Η πυρηνική ενέργεια πρέπει να αποτελεί μέρος του σχεδίου της ΕΕ για οικονομικά προσιτή ενέργεια - H παρέμβαση των 11 κυβερνήσεων στην Κομισιόν

Η πυρηνική ενέργεια θα πρέπει να αποτελεί μέρος του σχεδίου δράσης της ΕΕ για οικονομικά προσιτή ενέργεια και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διευκολύνει την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας στην Ευρώπη.

Mε κοινό τους έγγραφο, η συμμαχία των 11 ευρωπαϊκών χωρών που είναι υπέρ των πυρηνικών, υποστηρίζει ότι το σχέδιο της ΕΕ θα πρέπει να στηρίξει συμφωνίες αγοράς ενέργειας «χαμηλών εκπομπών άνθρακα» με οικονομικές εγγυήσεις της ΕΕ.

Η αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας

Η συμμαχία ζήτησε από την Επιτροπή να διευκρινίσει πώς θα εφαρμόσει την «αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας» και πώς θα «δημιουργήσει ένα υποστηρικτικό οικοσύστημα» για νέες δυναμικότητες πυρηνικής παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων, νέων σταθμών και παράτασης της διάρκειας λειτουργίας των υπαρχόντων αντιδραστήρων.

Η «πυρηνική συμμαχία» είναι μια πρωτοβουλία υπό την ηγεσία της Γαλλίας που δημιουργήθηκε το 2023 για να προωθήσει σε επίπεδο ΕΕ τα συμφέροντα των χωρών που είναι υπέρ της πυρηνικής ενέργειας. Συνεδρίασε την περασμένη Τρίτη για να καταλήξει σε μία κοινή θέση σχετικά με τις βασικές ενεργειακές και καθαρές βιομηχανικές στρατηγικές της ΕΕ, που αναμένεται στις 26 Φεβρουαρίου.

Οι καθυστερήσεις

Ωστόσο, η κοινή δήλωση χρειαζόταν δύο ημέρες τελειοποίησης. Η καθυστέρηση οφείλεται εν μέρει στην απόφαση του Βελγίου να συμμετάσχει ως πλήρες μέλος. Προηγουμένως μοιραζόταν καθεστώς παρατηρητή με την Ιταλία.

Η κίνηση, ωστόσο, δεν θα αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων στο Συμβούλιο της ΕΕ. Οι ευρωπαϊκές χώρες που είναι υπέρ και κατά των πυρηνικών μπορούν να εμποδίσουν η μία τις πρωτοβουλίες της άλλης, αλλά επί του παρόντος δεν διαθέτουν τις ψήφους για να καταλήξουν σε ειδική πλειοψηφία και αποφάσεις με πράσινο φως.

Η απουσία της πυρηνικής ενέργειας

Η πυρηνική ενέργεια δεν αναφέρεται ούτε μία φορά στο σχέδιο κανόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για χαλαρότερη κρατική βοήθεια.

Το προσχέδιο, το οποίο είδε το Euractiv , φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με τον επικεφαλής της βιομηχανίας της ΕΕ, Stéphane Séjourné, ο οποίος είπε ότι η Ευρώπη «θα σταματήσει επιτέλους να αγνοεί την πυρηνική ενέργεια» με τη νέα στρατηγική της

Οι χαλαρότεροι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις αποτελούν βασικό συστατικό της δέσμης «Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας» της Επιτροπής, η οποία στοχεύει να ενισχύσει την τύχη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας χωρίς άνθρακα. Το κύριο κείμενο αναμένεται να ανακοινωθεί στις 26 Φεβρουαρίου.

Το σχέδιο κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις , το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει ακόμη πριν από τη δημοσίευση του τελικού σχεδίου, δείχνει ότι μπορεί να προσφερθεί προτιμησιακή μεταχείριση στο ανανεώσιμο «πράσινο» υδρογόνο έναντι του υδρογόνου «χαμηλών εκπομπών άνθρακα», το οποίο μπορεί να παραχθεί από πυρηνικά ή ορυκτά καύσιμα που συνδυάζονται με τη δέσμευση άνθρακα.

Οι νέοι κανόνες αναμένεται να αντικαταστήσουν το Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης και Μετάβασης, το οποίο εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2023 για να τονώσει την πράσινη μετάβαση στην Ευρώπη.

Οι κρατικές ενισχύσεις

Η πρόσφατα εγκριθείσα πυξίδα ανταγωνιστικότητας της ΕΕ έδειξε ότι ένα νέο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων θα μπορούσε να αναμένεται το δεύτερο τρίμηνο του 2025.

Ένα οριστικό προσχέδιο των νέων κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις θα μπορούσε να δημοσιευθεί μετά το Clean Industrial Deal και μπορεί να εγκριθεί πριν από το καλοκαίρι.

Η πυρηνική συμμαχία

Υπενθυμίζεται ότι προ 10ημέρου, 14 ομοσπονδίες, με εκπροσώπηση 19 εθνικοτήτων δημιούργησαν μία συμμαχία για «την κινητοποίηση οικονομικών παραγόντων ώστε να υπερασπιστούν τη θέση της πυρηνικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να κάνουν την Ευρώπη απανθρακοποιημένη, ανταγωνιστική και κυρίαρχη οικονομική δύναμη», όπως δήλωσε η γαλλική Medef, η οποία ξεκίνησε τη συμμαχία.

Τα άλλα μέλη του περιλαμβάνουν: VOB FEB του Βελγίου, Βουλγαρική Βιομηχανική Ένωση, HUP της Κροατίας, Συνομοσπονδία Βιομηχανίας της Τσεχικής Δημοκρατίας, Δανική Βιομηχανία, Συνομοσπονδία Φινλανδικών Βιομηχανιών, Συνομοσπονδία Ούγγρων Εργοδοτών και Βιομηχάνων, Ιταλίας Confindustria, Σλοβακική Εθνική Συνομοσπονδία, Ρουμανική Concordia, Εθνική Ένωση Εργοδοτών Σλοβακίας και η Συνομοσπονδία Σουηδικών Επιχειρήσεων. Η Συνομοσπονδία Βρετανικής Βιομηχανίας είναι επίσης μέλος, αν και η καταχώρισή της λέει ότι η υπογραφή της είναι "σχετική για όλα τα θέματα που δεν σχετίζονται με την ΕΕ".

«Με τον παγκόσμιο αγώνα για την ανάπτυξη καθαρών τεχνολογιών να εντείνεται, η Ευρώπη πρέπει να εμβαθύνει και να επεκτείνει τις επενδύσεις της σε στρατηγικές αλυσίδες αξίας για να εδραιώσει τη θέση της ως ηγέτης για το κλίμα και να υπερασπιστεί τις οικονομικές της δυνατότητες», αναφέρει η δήλωση . «Απαιτείται ένα ποικίλο σύνολο λύσεων και τεχνολογιών ενόψει των εντεινόμενων απαιτήσεων απαλλαγής από τις εκπομπές άνθρακα και των πιέσεων ανταγωνιστικότητας.

"Η πυρηνική ενέργεια είναι ένας από αυτούς τους κρίσιμους μοχλούς, συμπληρώνοντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλες καθαρές λύσεις και διασφαλίζοντας ότι οι επιχειρήσεις έχουν πρόσβαση σε ανταγωνιστική, σταθερή και προβλέψιμη παροχή ενέργειας απελευθερωμένης από άνθρακα.

Η δήλωση αναφέρει ότι οι υπογράφοντες «χαιρετίζουν τη νέα δυναμική για την πυρηνική ενέργεια που αναδύεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης του ρόλου της πυρηνικής ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ στον νόμο περί Net Zero Industry Act, 2040 Climate Object Communication, καθώς και την έναρξη της Βιομηχανικής Συμμαχίας SMR». Ωστόσο, λένε, «είναι καιρός η Ευρώπη να οικοδομήσει πάνω σε αυτές τις ανακαλύψεις και να προχωρήσει παραπέρα».

Οι 4 πυλώνες εστίασης

Η συμμαχία έχει προσδιορίσει τέσσερις τομείς εστίασης, οι οποίοι σύμφωνα με την ίδια είναι σε ευθυγράμμιση με την ανάπτυξη του Clean Industrial Deal και εν αναμονή των επόμενων ορόσημων για την επίτευξη των ευρωπαϊκών οικονομικών και κλιματικών στόχων. 

Αυτοί είναι:

• παροχή ενός σαφούς και υποστηρικτικού θεσμικού πλαισίου, η άρση των φραγμών και η πλήρης εφαρμογή της τεχνολογικής ουδετερότητας
• εξασφάλιση πρόσβασης σε ιδιωτική και δημόσια χρηματοδότηση
• επιτάχυνση της εκβιομηχάνισης του τομέα και ενίσχυση ενός ισχυρού πυρηνικού οικοσυστήματος στην Ευρώπη
• και υποστήριξη της ανάπτυξης και ανανέωσης των δεξιοτήτων.

«Η πυρηνική ενέργεια δεν μπορεί να παραμείνει στο περιθώριο των ευρωπαϊκών στρατηγικών», αναφέρει η δήλωση. "Στην πορεία προς μια οικονομία και ενεργειακό σύστημα απαλλαγής από τον άνθρακα, πρέπει να αναπτυχθούν όλες οι τεχνολογίες που έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών. Είναι πλέον επείγον να δημιουργηθεί το πλαίσιο και οι συγκεκριμένες ενέργειες για μια μετάβαση που αξιοποιεί πλήρως τη συμπληρωματικότητα μεταξύ πυρηνικής ενέργειας, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και άλλων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα."