Σε Ιεράπετρα και Σητεία τα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα

Η Κρήτη και συγκεκριμένα η θαλάσσια έκταση από τη Σητεία έως τον Ξηρόκαμπο, στις βόρειες ακτές του ανατολικού άκρου του νησιού και ανατολικά της Ιεράπετρας, το Βόρειο Αιγαίο μεταξύ Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου, τα Δωδεκάνησα στον άξονα Ικαρίας – Πάτμου – Λέρου και οι Κυκλάδες είναι οι περιοχές όπου θα εγκατασταθούν τα πρώτα υπεράκτια αιολικά πάρκα στην Ελλάδα, πέραν της οριοθετημένης ζώνης της θαλάσσιας περιοχής της Αλεξανδρούπολης ως «Περιοχής Πρώτης Επιλογής ΑΠΕ» που θα φιλοξενήσει πιλοτικά έργα συνολικής ισχύος 600 MW μέσω ενός ειδικού καθεστώτος ανάπτυξης που θεσμοθετήθηκε με νομοθετική ρύθμιση προ διμήνου.

Αυτές τις θαλάσσιες ζώνες και πιθανότατα και την περιοχή ανατολικά της Εύβοιας περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες της Καθημερινής το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων που θα διασφαλίσει για τους επενδυτές όσο το δυνατόν καθαρότερες από άποψη περιορισμών περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων.

Η αρμόδια αρχή ΕΔΕΥΕΠ (Eλληνική Διαχειριστική Αρχή Υδρογονανθράκων) βρίσκεται στο τελικό στάδιο οριστικοποίησης του εθνικού προγράμματος με τις θαλάσσιες ζώνες όπου θα αναπτυχθούν τα πρώτα 2.000-2.500 MW υπεράκτιων αιολικών πάρκων, το προσχέδιο του οποίου αναμένεται να καταθέσει στο αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέχρι τα τέλη Mαΐου.

Το προσχέδιο θα περιλαμβάνει τις παραπάνω περιοχές ως δυνητικές για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων και αφού εγκριθεί με ΚΥΑ από τα συνολικά εννέα εμπλεκόμενα υπουργεία, θα προχωρήσει η ακριβής οριοθέτηση των περιοχών οργανωμένης ανάπτυξης καθώς και των θαλάσσιων «οικοπέδων» εντός της κάθε οργανωμένης περιοχής που θα παραχωρηθούν στους επενδυτές μέσω διαγωνισμών. Η διαδικασία λόγω των εθνικών εκλογών εκτιμάται ότι θα καθυστερήσει από δύο εβδομάδες έως και δύο μήνες, σε περίπτωση που υπάρξει δεύτερος γύρος για τον σχηματισμό κυβέρνησης.

Η επιλογή των περιοχών προέκυψε στη βάση της αξιολόγησης μιας σειράς κριτηρίων (περιβαλλοντικά, χωροταξικά, οικονομικά, κοινωνικά και γεωπολιτικά) και έπειτα από μια συνεχή διαβούλευση με τα υπουργεία και τις εμπλεκόμενες αρχές αδειοδότησης (υπουργεία Αμυνας, Ναυτιλίας, Πολιτισμού, Εξωτερικών, Υπηρεσίες Αεροπορίας, Διεύθυνση Αλιείας, Διεύθυνση Περιβάλλοντος κ.λπ.), ώστε να αποφευχθούν εκ των προτέρων περιορισμοί που μπορεί να οδηγήσουν σε καθυστερήσεις.

Το πρώτο κριτήριο για την επιλογή των καταλληλότερων περιοχών ήταν το αιολικό δυναμικό, αφού η ένταση των ανέμων καθορίζει και τον βαθμό απόδοσης των επενδύσεων και την τιμή της παραγόμενης ενέργειας. Στη συνέχεια η ΕΔΕΥΕΠ έλαβε υπόψη της τις δυνατότητες απορρόφησης της παραγόμενης ισχύος από το δίκτυο.

Ο Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) έχει εγκαίρως παραδώσει ακριβή στοιχεία για τη δυναμικότητα του δικτύου και τις δυνατότητες απορρόφησης πρόσθετης ισχύος σε καθένα από τα συμπλέγματα του Βορείου Αιγαίου, των Δωδεκανήσων, της Κρήτης και των Κυκλάδων. Με την ολοκλήρωση των διασυνδέσεων το δίκτυο θα μπορεί να καλύψει ισχύ 2.000-2.500 MW που προβλέπει το εθνικό σχέδιο για τα υπεράκτια αιολικά έως το 2030. Αυτό που επισημάνθηκε ωστόσο και στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε προχθές μεταξύ ΑΔΜΗΕ, ΕΔΕΥΕΠ, που έχει εκ του νόμου την αρμοδιότητα της διαχείρισης των έργων, και της ΕΛΕΤΑΕΝ (Ελληνική Επιστημονική Ενωση Αιολικής Ενέργειας), είναι ότι θα πρέπει αφενός να υπάρξει κάποιου είδους παρέμβαση για τη διάθεση αυτής της δυναμικότητας αποκλειστικά σε υπεράκτια έργα και αφετέρου να τεθούν όρια για τη δέσμευσή της από έργα που πράγματι θα υλοποιηθούν, ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο της δέσμευσης ηλεκτρικού χώρου από βαλτωμένα έργα, που παρατηρείται με τα χερσαία αιολικά και τα φωτοβολταϊκά.

Γεωπολιτικά κριτήρια, όπως για παράδειγμα τα έξι μίλια στις περιοχές του Αιγαίου και της Κρήτης, περιορίζουν σημαντικά το εύρος των ζωνών ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών στις συγκεκριμένες περιοχές, ενώ ο τουρισμός βάζει, αντίστοιχα, περιορισμούς στα όρια των θαλάσσιων ζωνών στις Κυκλάδες, που εμφανίζουν το πιο πλούσιο αιολικό δυναμικό. Πολλά ως προς τις πραγματικές δυνατότητες αξιοποίησης του θαλάσσιου αιολικού δυναμικού της χώρας θα κριθούν και από τη δημόσια διαβούλευση που θα ακολουθήσει με τοπικές κοινωνίες και φορείς. Πάντως, οι επικεφαλής των διοικήσεων των τριών οργανισμών που έχουν κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση του εθνικού σχεδιασμού για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα (ΕΔΕΥΕΠ, ΑΔΜΗΕ και ΕΛΕΤΑΕΝ) επιβεβαίωσαν σε συνάντηση που είχαν χθες τη στενή συνεργασία τους για την ταχεία προώθηση των έργων.

Σε θέση μάχης Ελληνες και ξένοι επενδυτές

Ο πρώτος κύκλος δημοπράτησης θαλασσίων οικοπέδων για την εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων θα αφορά έργα ελάχιστης ισχύος 200-250 MW. To όριο, σύμφωνα με πληροφορίες, τίθεται στη βάση της μέγιστης δυνατής αποδοτικότητας των έργων και της διασφάλισης χαμηλής τιμής της παραγόμενης ενέργειας για τους καταναλωτές, αφού τα έργα θα λάβουν λειτουργική ενίσχυση για 20 χρόνια.

Αυτό σημαίνει ότι σε πρώτη φάση και βάσει της δημοπράτησης συνολικής ισχύος 2.000-2.500 MW μέχρι το 2030 που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), στις ελληνικές θάλασσες θα εγκατασταθούν μάξιμουμ γύρω στα 10-12 αιολικά πάρκα. Ενας αριθμός εξ αυτών θα είναι πλωτά αιολικά με κατώτατο όριο ισχύος τα 200 MW και ένας αριθμός υπεράκτια αιολικά σταθερής έδρασης με κατώτατο όριο ισχύος τα 250 MW.

Η νέα αγορά που ανοίγει είναι αντικείμενο διεκδίκησης ισχυρών ξένων εταιρειών που κατέχουν τεχνογνωσία και έχουν συμμαχήσει με εγχώριους ενεργειακούς ομίλους. Ο νόμος βάζει υψηλά τον πήχυ των κριτηρίων τεχνικής και οικονομικής επάρκειας για τους επενδυτές.

Αιτήσεις για την έκδοση άδειας ερευνών υπεράκτιων αιολικών πάρκων μπορούν να υποβάλουν εταιρείες που έχουν αποδεδειγμένη ή δάνεια εμπειρία τα τελευταία 10 χρόνια στην ανάπτυξη και λειτουργία αντίστοιχων έργων, ισχύος τουλάχιστον 100 MW. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών του φυσικού προσώπου ή των μετόχων που υποβάλλουν το αίτημα για χορήγ ηση αδειών θα πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 2 δισ. ευρώ.

Εν αναμονή του πρώτου διαγωνισμού παραχωρήσεων, που βάσει του σχεδιασμού τοποθετείται το 2027, έχουν συγκροτηθεί τα πρώτα επιχειρηματικά σχήματα μεταξύ Ελλήνων και ξένων επενδυτών. Συμφωνίες έχουν υπογράψει η γερμανική RWE με τη HELLENiQ ENERGY, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή με την Ocean Winds (κοινοπραξία της πορτογαλικής EDPR και της γαλλικής Engie), η Mytilineos με τη δανέζικη Copenhagen Offshore Partners, η Motor Oil με την Abu Dhabi Future Energy Company (Masdar) και η Iντρακάτ με την Parkwind. Εταίρο αναζητεί και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία βρίσκεται σε συζητήσεις με τρεις ξένες εταιρείες και τις πληροφορίες να τη φέρουν πιο κοντά στη γαλλική Total Eren. Ισχυρό εξακολουθεί να είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, και το ενδιαφέρον της νορβηγικής Equinor, η οποία όμως μέχρι σήμερα δεν έχει έρθει σε συμφωνία με κάποια ελληνική εταιρεία. Στην «κούρσα» πάντως προπορεύεται ο όμιλος Κοπελούζου, ο οποίος θα κατασκευάσει το πρώτο πιλοτικό αιολικό πάρκο στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης εντός της πρώτης «go-to area» στην Ελλάδα, δηλαδή εντός οριοθετημένης περιοχής, όπως προβλέπει η εργαλειοθήκη REPowerEU της Κομισιόν, στην οποία τα έργα ΑΠΕ προχωρούν με διαδικασίες ταχείας αδειοδότησης. Ο όμιλος Κοπελούζου έχει διασφαλίσει άδεια παραγωγής για θαλάσσιο πάρκο ισχύος 216 MW από το 2012 στην υπεράκτια περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Το έργο έχει χαρακτηριστεί πιλοτικό με νόμο και θα προχωρήσει εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας. Μάλιστα τις προηγούμενες ημέρες στάλθηκε στην Κομισιόν η επιστολή προ-κοινοποίησης του έργου που απαιτεί η κοινοτική νομοθεσία για την έγκρισή του. Πληροφορίες φέρουν τον όμιλο Κοπελούζου να βρίσκεται σε συζητήσεις με δύο ελληνικές εταιρείες για συμμετοχή στην ανάπτυξη του έργου. Η νέα αγορά των υπεράκτιων αιολικών σε πρώτη φάση εκτιμάται ότι θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 6,3 δισ. ευρώ έως το τέλος της δεκαετίας.