"Δείχνει δόντια" η Κομισιόν - Ζητάει εναλλακτικά μέτρα για ΔΕΗ και πρόσβαση τρίτων στο λιγνίτη - Τι αναφέρει η έκθεση αξιολόγησης.

Η Κομισιόν δεν θεωρεί επαρκή τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης για την αγορά ηλεκτρισμού (ταχεία απολιγνιτοποίηση, ανασυγκρότηση ΔΕΗ, πώληση ΔΕΔΔΗΕ κ.λπ.), καθώς εκτιμά ότι τα αποτελέσματά τους θα είναι μακροπρόθεσμα, και ζητάει τη λήψη πρόσθετων μέτρων σε άμεσο χρόνο. Αυτό προκύπτει από την έκθεσή ενισχυμένης εποπτείας (βλέπε το σύνολο του κειμένουεδώ) που συνοδεύει το πράσινο φως που έδωσε σήμερα για τη δόση ύψους 767 εκατ. ευρώ προς την ελληνική οικονομία, περιλαμβάνοντας ουσιώδεις επισημάνσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη ΔΕΗ, το άνοιγμα της αγοράς, τη ΔΕΠΑ και τις ΑΠΕ.

Το κυριότερο είναι ότι οι θεσμοί έχουν ζητήσει και έχουν λάβει τη δέσμευση της ελληνικής κυβέρνησης πως θα παρουσιάσει τον Ιανουάριο εναλλακτικά μέτρα για την κυρίαρχη θέση της ΔΕΗ και την αποκλειστική πρόσβασή της στο λιγνίτη. Μέτρα τα οποία προφανώς είναι επιπλέον της δεδηλωμένης πρόθεσης της κυβέρνησης να φέρει πολύ πιο μπροστά το πρόγραμμα απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ και τα οποία θα ισχύουν μέχρι την πλήρη απολιγνιτοποίηση.

Παρότι αξιολογούν θετικά τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, οι Βρυξέλλες θέτουν εννέα προαπαιτούμενα που πρέπει να επιτευχθούν πολύ σύντομα και συγκεκριμένα έως το τέλος Δεκεμβρίου με βάση τη συμφωνία του 2018. Σε αυτά περιλαμβάνονται παρεμβάσεις στην αγοράς ενέργειας και ειδικά στην ηλεκτρική αγορά.

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η έκθεση, τα στοιχεία για τα μερίδια στην αγορά ηλεκτρισμού δείχνουν ότι οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ εισέρχονται στην αγορά λιανικής και χονδρικής, αλλά η κυρίαρχη θέση της επιχείρησης και η αποκλειστική πρόσβασή της στο λιγνίτη συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία.

Επιπλέον, οι Βρυξέλλες κάνουν λόγο για «διαρκείς στρεβλώσεις στη χονδρική αγορά υπέρ της ΔΕΗ λόγω της αποκλειστικής πρόσβασης της ΔΕΗ στην παραγωγή ρεύματος με λιγνίτη». Οι ελληνικές αρχές, αναφέρεται στην έκθεση, κατόπιν τούτων «ετοιμάζουν εναλλακτικά αντιμονοπωλιακά μέτρα για την πρόσβαση των ανταγωνιστών της στη λιγνιτική παραγωγή. Η εφαρμογή τους αφορά όλη τη διάρκεια της διατήρησης της λιγνιτικής παραγωγής, μέχρι δηλαδή την πλήρη απολιγνιτοποίηση».

ΥΠΕΝ: Πολύ θετική εξέλιξη

Παρόλα αυτά, σύμφωνα με όσα αναφέρουν κύκλοι του ΥΠΕΝ, η έκθεση συνιστά "πολύ θετική εξέλιξη".  Και τούτο διότι, όπως υποστηρίζουν συνεργάτες του κ. Χατζηδάκη, αναγνωρίζει τις μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης και αποδέχεται ότι περαιτέρω πρωτοβουλίες θα αναληφθούν τον Ιανουάριο, όταν δηλαδή θα έχει εγκριθεί το νέο επιχειρηματικό σχέδιο της ΔΕΗ, αλλά και το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).

Από το ΥΠΕΝ δηλώνουν ότι "η κυβέρνηση θα συνεργαστεί με την Επιτροπή για να εξασφαλίσει μια συνολική συμφωνία για το Target Model, τον Μεταβατικό Μηχανισμό Αποζημίωσης Ευελιξίας, τον Μηχανισμό Διακοψιμότητας, τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τον Μόνιμο Μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος".

Ευθύνες για την αποεπένδυση

Η έκθεση της Κομισιόν σημειώνει στις πρώτες παραγράφους της για την ενέργεια, πως «αναφορικά με την εφαρμογή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας η Ελλάδα επί του παρόντος παραβιάζει τη δέσμευσή της».

Η έκθεση επιρρίπτει ευθύνες στην προηγούμενη κυβέρνηση και στη ΔΕΗ για το γεγονός ότι δεν τελεσφόρησε ο διαγωνισμός αποεπένδυσης λιγνιτικών μονάδων. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στις καθυστερήσεις και την άγονη έκβαση των διαγωνιστικών διαδικασιών πώλησης των λιγνιτικών μονάδων (Μελίτη και Μεγαλόπολη), τις οποίες είχε συμφωνήσει η προηγούμενη κυβέρνηση σε συμμόρφωση της καταδικαστικής απόφασης του ευρωπαϊκού δικαστηρίου για τη μονοπωλιακή θέση της ΔΕΗ στο λιγνίτη.

Οι συντάκτες της έκθεσης παραθέτουν όλο το ιστορικό από τον Οκτώβριο του 2018 έως και τον Ιούλιο του 2019, οπότε και (τελικά) κανείς από τους ενδιαφερόμενους παίκτες δεν υπέβαλε προσφορά.

Με δεδομένη την αποτυχία, η Κομισιόν ουσιαστικά ζητάει μέτρα για να καλυφθεί το "κενό" που, όπως λέει, αποτελεί παραβίαση της αντιμονοπωλιακής δέσμευσης της χώρας. «Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι έναντι νομικής αβεβαιότητας και έλλειψης διαφάνειας, δεν κατατέθηκαν προσφορές στο διαγωνισμό της αποεπένδυσης. Η αποτυχία της είχε ως αποτέλεσμα παραβίαση της αντιμονοπωλιακής δέσμευσης, άρα χρειάζονται εναλλακτικές λύσεις. Οι αρχές επικοινώνησαν επισήμως την πρόθεσή τους να παρουσιάσουν εναλλακτικά μέτρα τον Ιανουάριο του 2020» αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση.

Δημοπρασίες NOME

Όπως αναφέρεται επίσης στην έκθεση, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα, θα πρέπει να εφαρμοστούν τα μέτρα που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της κοινής αξιολόγησης του συστήματος δημοπρασιών NOME.

Φαίνεται όμως από το κείμενο, ότι η Κομισιόν δεν έχει πειστεί με την απόφαση της κυβέρνησης για την κατάργηση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ (παρότι τονίζεται μεταξύ άλλων ότι στην τελευταία δημοπρασία δεν εξαντλήθηκαν οι διαθέσιμες ποσότητες ενέργειας).

Όπως σημειώνει η έκθεση, ως μέτρο αντικατάστασης των δημοπρασιών η ελληνική πλευρά πρότεινε την έναρξη δημοπρασιών προθεσμιακών προϊόντων τον Φεβρουάριο ωστόσο, οι Βρυξέλλες δείχνουν να αποδέχτηκαν με επιφύλαξη το μέτρο αυτό ζητώντας «να καθιερωθεί ένα σύστημα παρακολούθησης, ώστε η ΡΑΕ να είναι σε θέση για τη λήψη μέτρων σε περίπτωση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης». Προσθέτουν δε πως απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τα προσφερόμενα προθεσμιακά προϊόντα.

Οικονομικά της ΔΕΗ

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, "οι ελληνικές αρχές έχουν αναλάβει δράση για να σταθεροποιήσουν τα οικονομικά της ΔΕΗ και έχουν ανακοινώσει φιλόδοξες μεταρρυθμίσεις στην αγορά οι οποίες θα επηρεάσουν την εφαρμογή του target model. Τα αποφασιστικά βήματα των αρχών για τα οικονομικά της ΔΕΗ αντανακλώνται στην έκθεση για τα αποτελέσματα της εταιρείας και ήταν σημαντικό μήνυμα για τις αγορές.

Οι αρχές αναπτύσσουν τώρα μέτρα για να αντιμετωπίσουν τις μακροπρόθεσμες προκλήσεις των οφειλών και των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Target Model

Οι αρχές αποφάσισαν να ακυρώσουν την τελευταία δημοπρασία ΝΟΜΕ που τέθηκε ως μεταβατικό μέτρο ενώ οι μεταρρυθμίσεις λάμβαναν χώρα για το άνοιγμα της αγοράς. Μια τέτοια μεταρρύθμιση ήταν η εφαρμογή του target model. Είναι καθ' οδόν για παράδοση στη νέα προθεσμία του Ιουνίου του 2020. Θα πρέπει να ακολουθήσει η σύζευξη με τις περιφερειακές αγορές. Οι προτάσεις της κυβέρνησης για επιτάχυνση της προθεσμιακής αγοράς είναι ευπρόσδεκτες.

Απελευθέρωση της αγοράς

Σύμφωνα με όσα αναφέρει η έκθεση, οι ελληνικές αρχές πρότειναν ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη μακροπρόθεσμη μεταμόρφωση της ενεργειακής αγοράς στην Ελλάδα και επικοινώνησαν την πρόθεσή τους να υποβάλουν αναθεωρημένες λύσεις για τον ανταγωνισμό τον Ιανουάριο του 2020. Στον πυρήνα της ενεργειακής στρατηγικής βρίσκεται το κλείσιμο όλων των λιγνιτικών σταθμών ως το 2028 με σημαντικό μερίδιό τους νωρίτερα.

Η κυβέρνηση επίσης λαμβάνει περαιτέρω μέτρα για το άνοιγμα της αγοράς. Αν τα μέτρα αυτά εφαρμοστούν πλήρως, θα μπορούσαν να φανούν ήδη από το 2020 μεγάλες εξελίξεις με μια ανοικτή αγορά στο target model που θα είναι λιγότερο εξαρτημένη από τα ορυκτά καύσιμα και θα είναι ανοικτή σε περισσότερες ΑΠΕ. Παρόλο που η μακροπρόθεσμη στρατηγική είναι ευπρόσδεκτη, κι άλλα βήματα χρειάζονται για την αντιμετώπιση της κυρίαρχης θέσης της ΔΕΗ, όπως η συνεχιζόμενη αντιμονοπωλιακή διαδικασία.

Τα στοιχεία για τα μερίδια δείχνουν ότι οι ανταγωνιστές εισέρχονται στην αγορά λιανικής και χονδρικής, αλλά η κυρίαρχη θέση της και η αποκλειστική πρόσβαση στο λιγνίτη συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να σημειωθεί ότι έναντι νομικής αβεβαιότητας και έλλειψης διαφάνειας, δεν ελήφθησαν προσφορές στο διαγωνισμό της αποεπένδυσης. Η αποτυχία της είχε ως αποτέλεσμα παραβίαση της αντιμονοπωλιακής δέσμευσης, άρα χρειάζονται εναλλακτικές λύσεις. Οι αρχές επικοινώνησαν επισήμως την πρόθεσή τους να αναζητήσουν εναλλακτικές τον Ιανουάριο του 2020.

Αγορά αερίου

Η ελληνική αγορά φυσικού αερίου παραμένει μικρή, αλλά αναπτύσσεται. Η ολοκληρωμένη πώληση του ΔΕΣΦΑ, καθώς και η τωρινή πώληση της ΔΕΠΑ θα οδηγήσουν σε περαιτέρω άνοιγμα και εγχώριες επενδύσεις, ενώ η πρόοδος σε έργα όπως ο IGB και οι αυξανόμενες εισαγωγές LNG δείχνουν το δυναμικό της Ελλάδας να γίνει περιφερειακός ενεργειακός κόμβος. Οι αρχές επανεξετάζουν την σχεδιαζόμενη πώληση της ΔΕΠΑ και το αναθεωρημένο σχέδιο είναι ενθαρρυντικό και περιλαμβάνει την πώληση υψηλότερου μεριδίου για να εξασφαλιστεί πλήρης αποδέσμευση".

Ιδιωτικοποιήσεις

Σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις, τονίζεται ότι πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι τα τέλη του 2019 οι κινήσεις σε Εγνατία, ΔΕΠΑ, περιφερειακούς λιμένες Αλεξανδρούπολης και Καβάλας, Ελ. Βενιζέλο, ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.

ΑΠΕ

Όσον αφορά τις ΑΠΕ, στην έκθεση καταγράφονται οι ανησυχίες ότι ο ΕΛΑΠΕ θα επηρεαστεί αρνητικά από τη μείωση του ΕΤΜΕΑΡ των προμηθευτών, δίχως εναλλακτικές. Επιπλέον, τονίζεται ότι διοικητικά θέματα όπως οι χρεώσεις για τις άδειες παραγωγής που πρέπει να πληρώνουν οι εταιρείες για καθυστερήσεις για τις οποίες δεν ευθύνονται, κάνουν ζημιά στις επενδύσεις ΑΠΕ. Η αναθεώρηση του χωροταξικού και οι βελτιώσεις στην αδειοδότηση θα είναι κρίσιμες για τη μεγιστοποίηση των επενδύσεων, όπως εκτιμά η Κομισιόν.

Υψηλή Χονδρική

Η έκθεση αναφέρεται ακόμα στο γεγονός ότι οι τιμές χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη (65,5 ευρώ ανά μεγαβατώρα έναντι 43,3 που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ), εξαιτίας κυρίως της ανόδου των τιμών για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αντίθετα οι τιμές λιανικής είναι κοντά στο μέσο όρο.

Ενεργειακός κόμβος

Κάνει, τέλος, αναφορά στην πρόοδο για την ανάδειξη της χώρας σε ενεργειακό κόμβο με τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό φυσικού αερίου (IGB) και την αύξηση των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου.

20 Νοεμβρίου 2019

energypress