Έχουμε διδαχθεί κάτι από τα σημεία των καιρών για το 2024;
Τα «Σημεία των καιρών» θα έπρεπε να διδάσκουν αλλά παρ’ όλα αυτά αγνοούνται επιδεικτικά. Από την μία, διαδοχικές καταστροφικές θεομηνίες που επαναλαμβάνονται με αυξανόμενη συχνότητα χωρίς το πάθημα να γίνεται μάθημα και από την άλλη, στο όνομα της «γρήγορης ενεργειακής μετάβασης», συνεχίζεται η στρεβλή ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, επιλέγοντας λύσεις που προκαλούν προβλήματα, προβλήματα που με την σειρά τους απαιτούν άλλες λύσεις.
Οι πρόσφατες κακοκαιρίες, «Ιανός», «Daniel» και «Elias» μας δηλώνουν ότι όσο δεν μαθαίνουμε από τα λάθη ή την απραξία μας, τόσο θα έρχεται κάτι χειρότερο να μας τα υπενθυμίζει. Κάθε καινούργια τραγωδία όμως που αποδεικνύει ότι το έκτακτο και ακραίο τείνει να γίνει συνηθισμένο, αναδεικνύει την αναγκαιότητα λήψης αποφάσεων «εχθές», μειώνοντας σημαντικά το διαθέσιμο χρονικό περιθώριο για την εφαρμογή μέτρων.
Τα υδραυλικά έργα εν γένει είναι έργα πολλαπλού σκοπού, εξυπηρετώντας ταυτόχρονα συνδυαστικές και ευρύτερες / κοινωφελείς χρήσεις, όπως αντιπλημμυρική προστασία - προστασία κατάντη περιοχών, ύδρευση και διαχείριση ανομβριών, άρδευση, αντιπυρική προστασία, δημιουργία οικοτόπων, ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας (αλιεία, γεωργία, τουρισμός), ανάπτυξη ψυχαγωγικών - περιβαλλοντικών δράσεων (αθλητισμός, αναψυχή), συνεισφορά στην περιφερειακή ανάπτυξη και σε τοπικά έργα υποδομής.
Παράλληλα, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις υδραυλικών υποδομών, ο τρόπος λειτουργίας τους μπορεί και επιβάλλεται να συνδυάζεται παράλληλα και με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ή την ανάκτησή της), μέσω μικρών υδροηλεκτρικών έργων, ως ένα αποτελεσματικό βήμα για την πολλαπλής σκοπιμότητας διαχείριση των υδάτων, έχοντας εκ των προτέρων εξασφαλισμένα θετικά αποτελέσματα και θετικότατη συνεισφορά στο όλο θέμα της βέλτιστης διαχείρισης των υδατικών πόρων, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην προώθηση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής.
Είναι αποδεδειγμένο ότι, σε όλες τις περιοχές που επλήγησαν από τις κακοκαιρίες, τα καταστροφικά αποτελέσματα αυτών ήταν εμφανώς μειωμένα σε θέσεις όπου υπήρχαν κατασκευασμένες υδραυλικές διατάξεις, όπως μικρά ή μεγάλα φράγματα για παραγωγή ενέργειας, αρδευτικοί ταμιευτήρες αλλά ακόμη και «δαιμονοποιημένα» δασικά έργα ορεινής υδρονομίας, τα οποία συνεισέφεραν τα μέγιστα στην ελαχιστοποίηση των καταστροφικών συνεπειών των κακοκαιριών, αποτρέποντας την παράσυρση υλικών προς τα κατάντη και την διατήρηση ολόκληρων παραποτάμιων περιοχών. Η διαχείριση των πλημμυρικών φαινομένων του Ιανού από υφιστάμενα φράγματα (π.χ. Σμοκόβου) αποτελεί άριστο παράδειγμα, έναντι του ίδιου φαινομένου στο Μουζάκι και σε άλλες περιοχές της Θεσσαλίας.
Η εγκατάσταση ΜΥΗΕ σε υφιστάμενες αλλά και σε νέες υδραυλικές διατάξεις, με στόχο την μικροϋδροηλεκτρική αξιοποίηση του υφιστάμενου αλλά και νέου δυναμικού, έχει τεράστιο πολλαπλασιαστικό ενδιαφέρον και τεράστιο δυναμικό εφαρμογής σε ολόκληρη τη χώρα γενικότερα, όπου η δυνατότητα εγκατάστασης και αξιοποίησης παρομοίων ενεργειακών τεχνικών μπορεί να φέρει μια πραγματική επανάσταση στην ενεργειακή πολιτική της χώρας. Η πολλαπλή και ολοκληρωμένη αξιοποίηση και διαχείριση του υδροδυναμικού και η γενικότερη διαχείριση των υδάτινων πόρων είναι αυτονόητη και απολύτως επιβεβλημένη.
Ως πότε θα αναβάλουμε την αξιοποίηση και ανάπτυξη των πλέον αξιόπιστων, σταθερών, ποιοτικών, περιβαλλοντικά βιώσιμων, αναπτυξιακών και πολλαπλού σκοπού πηγών ενέργειας, όπως είναι τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα, αναπτύσσοντας και προωθώντας πηγές ενέργειας οι οποίες οδηγούν σε όλο και μεγαλύτερες περικοπές ενέργειας και σε όλο και μεγαλύτερη απαίτηση υλοποίησης έργων αποθήκευσης, στο βωμό της βίαιης ικανοποίησης των στόχων που έχουν τεθεί για το μέλλον, απλά επειδή είναι εύκολα και γρήγορα στην υλοποίησή τους?
Με την ευκαιρία του νέου έτους θα πρέπει να εισακουστούν επιτέλους οι φωνές που συνηγορούν στο ότι η αξιοποίηση / διαχείριση του νερού, του λευκού χρυσού μας, θα πρέπει να αλλάξει κατεύθυνση, πολλώ δε μάλλον εφόσον ζούμε σε μεσογειακή χώρα, απειλούμενη από την κλιματική κρίση, ενώ οι υλικές ζημιές καθιστούν αναγκαία την ολική αναθεώρηση του αναπτυξιακού - επενδυτικού και ηλεκτροπαραγωγικού μας σχεδιασμού εντάσσοντας σε αυτόν λύσεις που επιλύουν προβλήματα αντί να δημιουργούν νέα.
Ο κ. Κωνσταντίνος Βασιλικός είναι πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΕΣΜΥΕ)
