Νέο πλήγμα στην αγορά των ηλιακών πάνελ – Η τροπολογία για τα απόβλητα και η μπάλα στην εξέδρα από την Κομισιόν

Έντονος προβληματισμός επικρατεί στην ευρωπαϊκή βιομηχανία φωτοβολταϊκών πάνελ μετά τις αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωση, που αφορά στην διαχείριση των αποβλήτων.

Σύμφωνα με την απόφαση που έλαβαν οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ τα απόβλητα από ηλιακά φωτοβολταϊκά (PV) πάνελ θα συλλέγονται, θα υποβάλλονται σε επεξεργασία και θα ανακτώνται εις βάρος των κατασκευαστών.

Οι υπουργοί ψήφισαν την τροπολογία στο νομοσχέδιο για τα Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού προκειμένου να το ευθυγραμμίσουν με απόφαση του 2022 του Δικαστηρίου της ΕΕ που κηρύσσει τη νομοθεσία της ΕΕ «μερικώς άκυρη» λόγω «αδικαιολόγητης αναδρομικής εφαρμογής».

Το συμβούλιο των υπουργών απεφάνθη ότι το κόστος διαχείρισης και διάθεσης απορριμμάτων από φωτοβολταϊκά πάνελ που διατέθηκαν στην αγορά μετά τις 13 Αυγούστου 2012, έτος υιοθέτησης του νόμου, βαρύνει τους κατασκευαστές.

Επιπλέον, οι παραγωγοί ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που διατέθηκαν στην αγορά της ΕΕ μετά το 2018, έτος που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών για τη διευκόλυνση της εθνικής εφαρμογής, θα είναι επίσης υπεύθυνοι για τη διαχείριση των απορριμμάτων με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ, ο όγκος του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που διατέθηκε στην αγορά της ΕΕ εκτινάχθηκε από 7,6 εκατομμύρια τόνους το 2012 σε 13,5 εκατομμύρια τόνους το 2021. 

Μεταξύ 2012 και 2021, η συνολική συλλογή του εξοπλισμού αυξήθηκε από τρία εκατομμύρια τόνους σε 4,9 εκατομμύρια τόνους με τις πρακτικές ανακύκλωσης να ποικίλλουν σε επίπεδο ΕΕ.

Προκλήσεις

Η Korrina Hegarty, Environment Senior Policy Director στην APPLiA, μια εμπορική ένωση που εκπροσωπεί τις οικιακές συσκευές, χαιρέτισε τη ρήτρα αναθεώρησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αναμένεται το 2026 και σημείωσε ότι ο κλάδος είναι πρόθυμος να συνεργαστεί με την εκτελεστική εξουσία της ΕΕ για να διερευνήσει τις προκλήσεις και τις πιθανές μελλοντικές λύσεις για τη βελτίωση του επιπέδου ηλεκτρονικών αποβλήτων που συλλέγονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία σε ολόκληρη την ΕΕ.

Νέα παρέμβαση Σίμσον

Εν τω μεταξύ, η ευρωπαία επίτροπος για την Ενέργεια Κάντρι Σίμσον, επανήλθε αυτή την εβδομάδα στο φλέγον θέμα των κινεζικών πάνελ:

 «Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα σύνορά μας γιατί χρειαζόμαστε ηλιακούς συλλέκτες», δήλωσε η κ. Σίμσον, και πρόσθεσε: «Πρέπει να υποστηρίξουμε τον κλάδο μας, αλλά χρειαζόμαστε όλα τα προϊόντα για να πετύχουμε τους πολύ φιλόδοξους στόχους μας».

Με άλλα λόγια, η ΕΕ χρειάζεται επειγόντως κινεζικά ηλιακά προϊόντα για να επεκτείνει την δυναμικότητά της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πρέπει να αφήσει ανοιχτές τις πόρτες στις εισαγωγές.

Αυτά τα λόγια διέλυσαν τις ελπίδες ορισμένων ευρωπαίων κατασκευαστών ότι η Επιτροπή θα τους προστατεύσει από την κινεζική απόρριψη ηλιακών πλαισίων (συστοιχίες πάνελ) . 

Το μπαλάκι στους κατασκευαστές

Η Σίμσον και ο επίτροπος Βιομηχανίας Τιερί Μπρετόν πετούν το μπαλάκι στα κράτη μέλη – αλλά και σε εκείνες τις εταιρείες ηλιακής ενέργειας που αγωνίζονται κατά των περιορισμών εισαγωγής φθηνών πλαισίων . 

Κοινή δήλωση

Όπως αποκάλυψε προ ημερών το Politico η ΕΕ προτρέπει τα μέλη της να υπογράψουν κοινή δήλωση με την οποία δεσμεύονται να αναζωογονήσουν την ετοιμοθάνατη ηλιακή βιομηχανία του μπλοκ.

Το έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του εκτελεστικού οργάνου της ΕΕ στις Βρυξέλλες, έρχεται καθώς οι ευρωπαϊκές εταιρείες ηλιακής ενέργειας προειδοποιούν για μια επικείμενη κατάρρευση ενόψει του βαριά επιδοτούμενου κινεζικού ανταγωνισμού και της υπερπαραγωγής της ΕΕ. Την περασμένη εβδομάδα, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ηλιακής ενέργειας της Ευρώπης, η Meyer Burger, δήλωσε ότι θα σταματήσει την παραγωγή στις γερμανικές μονάδες.

«Η τρέχουσα επιδείνωση της κατάστασης απαιτεί περαιτέρω δράση», ανέφερε η Επιτροπή σε επιστολή της προς τους υπουργούς Ενέργειας της ΕΕ, προσθέτοντας ότι "θα αναλάβει την πρωτοβουλία να συντονιστεί με τα κράτη μέλη ... την υπογραφή δήλωσης που δεσμεύεται να λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την υποστήριξη η ηλιακή παραγωγή της ΕΕ».

Ωστόσο, η πρωτοβουλία της ΕΕ, η οποία ουσιαστικά ισοδυναμεί με το να ζητά από τις χώρες να παρέμβουν, δεν θα κατευνάσει πλήρως τις ανήσυχες εταιρείες ηλιακής ενέργειας. Για μήνες, ο κλάδος παροτρύνει την Επιτροπή να πρωτοστατήσει σε μια επείγουσα εξαγορά αποθεμάτων και να χαλαρώσει περαιτέρω τους κανόνες της ΕΕ για τις επιδοτήσεις.

Και ενώ η Επιτροπή ξεκίνησε πρόσφατα  συνομιλίες σε πρώιμο στάδιο  σχετικά με επιλογές για να βοηθήσει τους παραγωγούς, παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό σιωπηλή δημοσίως για τη λήψη περαιτέρω μέτρων.

Μέτρα

Τώρα, η Κομισιόν υποστηρίζει ότι οι χώρες «θα μπορούσαν να δεσμευτούν» σε διάφορες επιλογές για να βοηθήσουν τη βιομηχανία ηλιακής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της διοργάνωσης δημοπρασιών έργων υπό την ηγεσία του κράτους για την προώθηση της παραγωγής ηλιακών συλλεκτών με «υψηλά περιβαλλοντικά, καινοτομικά και εργασιακά πρότυπα».

Αυτά τα μέτρα θα ευνοούσαν de facto τους κατασκευαστές της ΕΕ έναντι των Κινέζων εξαγωγέων, των οποίων οι ειδικοί στις διαδικασίες παραγωγής κατηγορούν ότι συνδέονται με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πρόταση είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό σύμφωνη με τον νόμο του μπλοκ Net Zero Industry Act , ένα νέο νομοσχέδιο που στοχεύει να ενισχύσει την παραγωγή καθαρών τεχνολογιών με βάση την ΕΕ. 

Άλλες επιλογές που αναφέρει η Επιτροπή περιλαμβάνουν την εύνοια των παραγωγών της ΕΕ σε μια ταχεία ανάπτυξη «αγρο-φωτοβολταϊκών» — την ταυτόχρονη χρήση γης τόσο για ηλιακούς συλλέκτες όσο και για τη γεωργία — και ηλιακών συλλεκτών ταράτσας σε δημόσια κτίρια. Ενθαρρύνει επίσης τις χώρες να κάνουν χρήση χαλαρών κανόνων σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις προς τις τοπικές επιχειρήσεις.

Η Κομισιόν είπε ότι θα «διερευνήσει πώς να αξιοποιήσει περαιτέρω τα διαθέσιμα χρηματοοικονομικά μέσα για τη μόχλευση της ιδιωτικής χρηματοδότησης» στην ηλιακή παραγωγή και θα συνεχίσει να εργάζεται για την ενίσχυση των θέσεων εργασίας στον τομέα.

Η Κίνα

«Η Κίνα επιδιώκει μια πολύ επιθετική βιομηχανική πολιτική και τομεακή στρατηγική. Η Κίνα ξοδεύει σχεδόν τρεις έως τέσσερις φορές περισσότερα για τη στήριξη και τις επιδοτήσεις της βιομηχανίας από ό,τι εμείς στη δύση» , λέει ο Johan Lindahl, γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Κατασκευής Ηλιακών (European Solar Manufacturing Council). ESMC). Η ένωση βιομηχανίας εκπροσωπεί τα συμφέροντα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας κατασκευής φωτοβολταϊκών , με τα πιο εξέχοντα μέλη της να περιλαμβάνουν κατασκευαστές όπως οι Meyer Burger και Wackers.

Το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) που εδρεύει στις ΗΠΑ εκτιμά ότι η Κίνα δαπάνησε το 1,7 % του ΑΕΠ της για βιομηχανική στήριξη και επιδοτήσεις το 2019. Σύμφωνα με την έκθεση Red Ink: Estimating Chinese Industrial Policy Spending in Comparative Perspective , η Γαλλία δαπάνησε μόνο 0,5 % και Γερμανία 0,4 % . Η βιομηχανική στρατηγική της Κίνας εστιάζει ακόμη πιο έντονα σε στρατηγικούς τομείς όπως τα φωτοβολταϊκά, οι μπαταρίες και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ δίνουν μεγάλες φορολογικές εκπτώσεις σε κατασκευαστές που σχεδιάζουν να κατασκευάσουν έργα παραγωγής ηλιακής ενέργειας ως μέρος του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού. Η Ουάσιγκτον έχει επίσης εισαγάγει δασμούς εισαγωγής σε κινεζικές ηλιακές μονάδες.