Χρηματοδότηση για το κλίμα: το Καλό, το Κακό, και το Επείγον

Οι πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες  (MDBs) αποτελούν ζωτικό παράγοντα στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς παρέχουν άμεση χρηματοδότηση για έργα μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και βοηθούν στην κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων. 

Νωρίτερα αυτό το μήνα, οι MBDs δημοσίευσαν την ετήσια έκθεση Joint Report on Climate Finance, που αφορά στην χρηματοδότηση για το κλίμα και καλύπτει δραστηριότητες του 2017. Από την έκθεση προέκυψαν αρκετές ενθαρρυντικές τάσεις, κάποια απογοητευτικά αποτελέσματα αλλά και πολλές ευκαιρίες.

Η έκθεση αποτυπώνει ουσιαστικά την κατάσταση του κλάδου των χρηματοδοτήσεων γα το κλίμα, η  οποία μεταβάλλεται από χρονιά σε χρονιά εξ αιτίας ιδιοσυγκρασιακών παραγόντων, όπως για παράδειγμα η έγκριση πολύ υψηλών δανείων. Ως εκ τούτου, η ανάλυση της έκθεσης εστιάζει στις τάσεις που εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου σε όλες τις τράπεζες, καθώς από εκεί πηγάζουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το που προσανατολίζονται οι MDBs. 

Το καλό

• Σύμφωνα με την έκθεση, οι δεσμεύσεις χρηματοδότησης για το κλίμα σημείωσαν επίπεδα ρεκόρ, αφού ανήλθαν συνολικά στα 35,2 δισ. δολάρια to 2017, στο υψηλότερο ποσό που έχει καταγραφεί από to 2011, έτος πρώτης κυκλοφορίας της έκθεσης. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2017 και οι έξι MDBs αύξησαν τις δεσμεύσεις τους για χρηματοδοτήσεις έργων αντιμετ'ωπισης της κλιματικής αλλαγής, σημειώνοντας συνολική αύξηση 28% σε σχέση με το 2016. Η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση καταγράφηκε για την Αφρικανική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ΑfDB), η οποία και υπερδιπλασίασε τη χρηματοδότηση για το κλίμα την περίοδο 2016-17, ύστερα από 50% μείωση την περίοδο 2015-16, ωστόσο η Παγκόσμια Τράπεζα ήταν εκείνη που σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση σε απόλυτες τιμές, περίπου κατά 1,7 δισ. δολάρια.

• Eίναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι MDBs αύξησαν τις χρηματοδοτήσεις για το κλίμα ταχύτερα από τις υπόλοιπες δραστηριότητές τους, κι αυτό είναι μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με το 2015-16. Καθώς οι στόχοι των τραπεζών για το 2020 σχετικά με τη στήριξη της δράσης για το κλίμα εκφράζονται ως ποσοστιαίο μερίδιο επί της συνολικής χρηματοδότησης που αναλαμβάνουν, οι δεσμεύσεις που αφορούν στο κλίμα πρέπει να αυξάνονται  με ταχύτερο ρυθμό συγκριτικά με τους υπόλοιπους τομείς. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα που ακολουθεί, κάποιες θέτουν υψηλότερους στόχους από άλλες, κι αυτό είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως  τα χαρακτηριστικά των κρατών-μελών της κάθε τράπεζας και το είδος των δραστηριοτήτων που χρηματοδοτούν. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ) έχει ήδη ξεπεράσει το στόχο του 35% για τη χρηματοδότηση δράσεων για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ η AfDB τριπλασίασε το ποσοστό χρηματοδότησής της ως μερίδιο των συνολικών δεσμεύσεων που είχε αναλάβει το 2017.

• Το 2017 και η Ισλαμική Τράπεζα Ανάπτυξης (ΙsDB) προσχώρησε στο γκρουπ των υπόλοιπων MDBs που συμμετέχουν στην έκθεση. Η IsDB σκοπεύει να εφαρμόσει το σύστημα για τον προσδιορισμό και την παρακολούθηση  των κλιματικών χρηματοδοτήσεων, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση της στήριξης των δράσεων για το κλίμα.

Το κακό

• Η χρηματική ενίσχυση για την προσαρμογή των κοινοτήτων στην κλιματική αλλαγή, ανήλθε το 2017 στα 7,35 δισ. δολάρια ή στο 21% του συνόλου της χρηματοδότησης των MDBs  για το κλίμα. Συγκεκριμένα, η χρηματοδότηση για δραστηριότητες μετριασμού της κλιματικής αλλαγής αυξήθηκε κατά 31% σε σχέση με το 2016, ωστόσο η χρηματοδότηση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή σημείωσε αρκετά μικρότερη αύξηση της τάξης του 18%.

• Η κινητοποίηση των ιδιωτικών επενδύσεων παραμένει μια πρόκληση. Ο δείκτης συγχρηματοδότησης των MDBs  (που εκφράζει κατά πόσο κάθε δολάριο χρηματοδότησης από τις τράπεζες κινητοποιεί χρηματοδότηση  και από άλλες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του ιδιωτικού τομέα), αυξήθηκε από 1,38 δολάρια το 2016 στα 1,47 δολάρια το 2017. Εν τούτοις, παραμένει ακόμα χαμηλά σε σχέση με τα 2,22 δολάρια το 2015. 

• Τα μικρά νησιωτικά αναπτυσσόμενα κράτη (SIDs) και τα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη (LDCs) έλαβαν μόλις 3,7 δισ. δολάρια, περίπου δηλαδή 10,5% της χρηματοδότησης για το κλίμα από τις MDBs. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μικρό αν αναλογιστεί κανείς ότι οι χώρες αυτές  είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και αντιστοιχούν  στο 17% περίπου του πληθυσμού όλων των αναπτυσσόμενων χωρών.

Το επείγον

• Η διαφάνεια των κλιματικών χρηματοδοτήσεων παραμένει ένα θέμα. Η έκθεση δημοσιεύει τα τελικά στοιχεία από κάθε τράπεζα, ωστόσο μόνο η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ασιατική Αναπτυξιακή Τράπεζα (ADB) δημοσιεύουν και τους καταλόγους των έργων που αφορούν στις κλιματικές χρηματοδοτήσεις. Σύμφωνα με το σύστημα παρακολούθησης που έχει αναπτυχθεί, οι τράπεζες πρέπει να υπολογίζουν το μερίδιο που αναλογεί στη χρηματοδότηση για το κλίμα, ωστόσο καμιά από τις τράπεζες δεν εξηγεί πως γίνεται ο υπολογισμός αυτός. Χωρίς τα δεδομένα αυτά είναι δύσκολο για κάποιον εξωτερικό παρατηρητή να ελέγξει την ακρίβεια με την οποία γίνεται ο υπολογισμός.

• Η ευθυγράμμιση των ευρύτερων χαρτοφυλακίων με τους κλιματικούς στόχους. Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής απαιτεί όλες οι χρηματοροές να είναι συμβατές με τους κλιματικούς στόχους. Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει επιδείξει ηγετικό ρόλο στον τομέα αυτό, δεσμευόμενη να σταματήσει τη χρηματοδότηση των ανάντη δραστηριοτήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Τον ερχόμενο Οκτώβρη θα λάβει χώρα η ετήσια συνάντηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (IMF) και της Παγκόσμιας Τράπεζας θα λάβει χώρα στο Μπαλί της Ινδονησίας. Η συνάντηση αυτή θα αποτελέσει μια νέα ευκαιρία για τις MDBs  να αναλάβουν νέες δεσμεύσεις και να δώσουν μια νέα ώθηση στους φιλόδοξους κλιματικούς στόχους του COP24.

29 Ιουνίου 2018

Των Caitlin Smith, Lauren Sidner και  Joe Thwaites.

Πηγή: World Resources Institute