Δύο Ευρωπαϊκά έργα για την προστασία των οικοσυστημάτων
Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) έχει υλοποιήσει, μόνη και σε συνεργασία με άλλες περιβαλλοντικές ΜΚΟ και φορείς, εθνικούς και διεθνείς, πολλά έργα Προστασίας της Φύσης. Τα έργα αυτά πραγματοποιούνται στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, συνοδεύονται από έρευνα στο πεδίο και αφορούν θέματα διατήρησης και αποκατάστασης της βιοποικιλότητας και του φυσικού περιβάλλοντος.
Η εμπειρία που έχει αποκτηθεί στην υλοποίηση τέτοιων έργων και οι συνεργασίες που έχουν αναπτυχθεί τόσο σε εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο την τελευταία δεκαετία αποτελούν αποδεδειγμένα καθοριστικό παράγοντα για την ανάληψη νέων έργων. Παράλληλα, η υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων είναι πλέον σημαντικός άξονας δράσης για την ΕΕΠΦ.Η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης συμμετέχει σε ένα νέο έργο LIFE που μόλις ξεκίνησε. Το έργο LIFE PHOENIX στοχεύει στην αποκατάσταση και βελτίωση των φοινικοδασών στην Κρήτη και τα Κανάρια Νησιά, αναδεικνύοντας τη μοναδική ομορφιά και σημασία τους.Στην Ευρώπη υπάρχουν μόνο δύο είδη αυτοφυών φοινικοειδών του γένους Phoenix, το Phoenix canariensis και το P. theophrasti, τα οποία φύονται στα Κανάρια Νησιά (Ισπανία) και στην Κρήτη αντίστοιχα. Απαντώνται διάσπαρτα, από μεμονωμένα άτομα σε αγροτικές καλλιέργειες μέχρι φυσικές συστάδες, και η μοναδικότητά τους δικαιολογεί την ένταξή τους στο Παράρτημα Ι της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43/ΕΕ και τον χαρακτηρισμό τους ως Οικοτόπου Προτεραιότητας («Φοινικοδάση του γένους Phoenix») με κωδικό 9370*.Τα δύο είδη αντιμετωπίζουν σοβαρές απειλές, όπως η κλιματική αλλαγή (πυρκαγιές, καύσωνες), τα παράσιτα και χωροκατακτητικά ξενικά είδη, ο υβριδισμός, η υπερβόσκηση και η πίεση των επισκεπτών (τουριστική δραστηριότητα). Το LIFE PΗΟΕΝΙΧ περιλαμβάνει δράσεις διατήρησης, όπως αποκατάσταση οικοτόπων και αναδάσωση, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, με στόχο την ελαχιστοποίηση των απειλών.
Το έργο LIFE PΗΟΕΝΙΧ (κωδικός LIFE22 NAT/ES/101113584) συντονίζει η ισπανική GESPLAN, με εταίρους από την Ελλάδα την ΕΕΠΦ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, και την εταιρία Homeotech, και από την Ισπανία το Cabildo de Gran Canaria, τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ινστιτούτο Γεωργικής Έρευνας των Καναρίων Νήσων και το Πανεπιστήμιο Λας Πάλμας των Κανάριων Νήσων.Στην εναρκτήρια συνάντηση του έργου, που πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, στις 6 και 8 Νοεμβρίου 2023, οι συμμετέχοντες συζήτησαν τις δράσεις, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους, διοικητικά και διαχειριστικά θέματα, αλλά και πιθανές μελλοντικές προκλήσεις για την υλοποίησή τους.
Το έργο έχει διάρκεια 5 έτη και σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού θα δαπανηθεί στην περιοχή της Κρήτης, ενισχύοντας την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και την τοπική κοινωνία. Επιπλέον θα γίνει διάδοση των αποτελεσμάτων του έργου μέσω επιστημονικών συνεδρίων, ενημερώσεων του κοινού και ενδιαφερομένων μερών, όπως σχολεία, ξενοδοχεία, φορείς που δραστηριοποιούνται στις περιοχές, αγροτικοί συνεταιρισμοί, επιχειρήσεις κ.λπ.
Τα Ευρωπαϊκά φοινικοδάση είναι μία σπάνια και πολύτιμη φυσική αξία που οφείλουμε να προστατεύσουμε και αναδείξουμε!Η ΕΕΠΦ υλοποιεί από το 2021 στην Ελλάδα το διακρατικό έργο LIFE20 PRE/IT/000007- NEW LIFE FOR DRYLANDS, με τίτλο «Λύσεις Βασισμένες στη Φύση που καθορίζονται από Τεχνικές Τηλεπισκόπησης με στόχο ένα Νέο Έργο LIFE για Ξηρές Περιοχές» (Remote sensing oriented nature based solutions towards a NEW LIFE FOR DRYLANDS) και στόχο την αποκατάσταση υποβαθμισμένων και ερημοποιημένων ξηρών περιοχώνΤο έργο επικεντρώνεται σε παράκτια οικοσυστήματα που απειλούνται από την κλιματική αλλαγή σε περιοχές της Μεσογείου με ξηρό και ημίξηρο κλίμα. Στην Ισπανία περιοχές μελέτης είναι το El Bruc (Καταλονία) και η Tifaracás (Κανάρια Νησιά), στην Ιταλία η Alta Murgia (Απουλία) και το Palo Laziale (Ρώμη), και στην Ελλάδα τα Αστερούσια Όρη της Κρήτης και η περιοχή του Νέστου.Ο κύριος στόχος του έργου είναι η παρακολούθηση και εφαρμογή λύσεων που βασίζονται στη φύση (Nature-Based Solutions/NBS), χρησιμοποιώντας δορυφορικά ελεγχόμενους δείκτες. Μέσω της δημιουργίας ενός πρωτοκόλλου NBS, γίνεται σχεδιασμός και μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη παρακολούθηση αποκατάστασης των ξηρών περιοχών. Το έργο συντονίζεται από το CNR (Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών της Ιταλίας) και, πέραν της ΕΕΠΦ, συμμετέχουν το ISPRA και το Πανεπιστήμιο Sapienza από την Ιταλία, το CREAF από την Ισπανία και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης / Πανεπιστήμιο Κρήτης από την Ελλάδα.
Μεταξύ 12 και 15 Νοεμβρίου 2023 πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη η τεχνική συνάντηση του έργου. Αντικείμενο συζήτησης ήταν οι καλές πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί σε προηγούμενα έργα, και το πως αυτές θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν. Πιο συγκεκριμένα, αξιολογήθηκαν:
• η μείωση του κινδύνου δασικής πυρκαγιάς μέσω της βόσκησης μειώνοντας την βιομάζα και άρα την καύσιμη ύλη (LIFE Montserrat),
• η χρήση cocoon (κουκούλι αναδάσωσης), μια τεχνική που αυξάνει τη βιωσιμότητα και την επιτυχία των αναδασώσεων (LIFE The Green Link), και
• η χρήση ειδικών κατασκευών που συλλέγουν νερό από την ομίχλη, το οποίο μετά χρησιμοποιείται για την άρδευση των νεαρών δέντρων σε περίπτωση δεντροφύτευσης (LIFE NIEBLAS).
