Τουρισμός, αλιεία και τοπικές κοινωνίες, οι μεγάλοι χαμένοι από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων στην Ελλάδα

Ένα σοβαρό περιστατικό πετρελαϊκής ρύπανσης θα επέφερε ολέθριες επιπτώσεις για δεκαετίες στην τουριστική βιομηχανία (ζημία ύψους 5 δισ. ευρώ) και την αλιευτική δραστηριότητα του Ιονίου, της Δυτικής Ελλάδας και της Κρήτης, κοστίζοντας στην εθνική οικονομία έως και 7,74 δισ. ευρώ με ονομαστικούς όρους (5,3 δισ. ευρώ σε παρούσα αξία), σύμφωνα με τη νέα μελέτη του WWF Ελλάς.

Το WWF Ελλάς δίνει σήμερα στη δημοσιότητα τη νέα οικονομοτεχνική μελέτη με τίτλο “Το πραγματικό κόστος του πετρελαίου”, μέσω της οποίας παρουσιάζονται και αναλύονται για πρώτη φορά ολοκληρωμένα στοιχεία γύρω από τις εξορύξεις υδρογονανθράκων (πετρελαίου και φυσικού αερίου) που σχεδιάζονται να πραγματοποιηθούν στην Ελλάδα, καθώς και πληροφορίες για τις επιπτώσεις που θα έχουν στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Η μελέτη συντάχθηκε για λογαριασμό της οργάνωσης από την συμβουλευτική εταιρία eftec, μία από τις κορυφαίες συμβουλευτικές εταιρείες σε θέματα οικονομικών του περιβάλλοντος  στην Αγγλία.

Κεντρικός σκοπός της μελέτης είναι να αξιολογήσει τις επιπτώσεις ενός σοβαρού ατυχήματος στον Ελλαδικό χώρο (Κρήτη, Ιόνιο, Ήπειρος, Πελοπόννησος, Δυτική Ελλάδα, Αν. Μακεδονία- Θράκη, Κ. Μακεδονία) και να υπολογίσει το σωρευτικό κόστος, αλλά και τις ειδικότερες επιπτώσεις ενός τέτοιου ατυχήματος σε νευραλγικούς για την εθνική οικονομία τομείς, όπως είναι ο τουρισμός, η  αλιεία, αλλά και η ευρύτερη αγορά εργασίας.

Τονίζοντας ότι τέτοιου είδους “ατυχήματα” δεν αποτελούν μακρινή υπόθεση, αλλά πραγματικό ρίσκο, ιδιαίτερα σε τόσο μεγάλης έκτασης έργα, όπως αυτά που σχεδιάζονται να γίνουν στην Ελλάδα, η μελέτη αξιολογεί τέσσερα διαφορετικά σενάρια, υπολογίζοντας: i) το οικονομικό κόστος από την επιχειρησιακή (τακτική) ρύπανση, ii) το κόστος που συνδέεται με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την εξόρυξη (εμπορία ρύπων), iii) το κόστος από ένα σοβαρό περιστατικό πετρελαϊκής ρύπανσης σε τουρισμό και αλιεία και iv) το κόστος καθαρισμού και αποκατάστασης θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων.

Σε κάθε σενάριο υπολογίζονται με αναλυτικό τρόπο, οι απώλειες, αλλά και το σωρευτικό κόστος της ζημιάς που θα προκληθεί σε καθεμία από τις παραπάνω περιοχές, τόσο σε ετήσια βάση, όσο και σε βάθος 25ετίας, δεδομένου ότι οι συμβάσεις παραχώρησης των οικοπέδων προς τις εταιρείες για έρευνα και εξόρυξη στη χώρα μας έχουν 25ετή διάρκεια.

Οι μεγάλοι χαμένοι

Όπως είναι αναμενόμενο, ο τουριστικός κλάδος υφίσταται τη μεγαλύτερη οικονομική ζημιά (της τάξης των 5 δισ. ευρώ), ενώ σημαντικές απώλειες αναμένονται και στον τομέα της αλιείας (κατά μέσο όρο 17% μείωση εισοδήματος για τρία χρόνια σε περίπτωση ατυχήματος), με τις τοπικές κοινωνίες εν τέλει να πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των επιπτώσεων σε τουρισμό και αλιεία, ελλείψει διαθέσιμων στοιχείων, στη μελέτη δεν συνυπολογίζεται το κόστος της ζημιάς σε άλλες οικοσυστημικές υπηρεσίες που επηρεάζονται άμεσα από ένα περιστατικό ρύπανσης (π.χ. παροχή φυσικών προϊόντων, πνευματικά και ψυχολογικά οφέλη από σχετιζόμενες με τη θάλασσα δραστηριότητες, κτλ.).

Μερικά από τα βασικά σημεία της έκθεσης:

• Το κόστος από πολλαπλά περιστατικά διαρροής στη χώρα θα ξεπερνούσε τα 7,6 δισ. ευρώ  σε ονομαστικούς όρους, δηλαδή σε αναλογία περίπου το 4% του σημερινού εθνικού ΑΕΠ.
• Λόγω του μεγέθους του τουριστικού εισοδήματος της Κρήτης και του Ιονίου, ένα σοβαρό περιστατικό διαρροής/ρύπανσης μόνο στην Κρήτη θα μπορούσε να προκαλέσει ζημιά που αγγίζει τα 2,2 δισ. ευρώ, ενώ ένα αντίστοιχο περιστατικό στο Ιόνιο, ζημιά της τάξης των 1,78 δισ. ευρώ σε ορίζοντα 25 ετών.
• Σχεδόν 45.000 θέσεις εργασίας που συνδέονται άμεσα και έμμεσα με τον τουρισμό θα χάνονταν από ένα σοβαρό περιστατικό διαρροής/ρύπανσης στην Κρήτη και σχεδόν 25.000 θέσεις εργασίας από ένα αντίστοιχο περιστατικό στο Ιόνιο.
• Ακόμα και αν δεν συμβεί σημαντικό περιστατικό διαρροής, η αρνητική επίπτωση για την οικονομία ανέρχεται σε 0,8 - 1,3 δισ. ευρώ σε μία περίοδο 25 ετών.
• Οι απώλειες στον κλάδο της αλιείας που είναι ιδιαίτερα ευάλωτος από τη ρύπανση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, θα μπορούσαν να φτάσουν τα 180 εκατ. ευρώ.

O Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος εκστρατείας του WWF Ελλάς ενάντια στους υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα σχολιάζει: «Η κυβέρνηση και το πετρελαϊκό λόμπι έχουν χτίσει ένα αφήγημα που αναφέρεται σε μυθικά κέρδη και οφέλη, χωρίς να έχουν το παραμικρό στοιχείο για να το τεκμηριώσουν. Στηρίζουν τη ρητορική τους σε εκτιμήσεις, υποθέσεις, και ανεπιβεβαίωτες θεωρίες του παρελθόντος, αποκρύπτουν τον κίνδυνο και μιλούν για ανάπτυξη και έξοδο από την οικονομική ύφεση, τη στιγμή που το μέλλον μας απειλείται από μία πρωτόγνωρη για τη χώρα περιβαλλοντική απειλή που μπορεί κυριολεκτικά να καταστρέψει τις τοπικές κοινωνίες και την εθνική οικονομία».

Με δεδομένα την ανοιχτή θάλασσα, τα μεγάλα θαλάσσια βάθη και την τεράστια ακτογραμμή των περιοχών που έχουν παραχωρηθεί, σε συνδυασμό με την τουριστική τους αξία, το παραμικρό λάθος ή αστοχία μπορεί να αποβεί καταστροφικό για τις τοπικές κοινωνίες και την εθνική οικονομία. Τις ανησυχίες αυτές εντείνει η υπονόμευση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και η συστηματική απουσία ουσιαστικής διαβούλευσης κατά την αδειοδοτική διαδικασία. Η μακρά εμπειρία από περιστατικά πετρελαϊκής ρύπανσης έχει δείξει ότι οι τοπικές κοινωνίες δεν ανακάμπτουν για δεκαετίες, ενώ μόλις ένα ποσοστό που σπάνια ξεπερνά το 10% της διαρροής ανακτάται. Το υπόλοιπο συνεχίζει να ρυπαίνει και να βλάπτει την περιοχή και μαζί την τουριστική της φήμη.

«Η θαλάσσια περιοχή του Ιονίου και της Κρήτης, η Ήπειρος, η Δυτική Ελλάδα και η Πελοπόννησος, είναι ευαίσθητα οικοσυστήματα παγκόσμιας σπουδαιότητας που φιλοξενούν σπάνια και απειλούμενα είδη. Είναι περιοχή με τεράστια ιστορία και πολιτισμό. Και είναι πόλος έλξης για δεκάδες εκατομμύρια τουρίστες από όλον τον κόσμο κάθε χρόνο. Δεν είναι οικόπεδα προς παραχώρηση για εκμετάλλευση από την πετρελαϊκή βιομηχανία. Ούτε στους χειρότερους εφιάλτες μας δεν θα σκεφτόμασταν πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου δίπλα στην Κέρκυρα, την Κεφαλονιά και τα Χανιά, τον Κόλπο του Λαγανά, τον  Κυπαρισσιακό και τον Αμβρακικό κόλπο, τα Ζαγοροχώρια και το φαράγγι του Βίκου», πρόσθεσε ο Δημήτρης Ιμπραήμ.

Το WWF Ελλάς καλεί την ελληνική κυβέρνηση να εγκαταλείψει οριστικά το πρόγραμμα εξόρυξης υδρογονανθράκων στη χώρα μας. Παράλληλα, καλεί όλους τους πολίτες να ενημερωθούν για το θέμα και να ενώσουν τις δυνάμεις τους με το WWF, διεκδικώντας ένα μέλλον χωρίς εξορύξεις στην ιστοσελίδα https://support.wwf.gr/action/say-no-to-oil.

Η πλήρης μελέτης είναι διαθέσιμη στο https://www.wwf.gr/images/pdfs/oil-gas-report.pdf

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ – ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

• Η σύνοψη της μελέτης «Το πραγματικό κόστος του πετρελαίου» είναι διαθέσιμη ΕΔΩ.
• Το αλφαβητάρι των εξορύξεων- Ένα αναλυτικό αρχείο που δίνει απαντήσεις σε κάποιες βασικές ερωτήσεις για τα πραγματικά οικονομικά των εξορύξεων θα βρείτε ΕΔΩ.
• Οι παρουσιάσεις που πραγματοποιήσαν ο Ολιβιέ Βαρδακούλιας (υπεύθυνος οικονομικών πολιτικών, WWF Ελλάς) και οι εκπρόσωποι της eftec είναι διαθέσιμες ΕΔΩ.
• Infographics διαθέσιμα ΕΔΩ.
• Βίντεο με ορισμένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της μελέτης είναι διαθέσιμο ΕΔΩ.
• Φωτογραφίες από τη σημερινή Συνέντευξη Τύπου και τους ομιλητές θα βρείτε ΕΔΩ.

Ακολουθούν συμπληρωματικές δηλώσεις από εκπροσώπους τοπικών κοινωνιών Ελλάδας και Ισπανίας:

Σταύρος Αντύπας- Νομικός/ Κεφαλονιά-Ιθάκη

«Στο πέρασμα των χρόνων, η Κεφαλονιά και η Ιθάκη, όρθιες ακόμη και στα σκληρά χτυπήματα του εγκέλαδου, κληροδότησαν σε γενιές και γενιές την οδύσσεια αγωνία για τον τόπο τους. Μέσα σε λίγα χρόνια, τα θαλάσσια όρια των νησιών μας με την ιστορία, τη ζωή, την επιβίωση και το μέλλον, παραχωρούνται χωρίς να ερωτηθούμε, πόσo μάλλον να συναινέσουμε, στην πιο βίαιη και εχθρική λεηλασία του φυσικού, περιβαλλοντικού, παραγωγικού (όπως π.χ. ο τουρισμός) και κοινωνικού μας πλούτου. Εκχωρούνται ερήμην μας για να γίνει το Ιόνιο από θάλασσα μοναδικής και σπάνιας ομορφιάς, εξορυκτική χαβούζα της πιο “μαύρης” και επικίνδυνης εκμετάλλευσης. Στις επερχόμενες εξορύξεις υδρογονανθράκων, οι τοπικές κοινωνίες στα νησιά μας, όλο και πιο δυναμικά και μαζικά λέμε το δικό μας ΟΧΙ. Γιατί την μόνη εκχώρηση που αναγνωρίζουμε για τα γαλαζοπράσινα βαθιά νερά μας, είναι η εκχώρηση στα παιδιά μας. Το Ιόνιο, ελεύθερο, ανήκει στο μέλλον τους και ΟΧΙ στα γεωτρύπανα του πιο αποκρουστικού και ρηχού “παρελθόντος”».

Carlos Bravo- Συντονιστής της συμμαχίας κατά των εξορύξεων στην Ισπανία, Alianza Mar Blava

«Η έρευνα και εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ελληνικές θάλασσες αποτελεί μια εξαιρετικά σοβαρή απειλή για δύο κομβικούς για την τοπική οικονομία τομείς, την αλιεία και τον τουρισμό, οι οποίοι εξαρτώνται άμεσα από την καλή κατάσταση των υδάτων και των ακτών. Προτρέπουμε τον δημόσιο τομέα, τους τουριστικούς φορείς, τον αλιευτικό τομέα και την κοινωνία των πολιτών να ενώσουν τις δυνάμεις τους και να συνεργαστούν, όπως ακριβώς έγινε στην ισπανική Μεσόγειο, προκειμένου να κάνουν την ελληνική κυβέρνηση να καταλάβει πως η επένδυση στα ορυκτά καύσιμα είναι μια μη συμφέρουσα απόφαση, τόσο σε οικονομικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κλιματικής αλλαγής. Με δεδομένο μάλιστα, τον τελευταίο αυτόν παράγοντα που μας “πιέζει” να εγκαταλείψουμε άμεσα τα ορυκτά καύσιμα για την επιβίωση του πλανήτη μας, δεν υπάρχει άλλος χρόνος για να ενεργούμε επιπόλαια και να επενδύουμε σε νέα αποθέματα υδρογονανθράκων. Από τις παράκτιες περιοχές της ισπανικής Μεσογείου, ζητάμε από την ελληνική κυβέρνηση να φερθεί έξυπνα και να επενδύσει σε μια Μεσόγειο απεξαρτημένη από το πετρέλαιο, καθώς και σε ένα ενεργειακό σύστημα απαλλαγμένο από τα ορυκτά καύσιμα, βασισμένο 100% σε ΑΠΕ και αποδοτικό».

------------------------------------------------------------------------------

Περισσότερες πληροφορίες για τους συντάκτες:

Χρίστη Σωτηρίου, υπεύθυνη γραφείου τύπου & δημ. σχέσεων, WWF Ελλάς, τηλ. 210 3314893 (εσωτ.457), κιν. 6947880699, c.sotiriou@wwf.gr

11 Φεβρουαρίου 2019

Πηγή: WWF