Τα πρόωρα σχέδια για το καλώδιο με την Σ. Αραβία, οι ευσεβείς πόθοι Νετανιάχου και οι κρίσιμες προϋποθέσεις για την διασύνδεση Ελλάδας- Γερμανίας
Τα μεγάλου μήκους ηλεκτρικά δίκτυα και οι ηλεκτρικές «λεωφόροι» από το Αιγαίο μέχρι την Γερμανία είναι η μόνη και βασική προϋπόθεση για να μπουν στο ενεργειακό παιχνίδι της Αν. Μεσογείου, καινούργιοι παίκτες, όπως το Ριάντ.
Οι προ ημερών δηλώσεις Νετανιάχου, για την σε βάθος χρόνου διασύνδεση και της Σαουδικής Αραβίας με τα δίκτυα του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας, είχαν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα, όπως αναφέρουν οι γνωρίζοντες, χωρίς να υπάρχει καμία τεχνική ωρίμανση.
Επρόκειτο ίσως για ένα μήνυμα του ισραηλινού πρωθυπουργού, αυτή τη φορά προς το Ιράν, το οποίο μετά την πρόσφατη διπλωματική του συμφωνία με τη Σ.Αραβία, παρακολουθεί με καχυποψία την βελτίωση των σχέσεων Ριάντ – Τελ Αβιβ, χωρίς να υπάρχει τίποτα που να συνδέεται άμεσα με ενεργειακές εξελίξεις.
Το σενάριο ώστε το πολύ φθηνό πράσινο ρεύμα της Σ.Αραβίας, της τάξης του 1,5 σεντ η κιλοβατώρα έναντι 3,5- 4 σεντ στην Ελλάδα, (μαζί με τα κόστη μεταφοράς, θα έφτανε να κοστίζει όσο και το ελληνικό), για το οποίο πέρυσι είχε υπογραφεί σχετική συμφωνία στην Αθήνα, ώστε κάποια στιγμή να φτάσει μέσω του Σουέζ στην Ελλάδα, είναι ακόμη εντελώς στα χαρτιά. Εξάλλου, ακόμη και αν είχαν προχωρήσει οι συζητήσεις της ελληνικής πλευράς με τον διάδοχο του θρόνου, Μπιν Σαλμάν, θα έπρεπε πρώτα να βρούμε τι θα κάναμε με όλους αυτούς τους νέους όγκους πράσινου σαουδαραβικού ρεύματος.
Είναι ακριβώς το ίδιο πρόβλημα που αφορά και τις δυνητικές εξαγωγές από την Αίγυπτο στην Ελλάδα, μέσω του αγωγού Gregy, το οποίο έχει αναδείξει συχνά με την αρθρογραφία ο Γενικός Διευθυντής του ΕΣΑΗ Γιώργος Στάμτσης. H διασύνδεση με την Αίγυπτο θα είναι καθαρά εισαγωγική και τα 3 GW που θα μας έρχονται κάθε ώρα του χρόνο από εκεί, θα πρώτα να βρούμε τι θα τα κάνουμε. Προφανώς τόσο στην περίπτωση του Ριάντ, όσο και σε εκείνη του Καίρου, ο μόνος δρόμος είναι οι εξαγωγές προς την Ευρώπη της περίσσειας αυτής πράσινης ενέργειας. Εντούτοις, η μεταφορική ικανότητα των διασυνδέσεων της Ελλάδας με γειτονικές χώρες είναι σήμερα μόλις 2,5 γιγαβάτ, και δυστυχώς προβλέπεται να αυξηθεί μόλις κατά 1 περίπου γιγαβάτ τα επόμενα χρόνια. Μιλάμε βέβαια για τις διασυνδέσεις προς Βορρά και Δύση, όπου μπορούμε να εξάγουμε τη δική μας πράσινη ενέργεια.
Μπροστά σε αυτό το αδιέξοδο, η λύση είναι γνωστή και έχει προταθεί εδώ και πάνω από δέκα χρόνια: Μια νέα απευθείας γραμμή μεταφοράς ηλεκτρισμού που θα ενώνει την Ελλάδα με τη Γερμανία, στην περιοχή της Βαυαρίας, και θα τροφοδοτεί την Ευρώπη με πράσινη ενέργεια.
Που βρίσκεται το έργο αυτό; Πουθενά, είναι η απάντηση. Καμία ουσιαστική πρόοδος δεν έχει γίνει από τότε (Μάρτιος 2023) που ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης το είχε θέσει επιτακτικά στους ομολόγους του. Ούτε και έχουν συγκεντρωθεί πόροι από διάσπαρτα ευρωπαϊκά προγράμματα, ώστε να στηθεί ένα «European Grid Facility», που θα χρηματοδοτήσει καινούργια δίκτυα, αξίας πολλών δισεκατομμυρίων, τα οποία θα μπορέσουν να αντέξουν όλη αυτή την επιπλέον πράσινη ενέργεια. Ούτε και έχουν προχωρήσει κινήσεις εκσυγχρονισμού των πεπαλαιωμένων υποδομών ειδικά στα Δυτικά Βαλκάνια, τα οποία βρίσκονται στα μισά της διαδρομής μεταξύ Νότου και Βορρά, και θα κληθούν να σηκώσουν τεράστιες ποσότητες πράσινου ρεύματος από την Ανατολική Μεσόγειο, την Αίγυπτο και ευρύτερα τη Βόρεια Αφρική.
Το θέμα έφερε στο τραπέζι ο ΑΔΜΗΕ, κατά την πρόσφατη συνάντηση που είχε με την διοίκηση του ENTSO-E στην Αθήνα.
Το κόστος του έργου υπολογίζεται στα 8 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το σκεπτικό ανάπτυξής του προσομοιάζει στο μοντέλο που ακολουθήθηκε στην περίπτωση του καλωδίου διασύνδεσης Ελλάδας - Αιγύπτου, GREGY, του οποίου και θα συνιστά τη φυσική συνέχεια προς το Βορρά.
Αποτελεί μέρος του ευρύτερου σχεδίου με την ονομασία «Green Aegean», δηλαδή την νέα πράσινη λεωφόρο που φιλοδοξεί να φέρει ανανεώσιμη ενέργεια στην «καρδιά» της Ευρώπης από Ανατολική Μεσόγειο, Αίγυπτο και Νότια Ευρώπη.
Το βασικό σενάριο της ελληνικής πρότασης προβλέπει αρχικά ένα καλώδιο συνολικής δυναμικότητας μεταφοράς περί τα 3 GW και σε δεύτερο χρόνο την περαιτέρω ανάπτυξή του ώστε να φτάσει τα 6 GW και μεταγενέστερα τα 9 GW. Και ο ΑΔΜΗΕ είχε εκπονήσει δύο εναλλακτικές οδεύσεις του καλωδίου με κοινό σημείο και στις περιπτώσεις την Αλβανία. Η μία διαδρομή είναι η χερσαία διασχίζοντας τα κράτη Μαυροβούνιο, Κροατία και Σλοβενία για να καταλήξει στην Αυστρία και τη Νότια Γερμανία. Και η δεύτερη διαδρομή είναι υποθαλάσσια από τα παράλια της Αλβανίας μέχρι τη Σλοβενία και στη συνέχεια θα ακολουθεί χερσαία όδευση προς Αυστρία και Νότια Γερμανία.
Σε κάθε περίπτωση και καθώς αυξάνεται η κινητικότητα γύρω από τα νέα έργα που δρομολογούνται με κατεύθυνση από το Νότο προς τον Βορρά, καθίσταται όλο και πιο σαφές ότι χωρίς μεγάλες διασυνδέσεις, η πράσινη μετάβαση της Ελλάδας θα μείνει στα χαρτιά.
Διότι με βάση και τους στόχους του νέου ΕΣΕΚ, φαίνεται ότι σε δέκα χρόνια από τώρα, το 2033, η εγκατεστημένη ηλεκτρική ισχύς από έργα ΑΠΕ στη χώρα μας θα είναι 32-33 γιγαβάτ και η παραγωγή τους για χιλιάδες ώρες (από τις 8.760 ώρες που έχει το έτος) θα είναι τουλάχιστον 16-20 γιγαβάτ. Από την άλλη πλευρά της ζυγαριάς, η μέση ζήτηση για ηλεκτρισμό το 2033 στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα είναι γύρω στα 8 γιγαβάτ και η ισχύς των μπαταριών γύρω στα 5 γιγαβάτ (και αυτό για 3 ώρες, μετά γεμίζουν οι μπαταρίες).
Αυτό σημαίνει ότι για χιλιάδες ώρες κάθε χρόνο η παραγωγή των ΑΠΕ θα ξεπερνά τη ζήτηση και αποθήκευση κατά 4-7 γιγαβάτ, νούμερο που συχνά θα αγγίζει και τα 10 γιγαβάτ όταν θα είναι γεμάτες οι μπαταρίες. Προφανώς ο μόνος δρόμος είναι να εξαγάγουμε αυτές τις ώρες την περίσσεια της ενέργειας.
