Συνάντηση ΣΠΕΦ-ΥΠΕΝ:Νέα αναλογιστική μελέτη ΣΠΕΦ για τον ΕΛΑΠΕ για τα έτη 2021-2022 και πρόταση βιωσιμότητας.

Συνάντηση με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κο Κωστή Χατζηδάκη, την Γενική Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων κα Αλεξάνδρα Σδούκου και το επιτελείο τους είχε την Δευτέρα 26/10/20 αντιπροσωπεία του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταικά (ΣΠΕΦ).  Τον Σύνδεσμο εκπροσώπησαν οι κ.κ. Δρ. Στέλιος Λουμάκης – Πρόεδρος, Όλγα Αγγελοπούλου – Αντιπρόεδρος και Γιώργος Σαμαράς – Γεν. Γραμματέας. 

Ο ΣΠΕΦ σε συνέχεια των δύο πρόσφατων μελετών που δημοσίευσε αναφορικά με την ευθύνη της περυσινής μείωσης του ΕΤΜΕΑΡ -στο πρόβλημα του ΕΛΑΠΕ-και μάλιστα αναδρομικά από 1/1/19 κατά 200 εκατ. ευρώ ετησίως (εδώ) προς απόσβεση μέρους της αύξησης των τιμολογίων της ΔΕΗ, καθώς και της εκτόξευσης της κερδοφορίας της επιχείρησης και λόγω COVID που κατέστησεπαντελώς περιττή την συνεισφορά του (εδώ) Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ)μέσω της μείωσης του ΕΤΜΕΑΡ, κατά την συζήτηση στο ΥΠΕΝ κατέθεσε και τρίτη αναλογιστική μελέτη σχετικά με τα προβλεπόμενα αυτή τη φορά αποτελέσματα του Λογαριασμού για το 2021 – 2022 στη βάση των προϋποθέσεων που θέτει ο Υπουργός για την διάσωση του αλλά και με εναλλακτικά βιώσιμα σενάρια.  Υπενθυμίζεται πως το ΥΠΕΝ ζητεί την μη επαναφορά (αύξηση) του ΕΤΜΕΑΡ στα προηγούμενα επίπεδα καθώς και την μη επαναθέσπιση κάποιας μορφής Χρέωσης Προμηθευτή ώστε μέρος των πρόσθετων κερδών των Προμηθευτών λόγω της πτώσης της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) που προκαλούν οι ΑΠΕ (φαινόμενο MeritOrderEffect) να μεταγγίζεται πίσω στον ΕΛΑΠΕ.  Την ίδια στιγμή ζητείται παράλληλα να εισέρχονται στο σύστημα περί τα 800MWνέων ΑΠΕ ετησίως σύμφωνα με το ΕΣΕΚ έως το 2030.

Σύμφωνα με την νέα μελέτη του ΣΠΕΦ αν δεν ληφθεί κάποιο μέτρο (μηδενική λύση) και διατηρηθεί η συνιστώσα εσόδων του ΜΜΚΘΣΣ παρά το TargetModel,το σωρευτικό έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ από -138 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2020 (προσμετρούμενων των 160 εκατ. ευρώ που οφείλονται στον ΕΛΑΠΕ από την εφαρμογή του μειωμένου ΕΤΜΕΑΡ για τα έτη 2019 και 2020) θα φθάσει στα -545 εκατ. στο τέλος του 2021 και στα -976 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2022 (Έκθεμα 2).  Στις παραδοχές της νέας μελέτης του ΣΠΕΦ περιλαμβάνεται η διατήρηση της ΟΤΣ στο επίπεδο των 40 ευρώ/MWh, λόγω της ύφεσης στην οικονομία και κυρίως του επερχόμενου TargetModelπου αναμένεται να αποδυναμώσει την προημερήσια αγορά (δεν θα υπολογίζονται πλέον οι εφεδρείες στην επίλυση της, συνεπώς η προσφορά διαθέσιμης ισχύος πλασματικά θα αυξηθεί, οπότε οι οριακές τιμές αναμένεται να πέσουν) αλλά και της σύζευξης ιδίως με την Βουλγαρία που διαθέτει φθηνότερη ενέργεια από πυρηνικά εργοστάσια.Η επίδραση αυτή συνολικά υπολογίζεται στα -51 εκατ. ευρώ ετησίως επί τη βάσει της υφιστάμενης ανανεώσιμης διείσδυσης.  Επιπλέον ο ΕΛΑΠΕ θα επιβαρύνεται με υψηλότερο κόστος αποκλίσεων (στο 5% του όγκου της προημερήσιας αγοράς το εκτιμά ο Σύνδεσμος) για τα έργα με ΣΠΗΕ και ΣΕΣΤ ένεκα της λειτουργίας της αγοράς εξισορρόπησης.  Η επίδραση αυτή εκτιμάται στα -23 εκατ. ευρώ ετησίως επί τη βάσει της υφιστάμενης διείσδυσης. 

Αναφορικά με τα νέα έργα η μελέτη ΣΠΕΦ υποθέτει 400 MWνέων αιολικών κάθε χρόνο για τα έτη 2021 και 2022 από τα οποία τα 50 MWμε ΣΕΣΤ και ΤΑ στα 72 ευρώ/MWhκαι τα υπόλοιπα 350 MWμε ΣΕΔΠ και μεσοσταθμική ΤΑ στα 52 ευρώ/MWhγια το 2021 και 50 ευρώ/MWhγια το 2022.  Σε ότι αφορά τα φωτοβολταϊκά η μελέτη ΣΠΕΦ προβλέπει νέα 400 MWκατ’ έτος το 2021 και 2022 από τα οποία τα 100 MWμε ΣΕΣΤ και ΤΑ στα 64 και 60 ευρώ/MWhαντίστοιχα και τα υπόλοιπα 300 MWμε ΣΕΔΠκαιTAστα 47 και 45 ευρώ/MWh αντίστοιχα κάθε έτος.  Σε ότι αφορά τις υπόλοιπες τεχνολογίες(βιομάζα, βιοαέριο, μικρές ανεμογεννήτριες, μικρά υδροηλεκτρικά κ.α.) τα νέα έργα εκτιμώνται στα 20 MWετησίως, 10 MWμε ΣΕΣΤ και 10 MWμε ΣΕΔΠ και μεσοσταθμικήΤΑ στα 180 και αργότερα στα 150 ευρώ/MWh.

Έκθεμα 1: ΕπιβάρυνσηΕΛΑΠΕ από νέα έργα πλην κόστους αποκλίσεων

Συγκεντρωτικά τα μεγέθη της προσομοίωσης των αποτελεσμάτων του ΕΛΑΠΕ για τα έτη 2021 και 2022 στην περίπτωση της μηδενικής λύσης, δηλαδή χωρίς λήψη κανενός μέτρου και χωρίς κατάργηση του ΜΜΚΘΣΣ(Σενάριο 0) παρουσιάζονται στο Έκθεμα 2.

Η μελέτη έχει εκτελεστεί σε διαφορική βάση ως προς το έτος 2020.  Το τρέχον έλλειμμα του 2020 μη περιλαμβανομένης της αναδρομικής εκκαθάρισης των ΣΕΔΠ για το διάστημα από την ημερομηνία ενεργοποίησης τους έως 31/10/19 που εκκίνησε η λειτουργία της νέας δομής και που έπεσε στο έτος αυτό, είναι -300 εκατ. ευρώ.  Το ανισοζύγιο αυτό για την υφιστάμενη διείσδυση αποτελεί τον κορμό και για τα επόμενα έτη πλέον βεβαίως των υπόλοιπων επιδράσεων που αναλυτικά αναφέρονται στα διάφορα σενάρια και που αφορούν την επίδραση του TargetModel, την διαφορετική ΟΤΣ, τις αποκλίσεις, τα νέα έργα ΑΠΕ, κ.α.

Έκθεμα 2: Προβλέψεις ΕΛΑΠΕ σε εκατ. ευρώ - μηδενική λύση (Σενάριο 0).

Αξίζει στο σημείο αυτό ως συμπλήρωματρόπον τινά στην μηδενική λύση να δειχθεί η επίδραση της περυσινής μείωσης του ΕΤΜΕΑΡ, ώστε να δει κανείς σε ποια κατάσταση θα ήταν ο ΕΛΑΠΕ τα επόμενα χρόνια, αν αυτή δεν είχε λάβει χώρα.  Στην περίπτωση αυτή το σημείο εκκίνησης της προσομοίωσης στο τέλος του 2020 είναι το πλεόνασμα των +73 εκατ. ευρώ που θα υπήρχε χωρίς τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ και που προσδιορίστηκε από προηγούμενη μελέτη (εδώ) του ΣΠΕΦ και όχι τα τωρινά -138 εκατ. ευρώ.  Επίσης το ετήσιο ανισοζύγιοτου ΕΛΑΠΕ για την υφιστάμενη διείσδυση ΑΠΕ για το 2020και για κάθε ένα από τα επόμενα χρόνια, θα ήταν -100 εκατ. ευρώ αντί -300 εκατ. ευρώ.  Εν συνεχεία και πάλι για τα έτη 2021 και 2022 αθροίζονται οι επιπλέον επιδράσεις στο ανισοζύγιο λόγω άλλης ΟΤΣ, αποκλίσεων, νέων έργων κλπ, όπως φαίνεται στο Έκθεμα 3 (Σενάριο Α). 

Φαίνεται λοιπόν πως με μια αποζημίωση από πόρους της ΕΕ της τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως για την επίπτωση του COVID το 2020 και 2021 και που θα εισπράττονταν τα έτη 2021 και 2022 καθώς και με αύξηση του ποσοστού των δικαιωμάτων ρύπων που διατίθενται στον ΕΛΑΠΕ από το 65% στο 85%, το πρόβλημα στον ΕΛΑΠΕ δεν θα υπήρχε καν. Τα μέτρα μάλιστα αυτά (αποζημίωση από ΕΕ λόγω COVIDκαι δικαιώματα ρύπων υπέρ ΕΛΑΠΕ από το 65% στο 85%) θα ήταν παντελώς ανώδυνα πολιτικά.

Αναφορικά με τις αξίες από τα δικαιώματα ρύπων σε όλα τα σενάρια λαμβάνεται υπόψη πως η αύξηση των τιμών ανά τόνο CO2περίπου αντισταθμίζεται από την μείωση των δωρεάν διατιθέμενων ποσοτήτων από την ΕΕ προς εκπλειστηρίαση, οπότε το 100% του ποσού από αυτά θα παραμείνει περίπου σταθερό τα επόμενα δύο χρόνια.  Υπό την παραδοχή αυτή μια αύξηση των διατιθέμενων ποσοτήτων στον ΕΛΑΠΕ από το 65% στο 85% θα απέφερε διαφορική θετική επίδραση περίπου 100 εκατ. ευρώ ετησίως.

Έκθεμα 3: Προβλέψεις ΕΛΑΠΕ σε εκατ. ευρώ χωρίς μείωση του ΕΤΜΕΑΡ αλλά με αποζημίωση λόγω COVID, αύξηση των δικαιωμάτων CO2, και μη κατάργηση ΜΜΚΘΣΣ. (Σενάριο Α)

Εναλλακτικά Σενάρια

Στην συνέχεια και προς αναζήτηση βιώσιμης λύσης που θα σέβεται το δίκαιο των επενδύσεων και δεν θα προσβάλλει για δεύτερη μάλιστα φορά το κύρος και την αξιοπιστία της χώρας, ακολούθησαν εναλλακτικά σενάρια.

Σενάριο 1:Κατάργηση του ΜΜΚΘΣΣ, αύξησηστα δικαιώματα ρύπων που διατίθενται στον ΕΛΑΠΕ από το 65% στο 85%, λήψη αποζημίωσης από ευρωπαϊκά κονδύλια για την επίπτωση του COVIDτης τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως για τα έτη 2020 και 2021 που θα εισπραχθούν τα έτη 2021 και 2022 αντίστοιχα.  Η εικόνα του ΕΛΑΠΕ παρουσιάζεται στο Έκθεμα 4.  

Έκθεμα 4: Προβλέψεις ΕΛΑΠΕ σε εκατ. ευρώ – Σενάριο 1

Σενάριο 2 - Προτεινόμενο:Κατάργηση του ΜΜΚΘΣΣ με θέσπιση Χρέωσης Προμηθευτή (ΠΧΕΦΕΛ) της τάξης των 250 εκατ. ετησίως, αύξησηστα δικαιώματα ρύπων που διατίθενται στον ΕΛΑΠΕ από το 65% στο 85%, λήψη αποζημίωσης από ευρωπαϊκά κονδύλια για την επίπτωση του COVID της τάξης των 100 εκατ. ευρώ ετησίως για τα έτη 2020 και 2021 που θα εισπραχθούν τα έτη 2021 και 2022 αντίστοιχα και επαναφορά του ΕΤΜΕΑΡ στα προ της μείωσης του επίπεδα.  Η εικόνα του ΕΛΑΠΕ προκύπτει θετική το 2022 και παρουσιάζεται στο Έκθεμα 5.  

Έκθεμα 5: Προβλέψεις ΕΛΑΠΕ σε εκατ. ευρώ – Σενάριο 2 - Προτεινόμενο

Σημειώνεται πως σε όλα τα σενάρια, η διατήρηση του ΜΜΚΘΣΣ, η θέσπιση ΠΧΕΦΕΛ ή και η πλήρης ενσωμάτωση του ΕΤΜΕΑΡ στο κόστος της Προμήθειας ως οριστικής λύσης στο πρόβλημα αρχιτεκτονικής του ΕΛΑΠΕ (MeritOrderEffect) υπό υψηλές διεισδύσεις ΑΠΕ, θα μπορούσαν εκτιμούμε να μην επιβαρύνουν τους βιομηχανικούς καταναλωτές αν λάβουν εξαιρέσεις ή αντιστάθμιση κόστους για τις χρεώσεις αυτές στα πλαίσια του προγράμματος CarbonLeakage της ΕΕ, αφού τα ποσά αυτά αφορούν δράσεις για την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.   

Ως γενικότερη παρατήρηση σε όλα τα σενάρια, ο Κρατικός προϋπολογισμός ή νέες αγορές όπως λ.χ. αυτή των Εγγυήσεων Προέλευσης θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν μέρος ή εξολοκλήρου την οποιαδήποτε προτεινόμενη συνιστώσα, όπως άλλωστε ήδη έχει συμβεί στη Γερμανία και άλλες χώρες.  Επιπλέον θα μπορούσε συνδυαστικά με τα ανωτέρω να θεσπιστεί μηχανισμός επιστροφής στους Προμηθευτές τυχόν πλεονασμάτων από τις ανωτέρω προτεινόμενες δράσεις, στην περίπτωση βεβαίως που το πλεόνασμα ξεπεράσει ένα μέγιστο ύψος.  Κάτι ανάλογο συνέβη στο τέλος του 2018 όπου σωρευτικό πλεόνασμα ύψους 121,24 εκατ. ευρώ από την δράση της ΠΧΕΦΕΛ, επεστράφη στους Προμηθευτές.  

Ο ΣΠΕΦ τέλος παρατηρεί πως η στάση του ΔΑΠΕΕΠ συστηματικά τον τελευταίο χρόνο να μην εκδίδει δελτίο ΕΛΑΠΕ με κυλιόμενες προβλέψεις 2ετούς ορίζοντα όπως συνέβαινε σταθερά από το 2013 που θεσπίστηκε η υποχρέωση του αυτή, συνιστά βαρύτατη αμέλεια αν όχι κάτι περισσότερο.  Είναι αδιανόητο δια της ανεξήγητης στάσης αυτής του διαχειριστή η Πολιτεία να στερείται συστηματικά τον τελευταίο χρόνο του πολυτιμότερου εργαλείου πρόγνωσης της πορείας του ΕΛΑΠΕ, ιδίως σε μια περίοδο που οι εξαγγελίες για πράσινη ανάπτυξη αλλά και ο ΕΣΕΚ προτάσσουν τις επενδύσεις σε ΑΠΕ στην αιχμή του δόρατος της οικονομίας.  Για το πρόβλημα από την εσφαλμένη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ και υπό συνθήκες TargetModelο σύνδεσμος μας είχε από πέρυσι με ποσοτικές του αναλύσεις προειδοποιήσει το Υπουργείο. Το αυτό και σε ότι αφορά τον COVIDπου μεγεθύνει τα κέρδη της Προμήθειας σε πολλαπλάσιο βαθμό από την βλάβη που προκαλεί στον ΕΛΑΠΕ (1 ευρώ μείωσης της ΟΤΣ προκαλεί -12 εκατ. ευρώ ετησίως απώλεια στον ΕΛΑΠΕ και ταυτόχρονα 50 εκατ. ευρώ πρόσθετα κέρδη στην Προμήθεια). Καταληκτικά βρισκόμαστε σε μία συγκυρία που τα χρήματα που πληρώνουν οι καταναλωτές για ηλεκτρική ενέργεια επαρκούν και περισσεύουν για να μην υπάρχουν πουθενά ελλείμματα, οπότε η λύση του ΕΛΑΠΕ απαιτεί μόνο εσωτερική αναδιανομή πόρων στην χονδρεμπορική αγορά. 

27 Οκτωβρίου 2020

ΣΠΕΦ