβαιότητα πολιτικής είναι πιο σοβαρή ανησυχία. Παρά τις τολμηρές πράσινες υποσχέσεις που έδωσε η νέα κυβέρνηση του Σερ Κιρ Στάρμερ, οι επενδυτές εξακολουθούν να περιμένουν λεπτομέρειες σχετικά με τις πολιτικές που αλλάζουν το παιχνίδι που θα κάνουν αυτές τις φιλοδοξίες πραγματοποιήσιμες, ιδίως όσον αφορά τη μεταρρύθμιση ενός αργού, υπερφορτωμένου συστήματος αδειοδότησης. Στην ΕΕ, ο πράσινος ζήλος της πρώτης πενταετούς διακυβέρνησης της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει γίνει εμφανώς πιο σιωπηλός στη δεύτερη, η οποία ξεκίνησε τον περασμένο μήνα.

Ο αντίκτυπος

Και ενώ η πολιτική ζέστη γύρω από τις καθαρές μηδενικές στρατηγικές αυξάνεται σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, η μείωση των πράσινων επιδοτήσεων είχε ήδη πραγματικό αντίκτυπο. 

Σύμφωνα με τους FT, αυτός ήταν ένας βασικός λόγος πίσω από τη στασιμότητα της ζήτησης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ευρώπη και τη μείωση σχεδόν κατά το ένα τρίτο στις πωλήσεις αντλιών θερμότητας - η τελευταία έρχεται σε αντίθεση με μια ισχυρή άνοδο στις ΗΠΑ και την Ασία.

Η απαλλαγή από τον άνθρακα

 

Αξιοσημείωτη ήταν η πτώση των επενδύσεων στον κλάδο της απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα, οι οποίες μειώθηκαν κατά 25% στην Ευρώπη πέρυσι. Και πάλι, η αβεβαιότητα πολιτικής ήταν ένας σημαντικός παράγοντας: ο κολοσσός του χάλυβα ArcelorMittal ήταν μεταξύ των εταιρειών που ανέφεραν αυτόν ως λόγο για την αναβολή των επενδύσεων με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.

Η Ευρώπη κινδυνεύει να χάσει το τρένο. 

Οι ασθενέστερες πράσινες επενδύσεις του περασμένου έτους προήλθαν μετά από ισχυρές αυξήσεις τα προηγούμενα χρόνια και εξακολουθούσαν να ανέρχονται στο 2% του ΑΕΠ στην ΕΕ — πολύ πίσω από το 4,5% της Κίνας, αλλά πολύ μπροστά από το 1,2% στις ΗΠΑ.

Οι προτεραιότητες 

Το βασικό ερώτημα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής τώρα είναι σε ποιούς τομείς πράσινων επενδύσεων πρέπει να δώσουν προτεραιότητα. 

Η έκθεση του BloombergNEF εντόπισε μια ενδιαφέρουσα διαφορά μεταξύ «ώριμων» πράσινων τομέων όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, και «αναδυόμενων» όπως η δέσμευση άνθρακα, το πράσινο υδρογόνο και οι τεχνολογίες που συνδέονται με τη βιομηχανία απαλλαγής από άνθρακα.

Στις ώριμες περιοχές, οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 15% πέρυσι, ενώ στις αναδυόμενες, μειώθηκαν κατά 23%. 

Και ενώ οι κινεζικές εταιρείες έχουν εξασφαλίσει κυρίαρχο ρόλο σε πολλούς από τους πιο εδραιωμένους πράσινους τομείς, στους μικρότερους, νεότερους τομείς υπάρχουν ακόμα πολλά να παίξουν όσον αφορά το παγκόσμιο μερίδιο αγοράς. 

Αυτό αξίζει να ληφθεί υπόψη από τους ευρωπαίους φορείς χάραξης πολιτικής, καθώς εξετάζουν πώς να δώσουν νέα πνοή στην πράσινη επενδυτική τάση της ηπείρου που παραπαίει.