Ο πλανήτης μακριά από τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030 του ΟΗΕ.

Η Έκθεση Προόδου για την Ενέργεια, η οποία παρουσιάστηκε στη Λισσαβώνα στο Φόρουμ για την Αειφόρο Ενέργεια για Όλους, είναι η πιο ολοκληρωμένη παγκόσμια καταγραφή της προόδου προς την επίτευξη των παγκόσμιων ενεργειακών στόχων για πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια, για καθαρές και αβλαβείς συνθήκες μαγειρέματος, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και για την ενεργειακή αποδοτικότητα.

Σύμφωνα με την έκθεση ο πλανήτης δεν βρίσκεται σε πορεία να επιτύχει τους παγκόσμιους ενεργειακούς στόχους για το 2030, αλλά τουλάχιστον σημειώνεται πραγματική πρόοδος σε ορισμένους τομείς - ιδιαίτερα στην επέκταση της πρόσβασης στην ηλεκτρική ενέργεια στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες , και στη ενεργειακή αποδοτικότητα στη βιομηχανία, σύμφωνα με νέα έκθεση που συνυπογράφουν πέντε διεθνείς οργανισμοί.

Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σημειώνουν εντυπωσιακή πρόοδο στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά δεν συνοδεύονται από αντίστοιχα επιτεύγματα  στις μεταφορές και στη θέρμανση - οι οποίες μαζί αντιπροσωπεύουν το 80% της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας.

Ενώ οι παγκόσμιες τάσεις είναι απογοητευτικές, πρόσφατες εμπειρίες σε εθνικό επίπεδο ανά τον κόσμο είναι ενθαρρυντικές. Υπάρχουν ολοένα και περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία ότι με τις σωστές προσεγγίσεις και πολιτικές, οι χώρες μπορούν να κάνουν ουσιαστικά βήματα προόδου προς την καθαρή ενέργεια και την βελτίωση της πρόσβασης σε υπηρεσίες ενέργειας και να βελτιώσουν έτσι τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ακολουθούν κάποια βασικά συμπεράσματα της έκθεσης.

Τα πορίσματα βασίζονται σε επίσημα εθνικά στοιχεία και υπολογίζουν την παγκόσμια πρόοδο μέχρι το 2015 για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα και έως το 2016 για πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια και καθαρό μαγείρεμα.

Πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια

 Ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι - ή το 13% του παγκόσμιου πληθυσμού - εξακολουθούν να ζουν χωρίς ηλεκτρική ενέργεια. Η υποσαχάρια Αφρική και η Κεντρική και Νότια Ασία εξακολουθούν να είναι οι περιοχές του κόσμου με τα μεγαλύτερα κενά πρόσβασης. Σχεδόν το 87% των ανθρώπων χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα στον κόσμο ζουν σε αγροτικές περιοχές.

Ο αριθμός των ατόμων που αποκτούν πρόσβαση στην ενέργεια επιταχύνεται από το 2010 αλλά πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω για να επιτευχθεί καθολική πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια έως το 2030.

Αν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, εκτιμάται ότι 674 εκατομμύρια άνθρωποι θα ζουν χωρίς ηλεκτρική ενέργεια το 2030.

Σημαντική πρόοδος έχει καταγραφεί στο Μπαγκλαντές, την Αιθιοπία, την Κένυα και την Τανζανία, τα οποία αύξησαν το ποσοστό πρόσβασης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 3% ή περισσότερο ετησίως, μεταξύ 2010 και 2016. Την ίδια περίοδο, η Ινδία παρείχε ηλεκτρική ενέργεια σε 30 εκατομμύρια άτομα ετησίως, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Το ποσοστό μη ηλεκτροδοτούμενων ατόμων στην Υποσαχάρια Αφρική, άρχισε να μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς για πρώτη φορά.

Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν τώρα πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια μέσω ηλιακών οικιακών συστημάτων ή συνδεδεμένοι σε μικροδίκτυα. Ωστόσο, αυτά παραμένουν σε εφαρμογή σε περίπου δώδεκα πρωτοποριακές χώρες όπου η διείσδυση της ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να φθάσει το 5-15% του πληθυσμού.

Καθαρό μαγείρεμα

Τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι - ή περισσότερο από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού - δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρά καύσιμα μαγειρέματος ή τεχνολογίες μαγειρέματος. Η ρύπανση της εσωτερικής ατμόσφαιρας των νοικοκυριών από την καύση βιομάζας για μαγείρεμα και θέρμανση είναι υπεύθυνη για περίπου 4 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, με τις γυναίκες και τα παιδιά να διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

Σε μέρη της Ασίας υπήρξε βελτίωση που οφείλονταν σε μεγάλο βαθμό στην ευρύτερη διάδοση του υγραερίου ή αγωγών φυσικού αερίου. Στην Ινδία, το Πακιστάν, την Ινδονησία και το Βιετνάμ, ο πληθυσμός με πρόσβαση σε καθαρές τεχνολογίες μαγειρέματος αυξήθηκε κατά περισσότερο από 1% του πληθυσμού τους ετησίως.

Ωστόσο, στην Αφρική νοτίως της Σαχάρας, η αύξηση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια ξεπέρασε τον αριθμό των ατόμων που απόκτησαν πρόσβαση σε καθαρές τεχνολογίες μαγειρέματος κατά ποσοστό 4 προς 1.

Το καθαρό μαγείρεμα εξακολουθεί να υστερεί περισσότερο από τους τέσσερις ενεργειακούς στόχους, λόγω της χαμηλής ευαισθητοποίησης των χρηστών, των χρηματοδοτικών κενών, της αργής τεχνολογικής προόδου και της έλλειψης υποδομής για την παραγωγή και τη διανομή καυσίμων. Αν συνεχιστεί η τρέχουσα πορεία, 2,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν παραδοσιακές μεθόδους μαγειρέματος το 2030.

Η Έκθεση Προόδου για την Ενέργεια αποτελεί κοινή προσπάθεια του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), του Διεθνούς Οργανισμού για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (IRENA), της Διεύθυνσης Στατιστικών των Ηνωμένων Εθνών (UNSD), της Παγκόσμιας Τράπεζας (WB) και της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (WHO).

Λισσαβώνα 2 Μαΐου 2018

ΠΗΓΗ IRENA