Περιορισμοί έγχυσης: Αρνητική η αγορά στους οριζόντιους και σταθερούς «κόφτες» σε ΑΠΕ και αποθήκευση – Ζητά μεγαλύτερη ευελιξία ή αποκλειστικά δυναμικούς περιορισμούς

Από την συλλήβδην απόρριψη των στατικών περιορισμών, μέχρι την εισαγωγή παραμέτρων που θα τους προσδώσουν μεγαλύτερη ευελιξία, κυμαίνονται οι τοποθετήσεις συλλογικών φορέων των ΑΠΕ και εταιρειών στη δημόσια διαβούλευση της ΡΑΕ, με αντικείμενο τις εισηγήσεις των δύο Διαχειριστών σχετικά με τους μόνιμους «κόφτες» έγχυσης των μονάδων ανανεώσιμων πηγών, καθώς και των standalone μπαταριών. 

Όσον αφορά τις ΑΠΕ, κατηγορηματικά αρνητικός στους οριζόντιους στατικούς περιορισμούς είναι για παράδειγμα ο ΕΣΗΑΠΕ, ο οποίος επισημαίνει πως η επιβολή τους είναι μάλλον μια παρωχημένη και μη βελτιστοποιημένη στρατηγική και μάλιστα χωρίς την ενδελεχή τεκμηρίωση που απαιτείται για την εφαρμογή της. Οι δυναμικοί περιορισμοί, με σκοπό την ελάχιστη δυνατή απώλεια ενέργειας παραγόμενης από Α.Π.Ε., θα πρέπει να είναι η μόνη σταθερή λύση.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Enel, η οποία υποστηρίζει πως η οριζόντια εφαρμογή περικοπών, ανεξαρτήτως της ύπαρξης πραγματικής ανάγκης στο σύστημα, οδηγεί σε αδικαιολόγητες και μη αναγκαίες σπατάλες πράσινης ενέργειας. Μία τέτοια διαχείριση δεν συνάδει με την ανάγκη εξασφάλισης ασφάλειας εφοδιασμού και χαμηλών τιμών για τους καταναλωτές, ούτε και με το όραμα της πράσινης μετάβασης, ενώ παράλληλα λειτουργεί αποθαρρυντικά για νέες επενδύσεις σε έργα Α.Π.Ε. 

Ξεκάθαρα πλεονεκτήματα των δυναμικών περιορισμών, που επιβάλλονται σε πραγματικό χρόνο και σε τοπικό επίπεδο, βλέπει και η Mytilineos. Όπως επισημαίνει η εταιρεία, η βέλτιστη αξιοποίηση των υποδομών του Συστήματος και του Δικτύου για την μέγιστη απορρόφηση ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ θα επιτευχθεί με την μέγιστη χρήση δυναμικών περιορισμών έναντι των στατικών περιορισμών. «Θεωρούμε ότι προσπάθειες των Διαχειριστών πρέπει να ενταθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, έτσι ώστε οι σύντομα υιοθετηθέντες στόχοι από το νέο ΕΣΕΚ να καταστούν εφικτοί», τονίζει χαρακτηριστικά.

«Όχι» μόνιμοι κόφτες στις μπαταρίες 

Στη διαβούλευση, αρκετοί συμμετέχοντες τοποθετούνται επίσης κατά των στατικών περιορισμών για τις μονάδες αποθήκευσης. Έτσι, ο ΣΕΦ επισημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχουν οριζόντιοι και μόνιμοι περιορισμοί, τόσο για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας των συστημάτων αποθήκευσης (η βιωσιμότητα των οποίων είναι οριακή), όσο και γιατί τα συστήματα αυτά εξυπηρετούν εξ ορισμού τη βέλτιστη αξιοποίηση των υποδομών του Συστήματος και του Δικτύου και δεν θα έπρεπε να ακυρωθεί ο ρόλος αυτός στην πράξη επιβάλλοντας περιορισμούς. 

Κατʼ ανάλογο τρόπο, η Mytilineos επισημαίνει πως πρέπει να εξαντληθούν οι προσπάθειες επιβολής μόνο δυναμικών περιορισμών στους σταθμούς αποθήκευσης, τουλάχιστον στην πρώτη φάση λειτουργίας τους και ως ότου όλοι οι συμμετέχοντες εξοικειωθούν με αυτήν την νέα τεχνολογία. Εξάλλου, εκ των πραγμάτων οι σταθμοί αποθήκευσης υπηρετούν την βέλτιστη χρήση του Συστήματος και του Δικτύου. Επιβάλλοντας εκ των προτέρων στατικούς περιορισμούς οριζοντίως σε όλους τους σταθμούς αποθήκευσης δεν συνάδει με τον αρχικό σκοπό εισαγωγής αυτών στην ενεργειακή αγορά. Το ενδεχόμενο επιβολής εξαρχής αυστηρότατων στατικών περιορισμών στους σταθμούς αποθήκευσης, καθιστά την οικονομική βιωσιμότητα αυτών των σταθμών αμφισβητήσιμη.

Επίσης, και για την Enel θα πρέπει να εξαιρεθεί πλήρως από την επιβολή περικοπών η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας. Όπως υπογραμμίζει, κρίνεται αδικαιολόγητη μία τέτοια παρέμβαση η οποία από τη μία θα στερήσει την δυνατότητα πλήρους εκμετάλλευσης αυτών των μονάδων για υπηρεσίες ευελιξίας και από την άλλη θα αποθαρρύνει τέτοιου είδους επενδύσεις σε μία περίοδο που η ανάγκη για αυτές είναι σημαντική.

Ενστάσεις για τα αιολικά 

Αστερίσκοι μπαίνουν επίσης από «παίκτες» της αγοράς, σχετικά με τις μόνιμες περικοπές έγχυσης των αιολικών, τις οποίες εισηγούνται οι Διαχειριστές να ισχύουν για το χρονικό παράθυρο 09:00-17:00 και με διαφοροποιημένα ποσοστά ανά ωριαία «ζώνη» ενός αυτού του παραθύρου. Έτσι, η ΕΛΕΤΑΕΝ επισημαίνει πως στη δεδομένη συγκυρία είναι λάθος να τεθούν περιορισμοί στα αιολικά πάρκα, ειδικά μάλιστα μόνιμοι περιορισμοί έγχυσης ή περιορισμοί για προκαθορισμένες χρονικές περιόδους εντός κάθε ημέρας. 

Όπως επισημαίνει, στη σχετική νομοθετική ρύθμιση, οι περιορισμοί τίθενται σε υποχρεωτική βάση μόνο για τα φωτοβολταϊκά, λόγω του τεράστιου πλήθους αιτήσεων σε συνδυασμό με την ιδιαιτερότητα της εν λόγω τεχνολογίας όσον αφορά την ημερήσια καμπύλη παραγωγής, που κινδυνεύει να δημιουργήσει συνθήκες υπερβολικής συμφόρησης τις μεσημβρινές ώρες. Ωστόσο, η εικόνα είναι διαφορετική για τα αιολικά (και θα παραμείνει σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα), με συνέπεια να δικαιολογούνται μόνο περιορισμοί με βάση την εκτιμώμενη κατάσταση λειτουργίας του τοπικού συστήματος ή δικτύου και σε έκτακτες συνθήκες. Εξάλλου, τα αιολικά παρέχουν ήδη στη συντριπτική τους πλειοψηφία τη δυνατότητα δυναμικής ρύθμισης της μέγιστης εγχεόμενης ενέργειας από τον Διαχειριστή. 

Από την πλευρά του, ο ΕΣΗΑΠΕ τονίζει πως οι προτεινόμενοι συντελεστές για τα αιολικά μπορούν να οδηγήσουν σε πολύ μεγάλες περικοπές και αδικαιολόγητες απώλειες παραγωγής ΑΠΕ, πολύ πάνω από τα επίπεδα του 5%, σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και εποχές του έτους. Επομένως, υποστηρίζει πως είναι σημαντική υποχρέωση των Διαχειριστών να ελέγχουν αν σε κάποιους Σταθμούς η περικοπή που επέρχεται, βάσει των χαρακτηριστικών των αντίστοιχων Σταθμών αναφοράς, έχει οδηγήσει σε υπέρμετρη απώλεια ενέργειας, λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών και τεχνολογικών χαρακτηριστικών του εκάστοτε σταθμού. 

Επίσης, η Mytilineos εκφράζει επιφυλάξεις για το κατά πόσο οι προτεινόμενοι «κόφτες» για τα αιολικά θα περιορίσουν την απώλεια ετήσιας ηλεκτροπαραγωγής έως 5%. Όπως τονίζει, η έννοια του σταθμού αναφοράς για τους αιολικούς σταθμούς δεν είναι αντιπροσωπευτική για καθολική εφαρμογή σε όλη την Ελλάδα λόγω μεγάλων αποκλίσεων στη χρονική κατανομή της αιολικής παραγωγής ανάλογα με την περιοχή εγκατάστασης και τις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες. Από έλεγχο εφαρμογής των περιορισμών σε απολογιστικά στοιχεία παραγωγής, έχουμε εντοπίσει περιπτώσεις υπέρβασης του 5%, κατά μέσο όρο 6%. 

Ευελιξία στους στατικούς περιορισμούς 

Στη διαβούλευση, ο ΣΕΦ επισημαίνει πως ο εν δυνάμει περιορισμός ισχύος δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 25% για τα φωτοβολταϊκά, ώστε να αποφευχθεί η μείωση της μέγιστης ισχύος παραγωγής των σταθμών που να οδηγεί σε περιορισμό της εγχεόμενης ενέργειας υψηλότερο από 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας. Όπως συμπληρώνει για την επίπτωση των περικοπών, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η παραγωγή των σταθμών διαχρονικά, και όχι μόνο με βάση την παραγωγή των σταθμών το τελευταίο διάστημα, όπως επίσης και οι διαφορές απόδοσης των σταθμών σε γεωγραφική μικροκλίμακα, καθώς και για διάφορες γεωγραφικές περιοχές της χώρας. 

Παράλληλα, αρκετοί συμμετέχοντες αναφέρουν επίσης πως από τους στατικούς «κόφτες» που προτείνονται απουσιάζει το στοιχείο της εποχικότητας, το οποίο διαφοροποιεί την απόδοση των ΑΠΕ. Η ΔΕΗ, μάλιστα, υποστηρίζει πως χρειάζεται αναπροσαρμογή των περιορισμών των φωτοβολταϊκών υπό αυτό το πρίσμα, λόγω της διαφορετικής παραγωγής κατά τη διάρκεια του έτους. 

Επίσης, και η Mytilineos προτείνει ότι, αν για λόγους ευστάθειας του Συστήματος προκρίνεται η ανάγκη ενός στατικού περιορισμού, οι όποιοι στατικοί περιορισμοί να είναι σε μηνιαία βάση και να ανακοινώνονται 15 ημέρες πριν την έναρξη του σχετικής περιόδου. Έτσι λοιπόν δεν υφίσταται κάποιος προφανής λόγος γιατί θα πρέπει τους Χειμερινούς ή και τους Θερινούς μήνες να είναι οι περιορισμοί ίδιοι κατά ποσοστό με τους μήνες της Άνοιξης ή του Φθινοπώρου κατά τους οποίους, αντικειμενικά, η υψηλή διείσδυση ΑΠΕ στρεσάρει περισσότερο την ευστάθεια του συστήματος. 

Μάλιστα, όπως προσθέτει, ιδανικά και μετά από την εφαρμογή ειδικών τεχνικών εργαλείων, οι στατικοί περιορισμοί έγχυσης σε έργα ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις καιρικές συνθήκες που ισχύουν κάθε μέρα. 

Μηχανισμός αποζημίωσης 

Επίσης, η ΔΕΗ προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα οι περιορισμοί έγχυσης να μπορούν να ομαδοποιηθούν και να εφαρμοστούν ανά Φορέα Σωρευτικής εκπροσώπησης (ΦοΣΕ ΑΠΕ), ώστε στην περίπτωση που κάποιος σταθμός λόγω μειωμένης ηλιοφάνειας ή αιολικού δυναμικού παράγει λιγότερο από τα όρια της μέγιστης ισχύος έγχυσης που θα οριστούν ρυθμιστικά, να δίνεται η δυνατότητα μη επιβολής περιορισμών σε άλλους σταθμούς του ίδιου χαρτοφυλακίου. 

Η εταιρεία επισημαίνει πως δεν θα πρέπει να επιβληθούν περιορισμοί στις ΑΠΕ που συνδέονται στην υπερυψηλή τάση. Παράλληλα, εισηγείται την επαναξιολόγηση του «πέναλτι» μη συμμόρφωσης (καθώς είναι ιδιαιτέρως υψηλό), με εφαρμογή του εντός ενός εύλογου χρονικού διαστήματος, στο οποίο οι Διαχειριστές θα έχουν εικόνα για τα κρούσματα υπέρβασης των περιορισμών. 

Η Mytilineos θέτει επίσης την αναγκαιότητα θέσπισης μηχανισμού για την αποζημίωση των παραγωγών ΑΠΕ, στην περίπτωση που από την επιβολή περιορισμών, προκύπτει υπέρβαση των μέγιστων ποσοστών 5% + 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών Α.Π.Ε. και ΣΗΘΥΑ. 

Στη διαβούλευση έχει τοποθετηθεί και ο ΣΠΕΦ, ο οποίος όπως έχει γράψει το energypress, θεωρεί το μέτρο αντιπαραγωγικό και επιζήμιο, ενώ τονίζει ότι ακόμα και αν εφαρμοστεί θα χρειαστούν εξουθενωτικές ποινές για τους παραβάτες.