Κοινοτικά Αγρο-φωτοβολταϊκά: Mια νέα εφαρμογή κοινωνικής και κλιματικής δικαιοσύνης

Οι πρόσφατες διαδηλώσεις των αγροτών, από την Πολωνία και τη Γαλλία εως την Ελλάδα, επαναφέρουν στον δημόσιο διάλογο την επιτακτική ανάγκη (επανα)χάραξης της αγροτικής πολιτικής. Από την Ευρωπαϊκή Κοινοτική Αγροτική Πολιτική, και τις ανισόρροπες σχέσεις ισχύος αγροτών-αγρο-βιομηχανίας στις εφοδιαστικές αλυσίδες, το θέμα είναι πολύπλευρο. Ας εστιάσουμε σε μία πτυχή του: στην πρόσβαση σε φθηνή -και καθαρή- ενέργεια. Η εξάρτηση της αγροτικής παραγωγής από τα ορυκτά καύσιμα (βλ. Μηχανοκίνηση, εξοπλισμός, άρδευση) επιβαρύνει σημαντικά τον προϋπολογισμό των ίδιων των αγροτών, ενώ οδηγεί και σε ανατιμήσεις (βλ. το φαινόμενο “fossilflation”) στην εφοδιαστική αλυσίδα - με τελικά “θύματα” τους καταναλωτές. 

Οι επιδοτήσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών από αγρότες, μια πολιτική με χρόνια εφαρμογής στην Ελλάδα και την Ευρώπη, μπορεί να προσφέρει μία επιπλέον εισοδηματική ροή, ενώ παράλληλα να ελαφρύνει σημαντικά τα λειτουργικά έξοδα ενός αγρότη. Η καθολική πρόσβαση των αγροτών σε αποκεντρωμένα συστήματα ΑΠΕ (π.χ., φωτοβολταϊκά ή βιομάζα) αποτελεί λοιπόν μία ξεκάθαρη win-win λύση για την κοινωνία και το κλίμα. Θα μπορούσαμε όμως να μετακινήσουμε την εξίσωση ένα βήμα περαιτέρω;

Οι πρόσφατες διαδηλώσεις των αγροτών, από την Πολωνία και τη Γαλλία εως την Ελλάδα, επαναφέρουν στον δημόσιο διάλογο την επιτακτική ανάγκη (επανα)χάραξης της αγροτικής πολιτικής. Από την Ευρωπαϊκή Κοινοτική Αγροτική Πολιτική, και τις ανισόρροπες σχέσεις ισχύος αγροτών-αγρο-βιομηχανίας στις εφοδιαστικές αλυσίδες, το θέμα είναι πολύπλευρο. Ας εστιάσουμε σε μία πτυχή του: στην πρόσβαση σε φθηνή -και καθαρή- ενέργεια. Η εξάρτηση της αγροτικής παραγωγής από τα ορυκτά καύσιμα (βλ. Μηχανοκίνηση, εξοπλισμός, άρδευση) επιβαρύνει σημαντικά τον προϋπολογισμό των ίδιων των αγροτών, ενώ οδηγεί και σε ανατιμήσεις (βλ. το φαινόμενο “fossilflation”) στην εφοδιαστική αλυσίδα - με τελικά “θύματα” τους καταναλωτές. 

Οι επιδοτήσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών από αγρότες, μια πολιτική με χρόνια εφαρμογής στην Ελλάδα και την Ευρώπη, μπορεί να προσφέρει μία επιπλέον εισοδηματική ροή, ενώ παράλληλα να ελαφρύνει σημαντικά τα λειτουργικά έξοδα ενός αγρότη. Η καθολική πρόσβαση των αγροτών σε αποκεντρωμένα συστήματα ΑΠΕ (π.χ., φωτοβολταϊκά ή βιομάζα) αποτελεί λοιπόν μία ξεκάθαρη win-win λύση για την κοινωνία και το κλίμα. Θα μπορούσαμε όμως να μετακινήσουμε την εξίσωση ένα βήμα περαιτέρω;

Το Solar Hub αποτελεί έναν Eλληνοτουρκικό Κόμβο Αριστείας ο οποίος στοχεύει στην προώθηση τεχνολογιών ηλιακής ενέργειας, με έμφαση τα αγρο-φωτοβολταϊκά και ηλιοθερμικά συστήματα και τις εφαρμογές τους στον αγροδιατροφικό τομέα. Με επικεφαλή εταίρο για την Ελλάδα το ΕΚΕΤΑ, ο Κόμβος Αριστείας συντονίζει δράσεις δικτύωσης, ανάπτυξης λύσεων, εκπαίδευσης και μεταφοράς τεχνογνωσίας. 
 

Μια Ολιστική Προσέγγιση

Σε επίπεδο Πολιτείας, η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ενέργειας, καθώς και το επερχόμενο νομοσχέδιο για τα αγρο-φωτοβολταϊκά, θα πρέπει να προβλέπουν μέτρα στήριξης για τέτοια έργα που αναπτύσσονται ειδικά από ενεργειακές κοινότητες και άλλα συλλογικά σχήματα. Η προώθηση της κοινωνικής και τεχνολογικής καινοτομίας μπορεί να προσφέρει κίνητρα, ειδικά σε νέες/ους, να επιστρέψουν (ή παραμείνουν) στην επαρχία, συμβάλλοντας έτσι και στην αντιστροφή της πληθυσμιακής ερημοποίησης. 

Το έργο της Κοινέργειας θα είναι μικρό σε μέγεθος, αλλά μεγάλο σε συμβολική αξία. Αντικατοπτρίζει τη θεώρηση πως οι περιβαλλοντικές λύσεις πρέπει να ενέχουν βασικά στοιχεία κοινωνικής και οικονομικής δικαιοσύνης - μόνο έτσι θα χαίρουν λαϊκής αποδοχής και θα πετύχουν. Οι λύσεις και πολιτικές στο πλαίσιο ενός ολιστικού σχεδιασμού για την αγροτική ανάπτυξη θα πρέπει να συνδιαμορφώνονται από τους ίδιους τους αγρότες και τις τοπικές κοινωνίες στην επαρχία, και να τους συν-ανήκουν - όπως μπορεί δηλαδή να γίνει και μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων. 

----------------------------

-Χρήστος Βρεττός, Οργάνωση Electra Energy, Πανευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ενεργειακών Συνεταιρισμών (REScoop.eu)

-Δημήτρης Κιτσικόπουλος, Οργάνωση Electra Energy