Η νέα πορεία για την Αυτοδιοίκηση και την ενέργεια

Το 2024 πρόκειται να είναι μια κρίσιμη χρονιά στον χώρο της Αυτοδιοίκησης. Ξεκινάει η πενταετής θητεία των νέων δημοτικών αρχών και αυτή η αρχή γίνεται σε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει πολλές και μεγάλες προκλήσεις για τις πόλεις μας, μικρές και μεγάλες, και για τα χωριά μας. Η κλιματική αλλαγή κάνει κάθε χρόνο εντονότερη την παρουσία της στην Ελλάδα, το βιώσαμε αυτό με σκληρό τρόπο το καλοκαίρι του 2023 με τις μεγαλύτερες πυρκαγιές στην ιστορία της Ευρώπης και μετά με την πρωτόγνωρη καταστροφή στη Θεσσαλία από τις πλημμύρες. Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν οι νέες αυτοδιοικητικές αρχές, και ειδικότερα οι Δήμοι, συνίσταται στον σφιχτό εναγκαλισμό της Αυτοδιοίκησης από την κεντρική κυβέρνηση. Αν και έχει περάσει σχεδόν μισός αιώνας από τη θέσπιση του Συντάγματος το 1975, η επιταγή του Άρθρου 102 του Συντάγματος για διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης καθώς και το συνταγματικό τεκμήριο —πάλι στο Άρθρο 102— ότι για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων αρμόδιοι είναι οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης παραμένουν ημιτελείς. Και αυτή η μισή αυτοτέλεια και η μερική αρμοδιότητα είναι η καλή περίπτωση. Διότι στη χειρότερη περίπτωση οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι των Δήμων περικόπτονται από την κυβέρνηση λίγο πριν οι νέες δημοτικές αρχές ξεκινήσουν το έργο τους και η αρμοδιότητα του κάθε Δήμου να σχεδιάζει και να αποφασίζει τις αναπλάσεις που αφορούν την πόλη του καταργείται βιαίως με νυχτερινές τροπολογίες. Όπως χαρακτηριστικά έγινε στον δικό μας Δήμο στην Αθήνα.   

Εάν όμως θέλουμε να αλλάξει αυτή η κατάσταση και να συγκλίνει και η χώρα μας με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον αφορά τις δυνατότητες και την αποτελεσματικότητα  της Αυτοδιοίκησης, τότε δεν υπάρχει άλλη λύση από την αλλαγή πορείας. Η νέα πορεία της Αυτοδιοίκησης θα φέρει τώρα και όχι στο απώτερο μέλλον την αυτοτέλεια της Αυτοδιοίκησης καθιστώντας την ανεξάρτητη από την κεντρική εξουσία. Και είναι γνωστό ότι η κεντρική εξουσία στη χώρα μας είναι, ιστορικά, ιδιαίτερα συγκεντρωτική και αυτή η τάση γίνεται τα τελευταία χρόνια ακόμα ισχυρότερη. Ένα ανεξάρτητο αυτοδιοικητικό κίνημα μπορεί να εξασφαλίσει αυτή τη νέα πορεία. Και η νέα πορεία της Αυτοδιοίκησης με τη σειρά της μπορεί να εγγυηθεί ότι οι Δήμοι θα μπορούν να είναι κάθε μέρα και αποτελεσματικά δίπλα στους πολίτες, έτσι ώστε αυτοί να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους στην Αυτοδιοίκηση και στην πολιτική εν γένει.

Στον Δήμο Αθηναίων φιλοδοξούμε με τη νέα πορεία να δώσουμε ένα θετικό, πράσινο παράδειγμα. Είναι προφανές ότι αυτό το καινούργιο παράδειγμα δεν μπορεί παρά να ξεκινάει από τον χώρο της ενέργειας. Η ταυτόχρονη αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας στην Αθήνα είναι ο στόχος που θα υπηρετήσει η ενεργειακή πολιτική μας. Για εμάς η επιδοματική πολιτική στα καύσιμα δεν είναι λύση αλλά παράταση του προβλήματος. Το λέγαμε αυτό και πριν και προφανώς το λέμε και τώρα που αναλαμβάνουμε την ευθύνη της πρωτεύουσας της Ελλάδας. Για να απεξαρτηθούν λοιπόν τα ευάλωτα νοικοκυριά από το δυσανάλογο ενεργειακό κόστος, ο Δήμος Αθηναίων θα προχωρήσει στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες σχολείων και δημοτικών κτιρίων. Με την ενέργεια ή και τα έσοδα που θα παράγονται από αυτά τα φωτοβολταϊκά ο Δήμος θα ενισχύσει σε πρώτη φάση τα ενεργειακά πιο ευάλωτα νοικοκυριά, αυτά δηλαδή που ανήκουν στην κατηγορία ΚΟΤ Α (Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο Α). Το είδος και η ένταση της ενίσχυσης θα βελτιστοποιηθεί μέσα από τον σχεδιασμό που θα εκπονήσουμε, από κοινού δημοτική αρχή και δημοτικές υπηρεσίες, κατά τους πρώτους μήνες της θητείας μας. Εάν τα καταφέρουμε, και σίγουρα θα τα καταφέρουμε, αυτό θα είναι ένα πολύ σημαντικό πράσινο, θετικό παράδειγμα για την Αθήνα αλλά και για όλη την Ελλάδα.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής περιλαμβάνει επίσης και την ενεργειακή αναβάθμιση δημοτικών κτιρίων και σχολείων. Έτσι ώστε να ξοδεύουμε λιγότερη ηλεκτρική και θερμική ενέργεια και επομένως να έχουμε λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η ενεργειακή αναβάθμιση είχε προτεραιότητα και στο πρόγραμμά μας, θα έχει και τώρα που έχουμε την ευθύνη διακυβέρνησης του Δήμου. Για αυτό άλλωστε και επέλεξα να ορίσω έναν αντιδήμαρχο που θα είναι υπεύθυνος για όλα τα θέματα υποδομών —συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αναβάθμισης. Έτσι ώστε να υπάρχει ο απαραίτητος συντονισμός και να μη δημιουργηθεί καμία καθυστέρηση στα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης που ήδη τρέχουν και στα νέα που θα σχεδιάσουμε και θα υλοποιήσουμε.

Το νέο έτος λοιπόν μας φέρνει αντιμέτωπους με δύσκολες προκλήσεις. Τις οποίες όμως εάν αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά —χαράσσοντας μια νέα, ανεξάρτητη αυτοδιοικητική πορεία— τότε μπορούμε πράγματι να βελτιώσουμε τις ζωές μας μέσα στις τοπικές κοινωνίες μας. Και εμείς είμαστε αποφασισμένοι να δώσουμε αυτόν τον δύσκολο και ωραίο αγώνα. Και να τον κερδίσουμε.  

Ο κ. Χάρης Δούκας είναι Δήμαρχος Αθηναίων