Αποθήκευση ενέργειας: Το νέο ρυθμιστικό καθεστώς για τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό της ελληνικής αγοράς ενέργειας

Στις 13 Μαρτίου 2025, εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/28255/1143  σχετικά με τη διαδικασία υποβολής αιτημάτων για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για εγκατάσταση μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (Σ.Α.Η.Ε.). Η Υπουργική Απόφαση, μεταξύ άλλων, προβλέπει τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τη χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, τα κριτήρια επιλεξιμότητας, τα όρια ισχύος, τα απαιτούμενα τεχνικά χαρακτηριστικά των σταθμών αποθήκευσης, τα κριτήρια αντισυγκέντρωσης, οι κυρώσεις που εφαρμόζονται σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των κατόχων των Σ.Α.Η.Ε.

Με την Υπουργική Απόφαση κατατάσσονται τα επιλέξιμα έργα σε σειρά προτεραιότητας, με κάθε ομάδα να υπόκειται σε όρια ισχύος, ανάλογα με το αν το έργο Σ.Α.Η.Ε. θα συνδεθεί με το Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) ή Δίκτυο Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΔΔΗΕ). Η σειρά προτεραιότητας και τα αντίστοιχα όρια ισχύος βασίζονται σε παράγοντες, όπως η υπογραφή δεσμευτικών διμερών δεσμευτικών συμφωνιών με επιχειρήσεις ή ενεργοβόρους βιομηχανικούς καταναλωτές, η γεωγραφική τοποθεσία, το μέγεθος ισχύος έργων ΑΠΕ που εκπροσωπεί ο Φορέας Σωρευτικής Εκπροσώπησης (Φο.Σ.Ε.) . 

Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως οι επενδυτές για να είναι επιλέξιμοι για το καθεστώς προτεραιότητας πρέπει να αποδείξουν οικονομική σταθερότητα, εξαφαλίζοντας κατά την υποβολή της αίτησης συμμετοχής την προέγκριση ή την έγκριση δανείου, ή  τη δυνατότητα διάθεσης ιδίων κεφάλαιων για την υλοποίηση του έργου και καταθέτοντας μια εγγυητική επιστολή. Για τον προσδιορισμό του εκτιμώμενου κόστους κατασκευής και του ύψους του απαιτούμενου δανείου ή ιδίων κεφαλαίων, γίνεται αναφορά στο κόστος αναφοράς για την ανάπτυξη Σ.Α.Η.Ε., το οποίο είναι ίσο με 200 €/kWh. Στο Παράρτημα της Υπουργικής Απόφασης παρατίθεται και το σχετικό υπόδειγμα της εγγυητικής επιστολής. 

Για την ένταξη στο καθεστώς προτεραιότητας, τα επιλέξιμα έργα πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες τεχνικές και αδειοδοτικές απαιτήσεις, και συγκεριμένα να διαθέτουν σε ισχύ άδεια αποθήκευσης από την Ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Αποβλήτων και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), να έχουν υποβάλει αίτηση για οριστική προσφορά σύνδεσης στον αρμόδιο διαχειριστή, να διαθέτουν περιβαλλοντική άδεια εφόσον απαιτείται, να έχουν ισχύ τουλάχιστον 0,5 MW και ωφέλιμη χωρητικότητα δύο ωρών, να έχουν εξασφαλίσει τα διακιώματα χρήσης γης, να μην έχουν συμμετάσχει ή να μην προτίθενται να συμμετάσχουν σε ανταγωνιστικές διαδικασίες για λήψη λειτουργικής ενίσχυσης, να μην έχουν λάβει οριστική προσφορά σύνδεσης στο δίκτυο υπό τις προϋποθέσεις που θέτει το άρθ. 3 της παρούσας απόφασης, ο Σ.Α.Η.Ε. να είναι τεχνολογίας συσσωρευτών.

Ειδικότερα, όσον αφορά τα χρονικά όρια για την υποβολή των αιτήσεων, οι υποψήφιοι επενδυτές καταθέτουν ηλεκτρονικά στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (και με κοινοποίηση στον αρμόδιο διαχειριστή) σχετικό αίτημα με τα απαραίτητα δικαιολογητικά εντός 90 ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της Υπουργικής Απόφασης, εκτός των περιφερερειών Κρήτης,  Ιονίων Νησιών και Κυκλάδες όπου ισχύει η προθεσμία 150 ημερών, ενώ για ομάδες έργων  που συνδέονται στον ΕΔΔΗΕ η υποβολή των αιτήσεων είναι επίσης 150 ημέρες. Σε όσους ενδιαφερόμενους χορηγηθεί τελική σύνδεση στο δίκτυο, οφείλουν να υποβάλουν δήλωση ετοιμότητας εντός δεκαοκτώ μηνών από την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.

Η εφαρμογή κριτηρίων για την αποφυγή της συγκέντρωσης της αγοράς είναι από τα κύρια σημεία της Υπουργικής Απόφασης καθώς θέτει περιορισμούς ανά φυσικό ή νομικό πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων που συνδέονται άμεσα ή έμμεσα με αυτά, με στόχο την εξασφάλιση της δυνατότητας συμμετοχής όσο το δυνατόν περισσότερων παικτών στην αγορά. Η μεταβίβαση ενός τέτοιου είδους έργου σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης και λειτουργίας απαγορεύεται εάν προκαλεί παραβίαση των κριτηρίων αντι-συγκέντρωσης. Οι σχετικοί έλεγχοι θα πραγματοποιούνται από την Ρ.Α.Α.Ε.Υ. και τους αρμόδιους φορείς, προκειμένου να διασφαλίζεται η εφαρμογή της συγκεκριμένης διάταξης. 

Σχετικά με την περίπτωση που ένα έργο δεν πληροί τις απαιτήσεις της Υπουργικής Απόφασης, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων  για την αποφυγής συγκέντρωσης, υποβολής ψευδών στοιχείων, έγκαιρης ηλεκτροδότησης, τότε η εγγυητική επιστολή καταπίπτει και ο αρμόδιος διαχειριστής αναστέλλει τη σύνδεση της εγκατάστασης του έργου στο δίκτυο ή στο σύστημα μέχρι να διασφαλιστεί η πλήρης συμμόρφωση. Φυσικά, μόλις επιτευχθεί η απαιτούμενη συμμόρφωση, η σύνδεση στο δίκτυο αποκαθίσταται.

Η νέα Υπουργική Απόφαση αναμένεται να προσφέρει σημαντικά κίνητρα για επενδύσεις στον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας στην Ελλάδα. Καθώς η χώρα μας επιταχύνει τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια ενισχύοντας τη διείσδυση των ΑΠΕ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, η ανάπτυξη των Σ.Α.Η.Ε. αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα στην εθνική προσπάθεια εκσυγχρονισμού και απανθρακοποίσησης του ενεργειακού τομέα. Αυτή η πρωτοβουλία αναμένεται αναμφίβολα να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ενσωμάτωση των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο δίκτυο, κάτι που αποδεικνύεται απαραίτητο για τη διασφάλιση ενός πιο ανθεκτικού και βιώσιμου ενεργειακού μέλλοντος τη στιγμή που οι σύγχρονες γεωπολιτικές εξελίξεις καθιστούν την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, πιο σημαντική από ποτέ.

* Ο Ορέστης Ομράν είναι Partner και Greece Country Group Head της DLA Piper.