Αύξηση 60% των ΑΠΕ που εντάχθηκαν το 2022 στο σύστημα μεταφοράς – Νομοθετική προτεραιότητα, πλέον, η καλύτερη αξιοποίηση του ηλεκτρικού «χώρου» για να συνεχιστεί η ραγδαία διείσδυση πράσινης ενέργειας

Με αυτά τα δεδομένα, στο επίκεντρο των προτεραιοτήτων τίθεται πλέον η καλύτερη αξιοποίηση του υφιστάμενου δικτύου, μέσα από νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα απελευθερώσουν δεσμευμένο ηλεκτρικό χώρο από λιμνάζοντα έργα ΑΠΕ και θα απλοποιήσουν τις αδειοδοτικές διαδικασίες για να προχωρήσουν ακόμη πιο γρήγορα τα έργα μεταφοράς που περιλαμβάνονται στο 10ετές επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ.  Επίσης, προκειμένου η παραγόμενη πράσινη ενέργεια στη χώρα μας να μπορεί να καταναλωθεί, να εξαχθεί και να αποθηκευτεί, κομβικός στο επόμενο διάστημα θα είναι ο ρόλος των διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων αλλά και των μπαταριών.

583 Μεγαβάτ πράσινων έργων «μπήκαν στην πρίζα» το 2022

Με μία από τις καλύτερες επιδόσεις των τελευταίων ετών έκλεισε το 2022, όσον αφορά την έναρξη λειτουργίας νέων μονάδων ΑΠΕ στο σύστημα μεταφοράς. Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, στο χαρτοφυλάκιο των «μεγάλων» σταθμών ανανεώσιμων πηγών (που έχουν δηλαδή πρόσβαση στο ηλεκτρικό σύστημα μέσω του ΕΣΜΗΕ), προστέθηκαν πέρυσι καινούρια έργα συνολικής ισχύος 583 Μεγαβάτ.

Ενδεικτικό της σημαντικής ενίσχυσης της διείσδυσης ΑΠΕ είναι ότι το 2021 είχαν ενταχθεί στο ΕΣΜΗΕ νέες μονάδες συνολικής 370 Μεγαβάτ. Κάτι που σημαίνει πως, μέσα σε έναν μόλις χρόνο, οι καινούριες «ενεργοποιήσεις» αυξήθηκαν στα επίπεδα του 60%.

Το παραπάνω ποσοστό έρχεται να προστεθεί σε μία σειρά στοιχείων τα οποία καταδεικνύουν την έκρηξη του επενδυτικού ενδιαφέροντος για την ανάπτυξη νέων έργων ΑΠΕ στη χώρα και η οποία αποτελεί τη θετική αφετηρία ώστε η Ελλάδα να πετύχει τους στόχους για κατακόρυφη ανάπτυξη του «πράσινου» μεριδίου στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2030. Στόχους που, όπως έχει αναφέρει δημόσια η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, μέσω του επικαιροποιημένου ΕΣΕΚ, θα προβλέπουν ότι έως το τέλος της 10ετίας, το ποσοστό των ΑΠΕ θα ανέρχεται στο 80%. 

Για να ακολουθήσουν ήδη από φέτος ακόμη μεγαλύτερα «κύματα» εντάξεων νέων έργων στο σύστημα, αναμένεται να δρομολογηθούν άμεσα παρεμβάσεις που θα επιταχύνουν την κατασκευή και την ηλέκτριση καινούριων υγιών «πράσινων» επενδύσεων. Επίσης, ανάλογες παρεμβάσεις θα γίνουν κυρίως για την απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών ώστε να μην ανακοπεί ο ταχύς ρυθμός με τον οποίο ο ΑΔΜΗΕ υλοποιεί έως σήμερα τα έργα μεταφοράς που προβλέπονται στο δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Διαχειριστή. Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, ως γνωστόν,  έως το 2030 ο ηλεκτρικός «χώρος» στο ΕΣΜΗΕ για σταθμούς ΑΠΕ θα  αυξηθεί στα 25 Γιγαβάτ -από 17 Γιγαβάτ σήμερα- (ή 28 Γιγαβάτ, αν ληφθούν υπόψη και οι υδροηλεκτρικές μονάδες). 

Αξίζει να σημειωθεί πως ο «χώρος» των 25 Γιγαβάτ όχι μόνο είναι αρκετός για την ενίσχυση στο 80% του μεριδίου των ΑΠΕ στο μίγμα ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και διασφαλίζει την οικονομική βιωσιμότητα του «πράσινου» χαρτοφυλακίου που θα έχει «μπει στην πρίζα» έως τότε.

«Γκάζι» στις νέες ΑΠΕ και στα έργα αύξησης ηλεκτρικού «χώρου»

Η σύναψη των συμβάσεων σύνδεσης είναι κρίσιμη για  την επιτάχυνση των «πράσινων» επενδύσεων. Είναι ανάγκη  η σχετική διαδικασία να ολοκληρώνεται σε συντομότερο χρόνο, ώστε να επισπευσθεί η κατασκευή και η ηλέκτριση των μονάδων που κατοχυρώνουν ηλεκτρικό «χώρο», αλλά και η αδειοδότηση των νέων έργων μεταφοράς. Η επιτάχυνση θα πρέπει να «αγγίξει» τόσο την περιβαλλοντική αδειοδότηση των επενδύσεων του ΑΔΜΗΕ, όσο και τις απαλλοτριώσεις που είναι απαραίτητες για τις νέες υπόγειες και εναέριες γραμμές μεταφοράς. 

Παράλληλα, αναμένεται να απλοποιηθούν οι διαδικασίες με τις οποίες θα παίρνουν «πράσινο φως» και οι κατασκευαστικές εργασίες. Έτσι, θα περιοριστεί ο χρόνος στον οποίο θα ξεκινούν να υλοποιούνται οι αναβαθμίσεις. 

Ξεσκαρτάρισμα «βαλτωμένων» ΑΠΕ

Για τη βέλτιστη αξιοποίηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού «χώρου», όπως έχει γράψει ήδη το energypress, το υπουργείο θα προχωρήσει άμεσα και στη θεσμοθέτηση της διαδικασίας για το ξεσκαρτάρισμα των «βαλτωμένων» ΑΠΕ, που έχει δρομολογηθεί ήδη από το φθινόπωρο. Μάλιστα, σχετική αναφορά είχε κάνει και ο πρωθυπουργός από τη ΔΕΘ τον Σεπτέμβριο. 

Η διαδικασία θα προβλέπει αυστηρές χρονικές προθεσμίες, για τα έργα που έχουν «κλειδώσει» σύνδεση στο ΕΣΜΗΕ πριν από το 2022, ώστε να «αποσυρθούν» εκείνες οι μονάδες για τις οποίες, χωρίς να υπάρχει κάποιος αντικειμενικός λόγος, οι παραγωγοί δεν έχουν προχωρήσει τα επόμενα βήματα για την υλοποίησή τους. Για το ξεσκαρτάρισμα, θα ληφθεί υπόψη το χρονικό διάστημα που ένα έργο έχει λάβει Οριστική Προσφορά Σύνδεσης, αλλά και ο βαθμός στον οποίο έχει «ωριμάσει» έως σήμερα.  

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πληροφορίες του energypress, τα έργα ΑΠΕ με Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ ανέρχονται σε 11,3 Γιγαβάτ. Ωστόσο, από το χαρτοφυλάκιο αυτό, παραμένουν σε ισχύ Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης για μονάδες 8,9 GW Γιγαβάτ, για τις οποίες δεν έχει συναφθεί σύμβαση σύνδεσης. 

Για τη βέλτιστη αξιοποίηση της δυναμικότητας του ΕΣΜΗΕ, είναι αναγκαίο, και στα έργα που έλαβαν Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης από το 2022, να υπάρξει αυστηρή τήρηση των «σφιχτών» προθεσμιών που προβλέπονται στο δεύτερο «κύμα» αδειοδοτικής απλοποίησης. 

Προώθηση της αποθήκευσης 

Κομβικό ρόλο στην περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, και μάλιστα με διπλό τρόπο, αναμένεται να παίξει και η αποθήκευση. Ο νέος αυτός κλάδος για τη χώρα μας καλείται να παίξει τριπλή αποστολή στήριξης της «πράσινης» διείσδυσης, καλύπτοντας κατʼ αρχάς τις ανάγκες εξισορρόπησης που δημιουργεί η ενίσχυση του μεριδίου των ΑΠΕ, αλλά και περιορίζοντας τις περικοπές «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, με τις υπηρεσίες αποσυμφόρησης, η αποθήκευση θα μπορούσε να λύσει προβλήματα τοπικού κορεσμού των δικτύων. 

Σε αυτό το πλαίσιο, όπως έχει γράψει το energypress, στόχος του ΥΠΕΝ είναι προς το τέλος του πρώτου τριμήνου να προκηρυχθεί ο πρώτος διαγωνισμός για το χαρτοφυλάκιο standalone μπαταριών που θα λάβουν επενδυτική και λειτουργική ενίσχυση. 

Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, το αμέσως επόμενο διάστημα θα επιταχυνθεί η ολοκλήρωση των προπαρασκευαστικών βημάτων που χρειάζονται για τη διεξαγωγή της δημοπρασίας. Έτσι, θα θεσπισθούν οι στατικοί και δυναμικοί περιορισμοί έγχυσης των μονάδων (με τους πρώτους να έχουν ήδη τεθεί σε διαβούλευση), θα εκδοθεί ο Κανονισμός Αδειών Αποθήκευσης. Παράλληλα, για τη χορήγηση όρων σύνδεσης, θα πρέπει να τροποποιηθεί ο Κώδικας Διαχείρισης Συστήματος. 

Προχωρούν οι νέες διεθνείς διασυνδέσεις

Η λειτουργία ενός «πράσινου» χαρτοφυλακίου ΑΠΕ 25 Γιγαβάτ το 2030, με ποσοστό περικοπών που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους, προϋποθέτει όμως και την ενίσχυση της δυνατότητας «ανταλλαγών» ηλεκτρικής ενέργειας με τις γειτονικές χώρες. Η ενίσχυση αυτά θα επιτευχθεί από τις νέες διακρατικές «ηλεκτρικούς λεωφόρους» που δρομολογεί ο ΑΔΜΗΕ.

Μάλιστα, κρίσιμο ρόλο αναμένεται να παίξει η νέα διασύνδεση με την Ιταλία, με δεδομένη την αναμενόμενη αύξηση της κατανάλωσης ρεύματος στη γειτονική χώρα, αλλά και τη διασύνδεσή της με γειτονικές αγορές που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αποδέκτη πλεονάζουσας «πράσινης» ηλεκτροπαραγωγής από την Ελλάδα.

Ο ΑΔΜΗΕ και ο Ιταλός Διαχειριστής (ΤΕRΝΑ) μελετούν την αύξηση της μεταφορικής ικανότητας μεταξύ των δύο συστημάτων κατά 500 έως 1000 Μεγαβάτ, ενώ παράλληλα εξετάζουν τη δυνατότητα  αξιοποίησης υφιστάμενων υποδομών της διασύνδεσης ΣΡ Ελλάδας – Ιταλίας που βρίσκεται σε λειτουργία από το 2002.