Η τιμή, τιμή δεν έχει…

Κλείσιμο του έτους και αυτόματα αμπελοφιλοσοφίες συνωστίζονται στο μυαλό, διαγκωνίζοντας η μία την άλλη ποια θα φτάσει πρώτη στο πληκτρολόγιο…

Αποφάσισα να αντισταθώ και να ασχοληθώ με κάτι πιο πεζό: τις τιμές ενέργειας!

Πλέον, όταν αποφασίσει κανείς να γράψει για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας γνωρίζει καλά ότι θα πρέπει να γράψει επιστημονική διατριβή με αναφορές σε ακαδημαϊκές εργασίες…..

Δεν γίνεται αλλιώς. Καμιά φορά ακούω συζητήσεις και δεν καταλαβαίνω τίποτε και ας είμαι στο χώρο δεκαετίες….

Θα προσπαθήσω να εξηγήσω ποιο, κατά τη γνώμη μου, είναι το πρόβλημα που φέρνει αυτήν την δυσβάσταχτη αναρχία στις τιμές.

Και θα ξεκινήσω με ένα παράδειγμα που έχω ξαναπεί:

Αν πάρεις την καλύτερη ομάδα μπάσκετ, με τον Αντετοκούνμπο μέσα, αλλά την αναγκάσεις να παίζει σε γήπεδο ποδοσφαίρου, σίγουρα το αποτέλεσμα θα είναι απογοητευτικό.

Κάπως έτσι γίνεται με τις Ανανεώσιμες. Τις αναγκάζουμε να προσαρμοστούν σε ένα ηλεκτρικό διαχειριστικό σύστημα κατασκευασμένο για ορυκτά καύσιμα.

Προφανώς αγκομαχούν.

Ως προς τις υπέρογκες τιμές, σε όρους αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, το πρόβλημα έγκειται σε αυτό που ονομάζεται οριακή τιμή συστήματος.

Στο υπάρχον μοντέλο (ποδοσφαιρικό γήπεδο), η τιμή της ενέργειας στην αγορά καθορίζεται από την πιο ακριβή πηγή που απαιτείται για να καλυφθεί η ηλεκτρική ζήτηση (συνήθως το ορυκτό αέριο). Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι ΑΠΕ, οι οποίες έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος λειτουργίας, αποζημιώνονται με βάση τις υψηλότερες τιμές των ορυκτών καυσίμων.

Το μοντέλο αυτό σχεδιάστηκε για μια εποχή που κυριαρχούσαν τα ορυκτά καύσιμα και δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη την αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ με τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά λειτουργίας, απόδοσης (γήπεδο μπάσκετ) και πολύ χαμηλού κόστους.

Με αυτήν την ευκαιρία οφείλω να πω πως κατά τη γνώμη μου, είναι απαράδεκτο να υπάρχει χρηματιστήριο ενέργειας, όσο μικρό ή μεγαλύτερο είναι το ποσοστό ενέργειας που διακινείται μέσα από αυτό.

Η αρχή που διέπει ένα χρηματιστήριο είναι απλή: η ζήτηση και η προσφορά καθορίζουν τις τιμές.

Μεγάλη ζήτηση: υψηλές τιμές

Χαμηλή προσφορά: υψηλές τιμές

Με τον συνδυασμό των δύο π.χ. σε βαρυχειμωνιά κυριολεκτικά να τσακίζει κόκκαλα.      

Δεν ασχολούμαι με τις άλλες 2 εναλλακτικές γιατί είναι σαν να μην συμβαίνουν, ιδιαίτερα αυτή της υψηλής προσφοράς (με εξαίρεση τις ανανεώσιμες, βεβαίως, βεβαίως, που όμως όπως θα δούμε …καίγεται).

Οι αυξομειώσεις στην προσφορά (παραγωγή) συμβαίνουν γιατί με τα ορυκτά καύσιμα μπορείς να ελέγξεις απόλυτα την προσφορά.

Προφανώς υπάρχουν γεγονότα (εισβολή στην Ουκρανία) που την επηρεάζουν. Αλλά γίνεται και κατά βούληση με στόχο τη μεγιστοποίηση κερδών.

Πείτε με αφελή ή ότι άλλο θέλετε, αλλά στο δικό μου το μυαλό η τιμή της ενέργειας θα έπρεπε να αντανακλά μόνο το πραγματικό κόστος παραγωγής και με απόλυτη διαφάνεια στα διαχειριστικά κόστη (πχ μισθοί ….).

Και σίγουρα να μην υπόκειται σε χρηματιστηριακές πιέσεις.

Ενέργεια και νερό είναι «εκ των ων ουκ άνευ», αγαθά.

Δεν γίνεται να τα στερείς από κανένα.

Με τις Ανανεώσιμες η παραγωγή είναι ελεύθερη, άφθονη και φθηνή.

Κατά ένα, σημειολογικό αν θέλετε, τρόπο η διαφορά μεταξύ ορυκτών καυσίμων και ανανεώσιμων είναι ότι

• Με τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να αποθηκεύσεις καύσιμο στο χώρο του σταθμού (με όλη την επιπλέον ρύπανση που αυτό συνεπάγεται)
• Με τις ανανεώσιμες πρέπει να αποθηκεύσεις ενέργεια αφού το καύσιμο είναι άφθονο ανεξάντλητο και δωρεάν.

Αυτή η πολύ χαμηλού κόστους καθαρή ενέργεια, πρέπει να καταναλωθεί, να αποθηκευθεί ή … δυστυχώς να απορριφθεί.

Έχουμε φτάσει στο σημείο να δίνουμε εντολές στα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα να κλείνουν γιατί δεν μπορούμε να απορροφήσουμε την ενέργεια τους!!!!!

Τρελό δεν είναι;

Και ποια ενέργεια;

Την ουσιαστικά μηδενικού κόστους ενέργεια.

Φανταστείτε να μπορείς να παράγεις ενέργεια με μηδενικό κόστος καυσίμου!!!

Η πιο φθηνή ενέργεια που θα μπορούσαμε να έχουμε, κι όμως δεν ταιριάζει στο υπάρχον σύστημα.

Έτσι έχουμε το φαινόμενο των αρνητικών τιμών ενέργειας:

Οι αρνητικές τιμές εμφανίζονται όταν υπάρχει πλεόνασμα παραγωγής ενέργειας από μη ευέλικτες μονάδες, όπως οι ΑΠΕ, σε συνδυασμό με χαμηλή ζήτηση. Αυτό, πρακτικά, μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια αργιών και γιορτών ή τις Κυριακές, όταν υπάρχει χαμηλότερη κατανάλωση ρεύματος, ειδικά σε μήνες με υψηλή παραγωγή από φωτοβολταϊκά και αιολικά,

Αυτό, ως χαρακτηρισμός, ως ορολογία είναι προϊόν της ύπαρξης χρηματιστηρίου και δεν θα συνέβαινε αλλιώς και φυσικά προκαλείται από την έλλειψη επαρκών αποθηκευτικών μέσων.

Αντιλαμβάνεστε την τρέλα;

Και αυτό το δώρο το βαφτίζουμε «αρνητικές τιμές» αντί να το πούμε π.χ. «κερασμένες τιμές» (εντάξει δεν είναι σπουδαίο, βρείτε εσείς κάτι καλύτερο…)

Αντί, λοιπόν, να προωθήσουμε την μεγαλύτερη δυνατή ανάπτυξη των ΑΠΕ, με παράλληλη μελετημένη εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης, προσκυνάμε το χρηματιστήριο ενέργειας και πληρώνουμε τιμολόγια που δεν αγγίζονται.

Σκεφθείτε το: ακόμη και η πολύ φθηνή ενέργεια από ΑΠΕ τιμολογείται σε υψηλότερα επίπεδα λόγω της δομής της αγοράς

Το γήπεδο ποδοσφαίρου που σας έλεγα.

Τι να σου κάνει ο Αντετοκούνμπο αν τρέχει πάνω κάτω σε γήπεδο ποδοσφαίρου.

Θα τα παίξει, θα «κλείσει».

Και το αποδεχόμαστε και δίνουμε επιδόματα για να αντισταθμίσουμε την τρέλα.

Είμαστε τόσο καλοί στην προσαρμογή.

Βγήκα παραμονή Χριστουγέννων για μικρόψώνια κι η αγορά ήταν γεμάτη παιδάκια που έλεγαν τα κάλαντα……

Όλα όμως συνοδεία μαμάς ή μπαμπά.

Δηλαδή γνωρίζουμε ότι η κοινωνία μας δεν είναι ασφαλής για τα παιδιά μας, ότι είναι επικίνδυνη και αντί να κάνουμε κάτι να την αλλάξουμε, το αποδεχόμαστε και προσαρμοζόμαστε….

Όπως και με την ενέργεια.

Ας κάνουμε λοιπόν την αρχή των αλλαγών από την ενέργεια για να πάρουμε δύναμη και να ασχοληθούμε και με άλλα κακώς κείμενα.

Ήρθε η ώρα να αλλάξει το σύστημα διαχείρισης και τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας.

Και μάλιστα άμεσα.

Απέφυγα να πω οτιδήποτε για την κλιματική κρίση αλλά δεν μπορεί να μείνει έξω από την συζήτηση.

Η καλπάζουσα κλιματική κρίση απαιτεί την ταχύτερη δυνατή αντικατάσταση όλων των ρυπογόνων μονάδων παραγωγής ενέργειας με ανανεώσιμες και άρα πρέπει να ετοιμάσουμε το σύστημα που θα τις υποδεχτεί.

Ίσως να μην προλαβαίνουμε για αύριο αλλά ας βάλουμε στόχο να το κάνουμε μεθαύριο.

Ας τιμήσουμε την καθαρή ανεξάντλητη και πάμφθηνη ανανεώσιμη ενέργεια.

Για να έχουμε πολλές καλές χρονιές

Καλή χρονιά σε όλους

Δρ. Γιάννης Τσιπουρίδης 

Σύμβουλος Μηχανικός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας

Μέλος του Fossil Fuel Non Proliferation Treaty και του Loss and Damage Collaboration Group

Εκδότης e-mc2  (Energy Matters to Climate Change)

Εκδότης ΑΝΕΜΟλόγια