Αυξημένο κόστος, τεχνολογικά και εφοδιαστικά προβλήματα: Οι τρεις «εφιάλτες» των offshore αιολικών - Τα οφέλη για το LNG και το «χαστούκι» των Big Oil

Η παγκόσμια υπεράκτια αιολική βιομηχανία φαίνεται ότι βρίσκεται πλέον μέσα σε μία τέλεια καταιγίδα.

Το αυξανόμενο κόστος, τα τεχνολογικά προβλήματα και οι επίμονες πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν μετατραπεί σε τριπλή κατάρα για την αιολική βιομηχανία. Και ο κλάδος δεν είναι αμέτοχος σε όλο αυτό: η αιολική ενέργεια, όπως και η ηλιακή, κυκλοφόρησε στο εμπόριο ως η πιο φθηνή λύση σε σχέση με τις άλλες εναλλακτικές.

Η παγκόσμια υπεράκτια αιολική βιομηχανία φαίνεται ότι βρίσκεται πλέον μέσα σε μία τέλεια καταιγίδα.

Το αυξανόμενο κόστος, τα τεχνολογικά προβλήματα και οι επίμονες πιέσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα έχουν μετατραπεί σε τριπλή κατάρα για την αιολική βιομηχανία. Και ο κλάδος δεν είναι αμέτοχος σε όλο αυτό: η αιολική ενέργεια, όπως και η ηλιακή, κυκλοφόρησε στο εμπόριο ως η πιο φθηνή λύση σε σχέση με τις άλλες εναλλακτικές.

Όπως επισημαίνει το oilprice.com, η Ørsted και άλλοι παίκτες στην αγορά αιολικής ενέργειας είναι δυσαρεστημένοι με τη βρετανική κυβέρνηση καθώς τους προσφέρει σταθερές τιμές για την ηλεκτρική ενέργεια που θα παράγουν τα αιολικά τους πάρκα στο μέλλον. Ο λόγος που η κυβέρνηση —και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επίσης— προσφέρουν σταθερές τιμές είναι ότι ο άνεμος υποτίθεται ότι είναι φθηνός και οι πολιτικοί πρέπει να μειώσουν τους λογαριασμούς για τους ψηφοφόρους.

Υψηλό κόστος

Ωστόσο, σύμφωνα με υπολογισμούς των Financial Times  το κόστος στη βιομηχανία αιολικής ενέργειας έχει αυξηθεί μεταξύ 20% και 40% από τον Φεβρουάριο του 2022. Και η σταθερή τιμή για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από αιολική ενέργεια που είχε επισφραγιστεί στα κρατικά συμβόλαια στο παρελθόν, δεν είναι πλέον αρκετά υψηλή για να εξασφαλίσει βιωσιμότητα.

«Είναι αδιανόητο οι άλλοι να μην περνούν δύσκολες στιγμές», είπε τότε ο Νίπερ της Ørsted και είχε δίκιο. Μόλις ένα μήνα αφότου έκανε τα παράπονά του μιλώντας στους FT, το ίδιο ειδησεογραφικό πρακτορείο ανέφερε ότι ο Vattenfall είχε εγκαταλείψει το έργο Norfolk Boreas αφού είδε το κόστος του να αυξάνεται κατά 40%.

Ενώ συνέβαινε αυτό, στελέχη της Siemens Energy προέβλεπαν ότι η εταιρεία πιθανότατα θα κατάφερνε να αμβλύνει το πλήγμα από τις δραστηριότητές της στις ανεμογεννήτριες και να ξεφύγει από τα οικονομικά της προβλήματα με σχετικά μέτριες απώλειες.

Ωστόσο αποδείχθηκε ότι έκαναν λάθος: η μητρική εταιρεία Siemens Energy,  ανέφερε  ζημία άνω των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το τελευταίο τρίμηνο και είπε ότι πιθανότατα θα καταγράψει ζημίες για ολόκληρο το έτος σχεδόν 5 δις. δολαρίων.

Το «χαστούκι» από την ΒΡ

Το επόμενο «χαστούκι» για τον κλάδο έρχεται από τις πλούσιες σε πετροδολάρια Big Oil. Πρόσφατα η BP ανακοίνωσε ότι θα κατασκευάσει δύο υπεράκτια αιολικά έργα στη Θάλασσα της Ιρλανδίας χωρίς καμία κρατική υποστήριξη. Το Bloomberg  έκανε λόγο  για μία «κίνηση ασυνήθιστη σε μια αγορά που πάντα βασιζόταν στις κρατικές επιδοτήσεις».

Πράγματι, η κίνηση θα ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστη εάν προερχόταν από τη βιομηχανία αιολικών πάρκων. Ωστόσο, προέρχεται από μια μεγάλη εταιρεία πετρελαίου που έχει δισεκατομμύρια τους τελευταίους 12 μήνες χάρη στις υψηλότερες τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Η BP μπορεί να αντέξει οικονομικά να επενδύσει στην υπεράκτια αιολική ενέργεια χωρίς επιδοτήσεις. Ακόμα κι αν αυτό της προκαλέσει οικονομική ζημία, παίρνει —δυνητικά— καλύτερα πράσινα διαπιστευτήρια, τα οποία είναι αναγκαία για τις Big Oil.

Επίσης, η BP, σε συνεργασία με την TotalEnergies αυτή τη φορά,  κέρδισε πρόσφατα  έναν διαγωνισμό 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου στη Γερμανία. Φαίνεται ότι οι εταιρείες αιολικής ενέργειας δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν αυτήν την προσφορά.

Αλυσιδωτές συνέπειες

Οι συνέπειες αυτών των προβλημάτων μπορεί να είναι σοβαρές. Πρώτον, θα επιβραδύνουν τον προγραμματισμένο ρυθμό των νέων προσθηκών αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη, θέτοντας σε κίνδυνο τους φιλόδοξους στόχους των Βρυξελλών. Δεύτερον, θα αναγκάσουν την αιολική βιομηχανία να στριμωχτεί στο δικό της γήπεδο από τις πετρελαϊκές, οι οποίες χάρη στα κέρδη τους από το πετρέλαιο, μπορούν  να αναλάβουν μεγαλύτερους κινδύνους από ό,τι οι εταιρείες αιολικής ενέργειας.

Διαμάχη

Εύλογο είναι ότι επιβάλλεται μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, αλλά ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας βρίσκονται σε διαμάχη ως προς το ποιος θα έπρεπε να πληρώσει για τα ολοένα και πιο ακριβά αναπτυξιακά σχέδια.

Νεκρά σχέδια

Σύμφωνα με τo Fortune  μόνο την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου καταγράφηκε ένας τεράστιος αριθμός ακυρωμένων και εγκαταλειμμένων συμφωνιών υπεράκτιας αιολικής ενέργειας που «διέγραψαν δισεκατομμύρια δολάρια σε προγραμματισμένες επενδύσεις».

Η ισπανική εταιρεία κοινής ωφελείας Iberdrola SA  συμφώνησε να πληρώσει πρόστιμο 48,9 εκατ. δολ. για να ακυρώσει μια σύμβαση αιολικής ενέργειας στα ανοικτά των ακτών της Μασαχουσέτης. Στο Ρόουντ Άιλαντ, η προσφορά της Orsted A/S να παράγει υπεράκτια αιολική ενέργεια  απορρίφθηκε  λόγω του αυξανόμενου λειτουργικού κόστους και του κόστους ανάπτυξης. Και ένα σχέδιο για ένα αιολικό πάρκο στα ανοικτά των ακτών του Ηνωμένου Βασιλείου έχει επίσης  εγκαταλειφθεί από τη σουηδική κρατική εταιρεία κοινής ωφελείας Vattenfall AB, η οποία επικαλέστηκε τον υψηλό πληθωρισμό.

«Μαζί, τα τρία επηρεαζόμενα έργα θα παρείχαν 3,5 γιγαβάτ ισχύος — περισσότερο από το 11% του συνολικού στόλου υπεράκτιων αιολικών που αναπτύσσεται επί του παρόντος στα ύδατα των ΗΠΑ και της Ευρώπης», αναφέρει το Fortune. Και τουλάχιστον 9,7 επιπλέον γιγαβάτ υπεράκτιων αιολικών έργων κινδυνεύουν να ακυρωθούν μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αλλαγή τάσης

Η τρέχουσα τάση στην υπεράκτια αιολική ενέργεια σηματοδοτεί μια συγκλονιστική αλλαγή από την απότομη και ουσιαστικά αδιάκοπη μείωση του κόστους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας . Από το 2008, οι τιμές της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 70% και η νέα αιολική ενέργεια στην ξηρά είναι η φθηνότερη μορφή παραγωγής καθαρής ενέργειας στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα. «Ο υπεράκτιος άνεμος είναι όμως κάτι ακραίο γιατί, σε αντίθεση με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια στην ξηρά, βρισκόταν ακόμα στο υψηλό άκρο της καμπύλης κόστους πριν από αυτό το οικονομικό σοκ», αναφέρει το Bloomberg.

Αυτό σημαίνει ότι η επένδυση στην υπεράκτια αιολική ενέργεια πρέπει να είναι έργο των κυβερνήσεων και όχι του ιδιωτικού τομέα. Μακροπρόθεσμα, η υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι μια ουσιαστική επένδυση για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, αλλά βραχυπρόθεσμα είναι μια οικονομική αποτυχία.

Υπεράκτια ελλείμματα

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ένα ακόμα  πρόβλημα προκαλεί ανησυχία στην αγορά, και αφορά στον εφοδιασμό. Σύμφωνα με τη μοντελοποίηση της Rystad Energy  το 2028, η ζήτηση για πύργους υπεράκτιων στροβίλων θα ξεπεράσει την παραγωγική ικανότητα, σηματοδοτώντας ότι ο χρόνος τελειώνει για την ήπειρο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και να ενισχύσει τις παραγωγικές δυνατότητες.

Οι προοπτικές υπεράκτιας αιολικής δυναμικότητας της Rystad Energy δείχνουν ότι η ικανότητα κατασκευής αιολικών πύργων θα συμβαδίσει και θα υπερβεί τη ζήτηση πριν από το 2028. Ωστόσο, εκείνο το έτος είναι το σημείο καμπής και το 2029, η ζήτηση θα ξεπεράσει την παραγωγική ικανότητα με σημαντικό περιθώριο. Η ζήτηση χάλυβα για υπεράκτιους αιολικούς πύργους θα ξεπεράσει τους 1,7 εκατομμύρια τόνους το 2029, αλλά η παραγωγική ικανότητα θα είναι το πολύ περίπου 1,3 εκατομμύρια τόνους, που σημαίνει ότι η προσφορά μπορεί να καλύψει μόνο το 70% περίπου της ζήτησης.

Εάν η Ευρώπη θέλει να αντιστρέψει αυτήν την τάση, οι κατασκευαστές πρέπει να ξεκινήσουν την επέκταση τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς χρειάζονται δύο έως τρία χρόνια για την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων. Αυτές οι προβλέψεις υποθέτουν ότι δεν υπάρχει σημαντική έλλειψη χάλυβα.

Καραδοκεί το φυσικό αέριο

Μέσα σε όλη αυτή την αναστάτωση ένας άλλος σημαντικός ενεργειακός τομέας, το φυσικό αέριο, πρόκειται να επωφεληθεί. Η ζήτηση για φυσικό αέριο αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Εάν οι τεράστιες προσθήκες γιγαβάτ που σχεδιάζονται για την υπεράκτια αιολική ενέργεια δεν υλοποιηθούν πριν από το 2030 ή δεδομένων των παγκόσμιων περιορισμών της εφοδιαστικής αλυσίδας, πιθανώς ούτε και πριν από το 2035-2040, η συνολική ζήτηση ενέργειας θα συνεχίσει να αυξάνεται.

 Ελλείψει των γιγαβάτ που έχουν προγραμματιστεί για υπεράκτια αιολική ενέργεια στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, και λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς της ηλιακής ενέργειας, το φυσικό αέριο αναδεικνύεται ως η μόνη βιώσιμη λύση. Η μετάβαση από τον άνθρακα, που έχει εν μέρει αντικατασταθεί από την πυρηνική ενέργεια, είναι απίθανο να πραγματοποιηθεί πριν από το 2040. Επομένως, το φυσικό αέριο, ιδιαίτερα το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), αποτελεί μια επιτακτική εναλλακτική λύση. Και μέσα σε αυτή η «νηνεμία» στην υπεράκτια αιολική ενέργεια, οι παραγωγοί φυσικού αερίου προσβλέπουν τώρα σε ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον.