Η αφρικανική σκόνη μειώνει την απόδοση των φωτοβολταϊκών και ανεβάζει τις τιμές της ενέργειας – Οι ανησυχίες για τις επόμενες ημέρες

Η αφρικανική σκόνη είναι ένα αρκετά σύνηθες φαινόμενο στη χώρα μας. Ωστόσο, εκτός από το απόκοσμο περιβάλλον που δημιουργεί, τα λερωμένα αυτοκίνητα και τα αναπνευστικά και δερματικά προβλήματα, έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και κατ΄επέκταση στις τιμές.

Και αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλάδα: ένα κύμα σκόνης από τη Σαχάρα πρόκειται να περιορίσει την ηλιακή παραγωγή σε μέρη της κεντρικής και νότιας Ευρώπης τις επόμενες ημέρες, ενισχύοντας τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας γύρω στο μεσημέρι.

Όπως αναφέρει στο Bloomberg, o μετεωρολόγος της MetDesk, Μάθιου Ντόμπσον, από χθες Πέμπτη, ένα σύστημα χαμηλής πίεσης με δυνατούς νότιους ανέμους μεταφέρει άμμο από τη βόρεια Αφρική στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα μέτριες έως υψηλές ποσότητες σκόνης στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας στη Γερμανία και την Ιταλία

Εκτιμά δε, ότι αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να καταγραφεί μία μείωση 10%-20% στην ηλιακή ενέργεια των περιοχών που επηρεάζονται.

Η σημαντική ανάπτυξη των διακοπτόμενων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη έχει καταστήσει τον καιρό βασικό μοχλό των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας, με τη διακύμανση της παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας να αντανακλάται συχνά στα βραχυπρόθεσμα ποσοστά της αγοράς. Όταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, οι τιμές μπορεί να πέσουν σημαντικά, ακόμα και να γίνουν αρνητικές, όπως έχει καταγραφεί αρκετές φορές τους προηγούμενους μήνες. Όταν, όμως, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας υπολείπονται, συμβαίνει το αντίθετο, καθώς τα πιο ακριβά ορυκτά καύσιμα καλούνται να καλύψουν το κενό.

Το ψυχρό μέτωπο

Ένα ψυχρό μέτωπο θα συνοδεύει το μετεωρολογικό σύστημα αυτής της εβδομάδας, το οποίο προβλέπεται επίσης να αυξήσει την νεφοκάλυψη σε ολόκληρη την περιοχή, σύμφωνα με στοιχεία από το Atmospheric G2. Ο Ντόμπσον είπε ότι η διάσπαρτη σκόνη θα μπορούσε επίσης να κατακάτσει πάνω στα ηλιακά πάνελ, πράγμα που μειώνει την  παραγωγή, ειδικά στη νότια και ανατολική Γερμανία.

«Οι επιπτώσεις της σκόνης της Σαχάρας μπορεί να είναι τεράστιες», δήλωσε ο Amani Joas, επικεφαλής της FlexPower. «Σε μερικά χρόνια, μέχρι και 8 γιγαβάτ λιγότερη ηλιακή ενέργεια από την προβλεπόμενη θα μπορούσε να παράγεται στη Γερμανία σε μια μέρα».

Ο γερμανικός πάροχος δικτύου Amprion αναμένει μειωμένη ηλιακή παραγωγή μέχρι το Σαββατοκύριακο.

Η έρημος Σαχάρα

Η έρημος Σαχάρα είναι μια από τις μεγαλύτερες πηγές ατμοσφαιρικής σκόνης για τη δυτική και κεντρική Ευρώπη, με διαταραχές που είναι συχνότερες κατά τους θερμότερους μήνες. Η έρευνα δείχνει ότι γίνονται πιο έντονες και συχνές καθώς η κλιματική αλλαγή μετατοπίζει τη θέση των ρευμάτων.

Ενώ η συμπεριφορά και ο αντίκτυπος της σκόνης στην παραγωγή ενέργειας είναι δύσκολο να προβλεφθεί, οι προβλέψεις δείχνουν ότι η γερμανική ηλιακή παραγωγή μειώνεται από πάνω από 36 γιγαβάτ την Τετάρτη σε κάτω από 25 γιγαβάτ την Πέμπτη, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε το Bloomberg.

Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας συνήθως πέφτουν γύρω στο μεσημέρι κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού όταν η ηλιακή παραγωγή κορυφώνεται. Αλλά η μειωμένη παραγωγή διατηρεί τις τιμές σε υψηλά επίπεδα. Οι μεσημεριανές τιμές για την Πέμπτη είναι πάνω από 80 ευρώ ανά μεγαβατώρα, σε σύγκριση με τις τελευταίες ημέρες που έπεσαν ακόμα και κάτω από το μηδέν.

Ευρύτερες επιπτώσεις

Η σκόνη της Σαχάρας είναι περισσότερο γνωστή στην Ευρώπη για το ότι χρωματίζει τον ουρανό σε πορτοκαλί χρώμα, μειώνει την ποιότητα του αέρα και αφήνει ένα λεπτό στρώμα σκόνης στις στέγες και τα αυτοκίνητα. Ωστόσο, είναι επίσης υπεύθυνο για ένα αυξανόμενο ζήτημα, το λεγόμενο «λέρωμα» των ηλιακών κυψελών.

Για το θέμα μίλησαν πρόσφατα στο Eurnews, οι Δρ Eduardo F Fernández και Florencia Almonacid, του πανεπιστημίου Jaén στην Ανδαλουσία. Είναι μεταξύ των συγγραφέων μιας εργασίας που διαπίστωσε ότι ένα γεγονός βαριάς ρύπανσης τον Μάρτιο του 2022 μείωσε την ικανότητα παραγωγής ηλιακής ενέργειας έως και 80%.

Ο Δρ Fernández είπε στο Euronews: «Έμοιαζε με το περιβάλλον του Άρη, γιατί όλα έγιναν κόκκινα».

Ο Μάρτιος του 2022 ήταν ένα ακραίο γεγονός, αλλά ακόμη και μικρές ποσότητες σκόνης μπορούν να μειώσουν το ηλιακό φως που φτάνει στα ηλιακά κύτταρα κατά 15%, και με την ταχεία ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας στην Ευρώπη, οι απώλειες από τη ρύπανση θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Έτσι, η ερευνητική ομάδα στο Jaén χρησιμοποιεί τα οπτικά εργαστήριά της για να βρει λύσεις. Μερικοί επιστήμονες επικεντρώνονται στην ανάπτυξη επικαλύψεων ανθεκτικών στη σκόνη, ενώ άλλοι ερευνούν πώς συμπεριφέρεται η σκόνη ανάλογα με τις θερμότερες ή ψυχρότερες, ξηρότερες ή πιο υγρές καιρικές συνθήκες.

Υπάρχουν πολλές μεταβλητές που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Για παράδειγμα, οι κόκκοι σκόνης μπορεί να έχουν διαφορετικά μεγέθη ή διαφορετικά χρώματα και αυτά θα μπορούσαν να επηρεάσουν την απόδοση των ηλιακών εγκαταστάσεων.

Το αίνιγμα κόστους-οφέλους του καθαρισμού ηλιακών πάνελ

Η εταιρεία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Sonnedix αντιμετωπίζει καθημερινά την πρόκληση ρύπανσης, παρακολουθώντας την έξοδο από κάθε ηλιακό της χώρο και υπολογίζοντας προσεκτικά πότε είναι εμπορικά βιώσιμο να καθαρίσει τα φωτοβολταϊκά πάνελ της. Ο καθαρισμός κοστίζει -γύρω στα 400-500 ευρώ το μεγαβάτ- επομένως υπάρχουν αντισταθμίσεις που πρέπει να γίνουν ανάλογα με το πώς τιμολογείται η ηλεκτρική ενέργεια του εργοστασίου.

Υπάρχουν περισσότερα φαινόμενα σκόνης στη Σαχάρα λόγω της κλιματικής αλλαγής;

Η πρόσφατη άνοδος των φαινομένων σκόνης στη Σαχάρα θα μπορούσε να είναι μέρος της κανονικής κλιματικής διακύμανσης ή θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο.

Εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας Copernicus δήλωσε στο Euronews: «Αν και δεν είναι ασυνήθιστο να φτάνει στην Ευρώπη σκόνης της Σαχάρας, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η ένταση και η συχνότητα τέτοιων επεισοδίων, τα οποία θα μπορούσαν να αποδοθούν σε αλλαγές στα μοτίβα ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας».