Νομικές πτυχές του νέου αδειοδοτικού πλαισίου για τις ΑΠΕ: Ο νέος Κανονισμός Βεβαιώσεων Παραγωγού και Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων.

Την Πέμπτη 29 Οκτωβρίου ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση του σχεδίου Κανονισμού Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων που εκπονήθηκε από την ΡΑΕ. Με την έγκρισή του από τον Υπουργό ΠΕΝ και την προσεχή έκδοσή του, διευθετείται η βασικότερη ρυθμιστική εκκρεμότητα για την εφαρμογή του νέου απλοποιημένου πρώτου σταδίου αδειοδότησης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και καθίσταται εφικτή η έναρξη του επόμενου κύκλου αδειοδότησης. Τα θέματα που ρυθμίζονται με τον νέο Κανονισμό εμπίπτουν στις εξής θεματικές: α) διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης, β) διευθέτηση σύγκρουσης έργων, γ) μεταβίβαση Βεβαιώσεων και, δ) διοικητικές κυρώσεις και ανάκληση Βεβαιώσεων.  

Κομβική ρύθμιση επί θέματος ιδιαίτερης πρακτικής σημασίας του υπό διαβούλευση σχεδίου συνιστά η οριοθέτηση των απαιτούμενων στοιχείων οικονομικής βιωσιμότητας που πρέπει να υποβληθούν από τον εκάστοτε επενδυτή, τόσο κατά το στάδιο της αίτησης για χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού, όσο και για τις περιπτώσεις μεταβίβασης αυτής. 

1. Διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης των Βεβαιώσεων 

Το υποβληθέν σχέδιο Κανονισμού εξειδικεύει τη διαδικασία υποβολής των αιτήσεων, τα απαιτούμενα συνοδευτικά έγγραφα, καθώς και τον τρόπο εξέτασης των αιτήσεων. Στο άρθρο 6 και επόμενα περιγράφεται η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής της αίτησης, η οποία υποβάλλεται και καταχωρείται εφόσον είναι πλήρης και παραδεκτή και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που θέτει ο Κανονισμός. Έπειτα, εντός πέντε ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης, ο φορέας αδειοδότησης έχει το δικαίωμα να ζητήσει συμπληρωματικά στοιχεία και διευκρινίσεις, καθώς επίσης και επιπλέον τεχνικά και οικονομικά στοιχεία. Σημειώνεται δε ότι η προθεσμία αυτή δεν ισχύει για την αξιολόγηση των αιτήσεων Ειδικών Έργων. Σε περίπτωση μη προσκόμισης των αιτηθεισών διευκρινίσεων και στοιχείων η αίτηση απορρίπτεται. 

Στον Κανονισμό ορίζεται το στάδιο της κατάθεσης αντιρρήσεων, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δεκαπέντε ημερών από την ανάρτηση της περίληψης. Προβλέπεται η κατάθεση αντιρρήσεων από όποιον έχει έννομο συμφέρον, η οποία οφείλει να συνοδεύεται από έγγραφα και στοιχεία που είναι αναγκαία για την τεκμηρίωσή τους σύμφωνα με το άρθρο 10 του προτεινόμενου Κανονισμού. 

Επίσης, στο άρθρο 11 προβλέπεται η απλουστευμένη διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων, η οποία πραγματοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την αίτηση, τα συνημμένα έγγραφα, τις υποβληθείσες αντιρρήσεις. Η Βεβαίωση χορηγείται κατόπιν ελέγχου της ενεργειακής και οικονομοτεχνικής αποδοτικότητας και βιωσιμότητας του έργου, της τεχνικής και οικονομικής επάρκειας του αιτούντος, καθώς και της μη ύπαρξης πρόδηλων προβλημάτων σχετικά με την ασφάλεια των εν γένει εγκαταστάσεων, του δικτύου και του σχετικού εξοπλισμού. Συνεπώς, αν η αίτηση δεν πληροί έστω και ένα από τα προαναφερθέντα κριτήρια, απορρίπτεται. 

2. Επίλυση εδαφικών επικαλύψεων 

Η Ρ.Α.Ε. επιχειρεί με τον προτεινόμενο Κανονισμό Βεβαιώσεων να αντιμετωπίσει το χρόνιο και πολύπλοκο ζήτημα των εδαφικών επικαλύψεων στις υπό εξέταση αιτήσεις για χορήγηση Βεβαίωσης Παραγωγού και Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, ένα ζήτημα, το οποίο, ως δεικνύει η καθημερινή πρακτική δικηγορική μας εμπειρία, ολοένα και εντείνεται. 

Συγκεκριμένα, στο άρθρο 12 προβλέπεται ότι σε περίπτωση εδαφικής επικάλυψης δύο αιτήσεων, η ΡΑΕ ζητά από τους αιτούντες εντός αποκλειστικής προθεσμίας να διευθετήσουν τη μεταξύ των έργων τους διαφορά. Σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν καταστεί εφικτό και η διαφορά παραμένει, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση των έργων προκρίνοντας το έργο που έχει εξασφαλίσει αδιαμφισβήτητα τη νόμιμη κατοχή της έκτασης στην οποία πρόκειται να εγκατασταθεί. Για το λόγο αυτό, ο φορέας αδειοδότησης ζητά από τους αιτούντες να υποβάλλουν εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής ειδοποίησης αδιαμφισβήτητο νόμιμο τίτλο κατοχής της έκτασης εγκατάστασης του έργου. Σε περίπτωση μη προσκόμισης των σχετικών τίτλων κατοχής οι αιτήσεις απορρίπτονται.

Σημειώνεται εντούτοις ότι ο όρος «αδιαμφισβήτητος τίτλος κατοχής» χρήζει νομικής συγκεκριμενοποίησης, για να υφίσταται σχετικώς ασφάλεια δικαίου. Η ΡΑΕ έχει αναθέσει σε εξωτερικό σύμβουλο να γνωμοδοτήσει επ’ αυτού, για να επέλθει αποσαφήνιση του θέματος ενόψει του επερχόμενου αδειοδοτικού κύκλου.

Τέλος, στο προτεινόμενο σχέδιο του Κανονισμού εμπεριέχεται ειδική πρόβλεψη σχετικά με τις δασικές εκτάσεις καθώς και για τις περιπτώσεις αμφισημίας ως προς το ζήτημα της νόμιμης κατοχής, καθώς σε περίπτωση διαφοράς ο φορέας αδειοδότησης προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση των έργων βάσει της οικονομικής επάρκειας των αιτούντων για την υλοποίηση των έργων. 

Σχετικές ρυθμίσεις προβλέπονται και για τις Βεβαιώσεις Ειδικών Εργων. Συγκεκριμένα, το άρθρο 12 του Κανονισμού ορίζει ότι για τις επικαλύψεις της κατηγορίας των Ειδικών Έργων θα αξιολογείται επιπλέον και το κριτήριο της ενεργειακής αποδοτικότητας, καθώς και ότι σε περίπτωση ισοδύναμων προτάσεων, ο φορέας αδειοδότησης ζητάει από τους αιτούντες εντός αποκλειστικής προθεσμίας να συμφωνήσουν στη μεταβολή της θέσης και της ισχύος των έργων, σε περίπτωση που απαιτούνται περαιτέρω μεταβολές. 

3. Μεταβίβαση Βεβαιώσεων 

Το άρθρο 20 του προτεινόμενου Κανονισμού έρχεται να συμπληρώσει τη διαδικασία μεταβίβασης των Βεβαιώσεων Παραγωγής. Η διαμόρφωση της διαδικασίας περί μεταβίβασης των Βεβαιώσεων στηρίζεται στην έκδοση της σχετικής απόφασης από τον Πρόεδρο της ΡΑΕ, κατόπιν υποβολής αίτησης του κατόχου στο ηλεκτρονικό σύστημα της ΡΑΕ με κατάθεση των απαραίτητων δικαιολογητικών όπως ο Κανονισμός ορίζει. Για την επιτυχή έκβαση της μεταβίβασης απαιτείται η αίτηση να έχει υποβληθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Οδηγό Υποβολής Αιτήσεων του Παραρτήματος 12, καθώς η μη υποβολή των απαιτούμενων στοιχείων ή η μη υποβολή στην απαιτούμενη μορφή έχει ως συνέπεια να απορρίπτεται η αίτηση.

Η αξιολόγηση των αιτήσεων μεταβίβασης πραγματοποιείται με βάση την οικονομική επάρκεια του αιτούντος και τη δυνατότητα εξασφάλισης της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου σύμφωνα με το Παράρτημα 2 του Κανονισμού. Επίσης, για την ολοκλήρωση της μεταβίβασης των Βεβαιώσεων ο αιτών καλείται να καταβάλει το τέλος έκδοσης Βεβαίωσης, με επιφύλαξη μεταβίβασης Βεβαιώσεων μεταξύ Εταιρειών του ίδιου ομίλου κατά την έννοια του άρθρου 32 Ν. 4308/2014. 

Με την ολοκλήρωση της μεταβίβασης Βεβαίωσης Παραγωγού η Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, ο νέος κάτοχος αποκτά το σύνολο των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτήν.

4. Διοικητικές κυρώσεις - Ανάκληση Βεβαιώσεων 

Ο προτεινόμενος Κανονισμός καθορίζει τη διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου των οροσήμων που έχουν θεσπιστεί και τα οποία, αν δεν πληρούνται, οδηγούν σε αυτοδίκαιη παύση της Βεβαίωσης. Γι αυτές τις περιπτώσεις, προσδιορίζεται η διαδικασία καταχώρησης της αυτοδίκαιης παύσης, καθώς και η ανάκληση της Βεβαίωσης. 

Πιο συγκεκριμένα, στα άρθρα 25 και 26 του προτεινόμενου Κανονισμού, ορίζεται ότι η Βεβαίωση Παραγωγού ανακαλείται α) μετά από διαπίστωση αδυναμίας υλοποίησης του έργου, β) λόγω παύσης για οποιονδήποτε λόγο της άσκησης της δραστηριότητας για την οποία έχει χορηγηθεί η Βεβαίωση, γ) μετά από οικειοθελή ανάκληση του κατόχου της Βεβαίωσης, δ) αν η χορήγηση της Βεβαίωσης εκδόθηκε βάσει εσφαλμένων ή παραπλανητικών στοιχείων, ε) σε περίπτωση παραβίασης του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου και των όρων χορήγησης Βεβαίωσης και στ) αν διαπιστωθεί ότι ο αδειούχος δεν προέβη αμελλητί σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για την έκδοση της άδειας εγκατάστασης του έργου. 

Προς αποτροπή ανάκλησης των σχετικών Βεβαιώσεων Παραγωγού και Ειδικών Έργων ο κάτοχος της Βεβαίωσης οφείλει, εντός εύλογων προθεσμιών από τη χορήγηση της Βεβαίωσης, να ολοκληρώσει την αδειοδοτική διαδικασία. Άλλως, η χορηγηθείσα Βεβαίωση παύει αυτοδικαίως να ισχύει. Σημαντική είναι εδώ η  πρόβλεψη της παρ. 6 του άρθρο 12  του ν. 4685/2020, η οποία επαναλαμβάνεται και στο σχέδιο του Κανονισμού, καθώς, σύμφωνα με αυτή, σε περίπτωση παύσης ισχύος ή ανάκλησης Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, μπορούν να υποβληθούν νέες αιτήσεις για την ίδια θέση από τον μεθεπόμενο κύκλο από την ημερομηνία καταχώρησης στο Μητρώο παύσης ισχύος ή της ανάκλησης της Βεβαίωσης. Κατά συνέπεια, από την ανάκληση της Αδειας μέχρι την υποβολή της Αίτησης για τις δύο νέες Βεβαιώσεις, θα μεσολαβεί χρονικό διάστημα το οποίο θα κυμαίνεται κατά προσέγγιση μεταξύ τεσσάρων και οκτώ μηνών. 

5. Καταληκτικές Επισημάνσεις

Συνοψίζοντας, επισημαίνεται ότι το προτεινόμενο σχέδιο του Κανονισμού Βεβαιώσεων καλείται να υπηρετήσει τον ευρύτερο σχεδιασμό για την επίτευξη του στόχου της απλοποίησης των αδειοδοτικών διαδικασιών και της περαιτέρω προώθησης των ΑΠΕ. Ο συχνά χρησιμοποιούμενος όρος «απλοποίηση» οφείλει βέβαια να κινείται στη λογική της άρσης περιττών γραφειοκρατικών εμπλοκών και καθυστερήσεων, εντούτοις όχι να εκφυλλίζεται επιτρέποντας την άναρχη ανάπτυξη έργων ΑΠΕ δίχως την τήρηση βασικών νομικών προϋποθέσεων ή την απίσχνανση των μηχανισμών συγκροτημένης και ελεγχόμενης εκδίπλωσης των σχετικών δραστηριοτήτων. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποτελέσματα αντίθετα των επιδιωκομένων. 

Τέλος, οφείλει να αναδειχθεί το γεγονός ότι στο σχέδιο του Κανονισμού Βεβαιώσεων, καθώς και στα συνοδευτικά παραρτήματα αυτού, δίδεται έμφαση στην ανάγκη τεκμηρίωσης της οικονομικής βιωσιμότητας των έργων ΑΠΕ, τόσο στο στάδιο της αρχικής χορήγησης της Βεβαίωσης Παραγωγού όσο και σε περιπτώσεις μεταβίβασης της άδειας, σε μια προσπάθεια θέσπισης ασφαλιστικών δικλίδων για την τελική υλοποίηση των έργων και αποφυγής της άσκοπης και εν τέλει αλυσιτελούς διασποράς βεβαιώσεων σε μη δυνάμενα να υλοποιήσουν τα σχετικά έργα επενδυτικά σχήματα.

Επιμέλεια: Δικηγορική Εταιρεία «Μεταξάς & Συνεργάτες – Δικηγόροι & Νομικοί Σύμβουλοι» (www.metaxaslaw.gr)

2 Νοεμβρίου 2020

energypress