Αγώνας δρόμου για να «διορθωθεί» το νέο ΕΣΕΚ - Η σύσκεψη στο ΥΠΕΝ, ποιες προσθήκες χρειάζονται και η δουλειά που... δεν έκαναν τα άλλα υπουργεία

Στα συναρμόδια υπουργεία επιστρέφει το κείμενο του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, προκειμένου να συμπληρωθεί με περισσότερο σαφή και μετρήσιμα μέτρα, δράσεις, αναλυτικότερα χρονοδιαγράμματα, ενδιάμεσες στοχοθετήσεις, εργαλεία και γενικώς ό,τι άλλο χρειάζεται για να απαντηθούν οι παρατηρήσεις της Κομισιόν.

Η σύσκεψη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ που έγινε χθες για το ΕΣΕΚ επιβεβαίωσε επί της ουσίας ότι το αναθεωρημένο κείμενο θέλει ακόμη αρκετή δουλειά, προτού φτάσει να υποβληθεί στις Βρυξέλλες με την τελική του μορφή. Χρόνος υπάρχει για να διορθωθούν τα κενά, αφού η ημερομηνία υποβολής είναι η 30η Ιουνίου, ωστόσο θα απαιτηθούν αρκετές εργατοώρες, ίσως ακόμη και αναθέσεις σε εξωτερικούς συμβούλους.

Και μπορεί πολλές από τις παρατηρήσεις των κοινοτικών να κινούνται καθαρά στα όρια της γραφειοκρατίας, κάτι άλλωστε αναμενόμενο, ωστόσο αναδεικνύουν και ότι πολλά υπουργεία δεν ανταποκρίθηκαν ως έπρεπε στις υποχρεώσεις τους ή το έκαναν πλημμελώς.

Στην παρατήρηση για παράδειγμα της Κομισιόν ότι το ελληνικό σχέδιο δεν λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, θα χρειαστεί να φέρουν πιο στοχευμένα μέτρα τα υπουργεία Ναυτιλίας, Μεταφορών, Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και άλλα.

Είχαν ζητηθεί από το ΥΠΕΝ και συμπεριληφθεί κάποιες σχετικές δράσεις για το κλίμα στο αρχικό κείμενο, ωστόσο κρίθηκε προφανώς ότι δεν ήταν αρκετές. Βέβαια για να μην αδικούμε την ελληνική πλευρά, ανάλογες παρατηρήσεις από τις Βρυξέλλες έχουν σταλεί σε πλειάδα ευρωπαικών χωρών για να διορθώσουν τα ΕΣΕΚ τους μέχρι τις 30 Ιουνίου 2024.

Στη δική μας περίπτωση, η ηγεσία του ΥΠΕΝ, αφού πρώτα ξεκαθαρίσει μέσω τηλεδιάσκεψης με τους κοινοτικούς ποια σημεία του κειμένου χρήζουν συμπληρώσεων, θα συναντηθεί μετά με το ΚΑΠΕ και τον καθηγητή και πρ. υπηρεσιακό υπ. ΠΕΝ Π.Κάπρο, ο οποίος και είχε ενεργό ρόλο στην σύνταξη του σχεδίου.

Το τελικό κείμενο θα συμπεριλάβει όπως φαίνεται πληθώρα πιο αναλυτικών πολιτικών, πιθανώς και αναφορών σε νέα κρίσιμα μέτρα για την επίτευξη των εθνικών στόχων, όπως το υπό σύνταξη νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για την απελευθέρωση του ηλεκτρικού χώρου.

Ας τα δούμε με τη σειρά τι έλεγαν στις παρατηρήσεις τους οι κοινοτικοί και τι απαντήσεις δρομολογεί η ελληνική πλευρά.

Κλιματική κρίση. Το σχόλιο της Κομισιόν ήταν ότι το ελληνικό σχέδιο δεν είχε λάβει υπόψιν του μια σειρά από κινδύνους, ικανούς να διακυβεύουν την επίτευξη των στόχων. Στην ουσία, η σύσταση αφορά στην ανάγκη να συμπεριληφθούν μέτρα, όπως π.χ. η διαχείριση water managment, δηλαδή των απαραίτητων δράσεων σε περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων, όπως αυτά που συνέβησαν το Σεπτέμβριο στην Θεσσαλία. Το θέμα του να συμπεριληφθούν μέτρα για την κλιματική κρίση είχε απασχολήσει και το ΥΠΕΝ όταν ξεκινούσε η σύνταξη του ΕΣΕΚ. Επομένως το υπουργείο πρόκειται να απευθυνθεί σε όλα τα εμπλεκόμενα υπουργεία, ζητώντας τους να αποστείλουν τις σχετικές πολιτικές τους.

Επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων. Κατά την Κομισιόν το σχέδιο παρουσιάζει έλλειψη πληροφοριών στο πως και στο πότε αυτές οι επιδοτήσεις θα καταργηθούν πλήρως, πράγμα που αποτελεί κρίσιμο ζήτημα δεδομένου ότι καταλαμβάνουν υψηλό μερίδιο στο σύνολο των ενεργειακών επιδοτήσεων. Εδώ υπάρχει ένα ερωτηματικό ως προς το τι εννοεί η Επιτροπή. Εκτός κι αν αναφέρεται στην κοινοτική οδηγία σε ένα χρόνο από σήμερα, από την 1η Ιανουαρίου 2025, να σταματήσει η επιδότηση λεβήτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Το ΥΠΕΝ θα επικοινωνήσει μαζί της για διευκρινήσεις.

Επίτευξη της Δίκαιης Μετάβασης. Οι Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι το ελληνικό σχέδιο στερείται μιας ολοκληρωμένης ανάλυσης των επιπτώσεων σε κοινωνικό επίπεδο καθώς και σε επίπεδο απασχόλησης και δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των διανεμητικών, του κλίματος και της ενεργειακής μετάβασης και ότι δεν αναπτύσσει συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα για την διευθέτηση τους. Εδώ και αρκετό καιρό, το ΥΠΕΝ είχε ζητήσει και λάβει από τον επικεφαλής του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) που υπάγεται στο υπ. Ανάπτυξης, τις απαραίτητες δράσεις προς αυτές τις κατευθύνσεις, όπως τις πολιτικές reskilling & upskilling για τους κατοίκους και εργαζόμενους στην Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, σχέδια ανάπτυξης έξυπνης γεωργίας, κλπ. Προφανώς αυτά που είχε αποστείλει η ΣΔΑΜ δεν ήταν αρκετά. Τώρα το ΥΠΕΝ θα της ζητήσει να εξιδεικεύσει ξανά τα σχετικά μέτρα.

Κατάργηση λιγνιτικών μονάδων. Κατά την Κομισιόν, αναφορικά με τη συμμόρφωση με τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης (TJTPs), το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ της χώρας παρέχει αντιφατικές πληροφορίες ως προς τις δεσμεύσεις για την απόσυρση του άνθρακα, προβλέποντας μια ανοικτή ημερομηνία για την σταδιακή κατάργηση του άνθρακα (μετά το 2028). Πηγές ωστόσο του ΥΠΕΝ εξηγούν ότι οι κοινοτικοί έχουν κάνει λάθος. Εχει υπάρξει καινούργιος πίνακας της ΔΕΗ, με αναλυτικά στοιχεία ως προς το πότε κλείνει κάθε μια λιγνιτική μονάδα και με τελική ημερομηνία το 2028. Αυτός ο πίνακας θα σταλεί στην Κομισιόν. Αλλά όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, το κλείσιμο των μονάδων τελεί υπό την αίρεση ότι ακόμη και αν πάψουν να λειτουργούν, θα υπάρχει αδιάλειπτη παροχή ενέργειας στην Ελλάδα.

Έρευνα και καινοτομία. Τέλος η Επιτροπή υποστηρίζει ότι το νέο σχέδιο δεν περιλαμβάνει ένα συγκεκριμένο κεφάλαιο για την έρευνα, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τις δεξιότητες, καθώς η Ελλάδα αυτή την στιγμή αναθεωρεί τις προτεραιότητές τις σε αυτήν την κατεύθυνση. Το ΥΠΕΝ θα απευθυνθεί λοιπόν εκ νέου στο υπ. Ανάπτυξης για να του αποστείλει αναλυτικά τις πολιτικές που ακολουθεί για την ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας.

Αντίστοιχα η ηγεσία του ΥΠΕΝ θα απευθυνθεί σε όλα τα υπουργεία, ζητώντας τους εξιδεικευμένες απαντήσεις όσον αφορά τις πολιτικές του καθενός. Είναι προφανές ότι όλα τα παραοπάνω συνεπάγονται πολύ δουλειά έως τον Ιούνιο. Απαιτούνται συμπληρώματα, προσθήκες, νέες εξιδεικεύσεις από πολλά υπουργεία. Υπάρχουν άλλοι έξι μήνες για να διορθωθούν όλα αυτά. Αλλά το έργο θα είναι αρκετά δαπανηρό σε χρόνο και ενέργεια, όπως αναγνωρίζουν πηγές του ΥΠΕΝ.