Η Ευρώπη ανακαλύπτει εκ νέου το βιοαέριο

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε νέα ώθηση στις ανανεώσιμες πηγές φυσικού αερίου, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει την αύξηση της παραγωγής βιομεθανίου σε 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) έως το 2030, από 3 bcm το 2020. Στην Ευρώπη, η Γαλλία έχει το προβάδισμα.

Η ανάγκη μείωσης της εξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο έχει ρίξει τα φώτα της δημοσιότητας στη δέσμη νομοθετικών μέτρων για το φυσικό αέριο που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Δεκεμβρίου, μόλις δύο μήνες πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Πριν από τον πόλεμο, «η δέσμη μέτρων για το φυσικό αέριο δεν θα αποτελούσε προτεραιότητα για τη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ», δήλωσε ο Phuc-Vinh Nguyen, ερευνητής στο Ενεργειακό Κέντρο του Ινστιτούτου Jacques Delors.

Οι χώρες της ΕΕ εξετάζουν τώρα με ανανεωμένο ενδιαφέρον τις ανανεώσιμες πηγές φυσικού αερίου και τον κανονισμό και την οδηγία της Επιτροπής για το φυσικό αέριο, δήλωσε στη EURACTIV σε συνέντευξή του.

Η νομοθετική δέσμη προτείνει τη διευκόλυνση της υιοθέτησης ανανεώσιμων αερίων «με την κατάργηση των τιμολογίων για τις διασυνοριακές διασυνδέσεις και τη μείωση των τιμολογίων στα σημεία έγχυσης». Στόχος είναι να διασφαλιστεί η πρόσβαση αυτών των αερίων στη χονδρική αγορά και να θεσπιστεί ένα σύστημα πιστοποίησης για τα αέρια χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

«Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για μια πράσινη μετάβαση στον τομέα του φυσικού αερίου αυξάνοντας τη χρήση καθαρού φυσικού αερίου», δήλωσε τον Δεκέμβριο ο επίτροπος Ενέργειας Kadri Simson.

Πρόκειται για σημαντική πρόοδο, αλλά ορισμένοι στον κλάδο την θεωρούν ανεπαρκή. Το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη σαφήνειας και μεθοδολογίας για τον ορισμό – και τη διαφοροποίηση – μεταξύ των διαφόρων τύπων πράσινων και χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αερίων, γεγονός που σύμφωνα με τους επικριτές ενέχει τον κίνδυνο να συγκρατήσει τις επενδύσεις.

Επί του παρόντος, κάθε αέριο που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θεωρείται ανανεώσιμο, συμπεριλαμβανομένου του βιοαερίου που παράγεται από τη ζύμωση οργανικής ύλης και του βιομεθανίου, της βελτιωμένης εκδοχής του, η οποία μπορεί να διοχετευθεί απευθείας στο δίκτυο.

Υπάρχουν όμως και άλλοι τύποι αερίων χαμηλών εκπομπών άνθρακα, όπως το υδρογόνο, το οποίο μπορεί να παραχθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή των ορυκτών καυσίμων. Επομένως, η διασφάλιση ότι οι νομικοί ορισμοί θα επιτρέπουν τη διαφοροποίηση μεταξύ τους θα είναι ζωτικής σημασίας από περιβαλλοντική άποψη.

Περισσότερη αυτονομία

Με το φυσικό αέριο να βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι ευρωβουλευτές θα επανέλθουν πιθανότατα στο θέμα κατά τις επόμενες διαπραγματεύσεις για το νομοθετικό κείμενο.

Η δέσμη μέτρων για το φυσικό αέριο «έχει λάβει σαφώς πολύ μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι θα περιμέναμε», λέει ο Nguyen. «Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολύ πιο φιλόδοξους στόχους», πρόσθεσε.

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία αποκάλυψε τη μεγάλη εξάρτηση της ένωσης από τις εισαγωγές ενέργειας από τρίτες χώρες, ιδίως από τη Ρωσία. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), η ΕΕ εισάγει το 90% του φυσικού αερίου της, από το οποίο σχεδόν το μισό (45%) προέρχεται από τη Ρωσία.

Το πλεονέκτημα του ανανεώσιμου φυσικού αερίου είναι ότι μπορεί να παραχθεί εντός της Ευρώπης, γι’ αυτό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το έχει θέσει ως προτεραιότητα στο σχέδιό της REPowerEU, το οποίο στοχεύει στην απομάκρυνση από το ρωσικό φυσικό αέριο «πολύ πριν από το 2030».

Το σχέδιο «θα έχει ως στόχο τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων αερίων και την αντικατάσταση του φυσικού αερίου στη θέρμανση και την ηλεκτροπαραγωγή», δήλωσε η Επιτροπή.

Το βιομεθάνιο και το πράσινο υδρογόνο βρίσκονται ψηλά στον κατάλογο των προτεραιοτήτων των Βρυξελλών. Η Επιτροπή σχεδιάζει να αυξήσει την παραγωγή βιομεθανίου σε 35 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) έως το 2030, από 3 bcm το 2020. Η παραγωγή θα πρέπει να έχει ήδη αυξηθεί κατά 0,5 δισ. κυβικά μέτρα πριν από το τέλος του έτους. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, αυτό θα πρέπει να αντικαταστήσει το 20% του αερίου που εισάγεται από τη Ρωσία.

Με αυτούς τους νέους στόχους, περίπου το 10% των ενεργειακών αναγκών της ένωσης θα πρέπει να καλυφθεί το 2030, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Βιοαερίου (EBA). Και αν η τάση συνεχιστεί, το 30-40% της ζήτησης φυσικού αερίου της ΕΕ θα μπορούσε να καλυφθεί μέχρι το 2050.

«Η προώθηση της ταχείας ανάπτυξης του βιομεθανίου θα συμβάλει στην μείωση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, θα μειώσει την εξάρτηση από εξωτερικές προμήθειες φυσικού αερίου και θα αντιμετωπίσει την άνευ προηγουμένου αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου», ανέφερε σε δήλωσή του ο διευθυντής της ΕΑΒ Harmen Dekker.

Με αυτό το σκεπτικό, η ένωση ζητά να συμπεριληφθεί η στρατηγική για το βιομεθάνιο στην αναδιατυπωμένη οδηγία της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η οποία συζητείται επί του παρόντος από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι δυνατότητες της Γαλλίας

Το βιοαέριο θα προσφέρει έτσι μια πραγματική ευκαιρία για την ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης. Αυτό ήταν το μήνυμα που μετέφερε η γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ σε διάσκεψη του Μαρτίου με θέμα «Ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής αυτονομίας και επιτυχία της οικολογικής μετάβασης».

Ο Jean-François Carenco, πρόεδρος της Γαλλικής Επιτροπής Ρύθμισης Ενέργειας, που προσκλήθηκε να μιλήσει στην εκδήλωση, τόνισε ότι το βιομεθάνιο «απαντά πρώτα απ’ όλα στην κρίση εφοδιασμού με φυσικό αέριο», αλλά έχει επίσης το πλεονέκτημα ότι «προσφέρει γεωργικό εισόδημα, επεξεργάζεται τα απόβλητα και δίνει ζωή στις αγροτικές περιοχές».

Έχοντας επίγνωση των δυνατοτήτων του βιοαερίου, η Γαλλία έχει ήδη επενδύσει στις τεχνολογίες που απαιτούνται για την ανάπτυξή του στο έδαφός της. Στις 31 Δεκεμβρίου 2021, για παράδειγμα, η χώρα μετρούσε 365 εγκαταστάσεις σχεδιασμένες για την έγχυση βιομεθανίου στα δίκτυα φυσικού αερίου, με δυναμικότητα 6,4 τεραβατώρες (TWh) ετησίως.

Σε μια προσπάθεια να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, η γαλλική κυβέρνηση εφάρμοσε πρόσφατα και άλλα μέτρα, όπως η μείωση του κόστους σύνδεσης των μονάδων μεθανοποίησης με το δίκτυο φυσικού αερίου.

Στις 2 Μαρτίου, η Υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Barbara Pompili υπέγραψε διάταγμα που αυξάνει το επίπεδο στήριξης του κόστους σύνδεσης από 40% σε 60%. «Με την υπογραφή αυτού του διατάγματος, διευκολύνουμε [την] ανάπτυξη [του βιομεθανίου] απλοποιώντας τη δημιουργία έργων και [μειώνοντας] το κόστος σύνδεσής τους. Αυτό είναι ένα ισχυρό μήνυμα που στέλνουμε στον τομέα», ανέφερε η υπουργός.

«Κινητοποιούμαστε επίσης για να αυξήσουμε την παραγωγική μας ικανότητα βιοαερίου, η οποία υπενθυμίζω ότι έχει πολλαπλασιαστεί κατά 5 τα τελευταία δύο χρόνια και θα αντιπροσωπεύει το 10% της κατανάλωσης φυσικού αερίου μέχρι το 2030», δήλωσε η Pompili κατά την παρουσίαση του σχεδίου ανθεκτικότητας της Γαλλίας, στις 16 Μαρτίου.

Αυτά τα μηνύματα υποστήριξης που προέρχονται από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής έχουν ως στόχο να καθησυχάσουν τους βιομηχάνους και τους χρηματοδότες τους. «Όταν επενδύετε σε μια μονάδα μεθανοποίησης, είναι για 15 έως 30 χρόνια. Οι επενδύσεις είναι βαριές, οπότε χρειαζόμαστε ένα μακροπρόθεσμο μήνυμα για το οικονομικό πλαίσιο», παρατήρησε η Valérie Weber-Haddad, διευθύντρια αρμόδια για τη θερμότητα, το κρύο και τις μεταφορές στη γαλλική Ένωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, σε συνέντευξή της στη EURACTIV.

Η μεθανοποίηση

Ένα άλλο μήνυμα ήρθε από εκπρόσωπο του προέδρου Emmanuel Macron, ο οποίος αντιμετωπίζει την ακροδεξιά ηγέτιδα Marine Le Pen στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών στις 24 Απριλίου.

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του προγράμματός του για το κλίμα σε εκδήλωση που διοργάνωσε τον Μάρτιο η ένωση Equilibre des énergies, ο Anthony Cellier, βουλευτής του κόμματος LREM του Macron, τόνισε ότι «το βιοαέριο αποτελεί μέρος της ενεργειακής στρατηγικής της Γαλλίας». Ο Jean-Charles Colas-Roy, άλλος βουλευτής του κόμματος του Macron, δήλωσε πεπεισμένος ότι «θα αυξήσουμε τους στόχους» για το ανανεώσιμο αέριο στο επόμενο πολυετές ενεργειακό πρόγραμμα της Γαλλίας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Nguyen, η τεχνολογία του βιοαερίου «δεν είναι ακόμη πλήρως ικανή να παράγει όσο θα θέλαμε». Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η λύση αυτή δεν έχει μέχρι τώρα επισημανθεί ως κορυφαία πολιτική προτεραιότητα. «Αλλά σήμερα βρισκόμαστε με την πλάτη στον τοίχο, οπότε θα πρέπει να βάλουμε τεχνολογικά στοιχήματα», πρόσθεσε ο εμπειρογνώμονας.

Η μεθανοποίηση είναι πιθανό να επικρατήσει ως η προτιμώμενη τεχνολογία. Παράγει υψηλή απόδοση, το αέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο υπάρχον δίκτυο και «στη Γαλλία η τεχνολογία είναι η πιο ώριμη αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε ο Nguyen.

Σε μελέτη του 2018, ο γαλλικός οργανισμός οικολογικής μετάβασης (Ademe) εκτίμησε ότι το ανανεώσιμο αέριο στη Γαλλία θα υπερβαίνει το επίπεδο της ζήτησης που αναμένεται το 2050.

Για να γίνει αυτό πραγματικότητα, ο οργανισμός απαρίθμησε μια σειρά από προϋποθέσεις, όπως η ταχύτερη ανάπτυξη έργων μεθανοποίησης γεωργικών προϊόντων, η καλύτερη χρήση των κοιτασμάτων βιομάζας ή η ανάγκη καλύτερης ενσωμάτωσης των δικτύων φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

Με τέτοιες δυνατότητες, η Γαλλία θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ευρωπαϊκή δυναμική για το βιομεθάνιο, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες του κλάδου.

«Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μπορούμε να διπλασιάσουμε την παραγωγή βιομεθανίου το 2022 και να την διπλασιάσουμε ξανά το 2023» στην Ευρώπη, δήλωσε η Catherine Macgregor, διευθύνουσα σύμβουλος της γαλλικής εταιρείας ενέργειας Engie, η οποία μίλησε στο συνέδριο του Μαρτίου που διοργάνωσε η γαλλική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

Από Nelly Moussu | EURACTIV France | Μεταφρασμένο από Γεωργία Ευαγγελία Καραγιάννη