Αυλαία για τους διαγωνισμούς των ΑΠΕ – Ποιες παράμετροι αναμένεται να επηρεάσουν τα «χτυπήματα» των επενδυτών.

Ανοίγει η αυλαία του δεύτερου για το 2018 κύκλου διαγωνισμών της ΡΑΕ για νέα έργα ΑΠΕ την Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου με την Κατηγορία Ι στα φωτοβολταϊκά για εγκαταστάσεις έως και 1 MW να ξεκινά πρώτη.  Ακολουθεί την Τρίτη η Κατηγορία ΙΙ για μεγαλύτερα Φ/Β έργα με ισχύ από 1 MW έως και 20 MW και οι δημοπρασίες ολοκληρώνονται την Τετάρτη με την Κατηγορία ΙΙΙ για νέα αιολικά έργα από 3 έως και 50 MW.   

Και πάλι πιο πολυπληθής σε συμμετέχοντες αναδεικνύεται η Κατηγορία Ι, με 192 έργα έναντι 27 της Κατηγορίας ΙΙ και μόλις 14 της Κατηγορίας ΙΙΙ.   Αποκλεισμοί από την δεύτερη και τελική φάση των διαγωνισμών λόγω ελλιπών δικαιολογητικών υπήρξαν μόνο στην Κατηγορία Ι των μικρών φωτοβολταϊκών σε ποσοστό 6%, γεγονός που αναδεικνύει μάλλον την δυσκολία που συνεχίζει να εμφανίζεται ιδίως στους μικρούς του χώρου των ΑΠΕ στο να ακολουθήσουν μια σύνθετη διαδικασία όπως είναι οι διαγωνισμοί.

Επί της εξέλιξης των διαγωνισμών οι προκλήσεις και τα προγνωστικά ποικίλουν.  Η Κατηγορία Ι που ξεκινά πρώτη την Δευτέρα αναμένεται να εκπέμψει πολλαπλά μηνύματα και για τις υπόλοιπες, αφού ο δημόσιος διάλογος για το νέο τοπίο που θα έχουν να αντιμετωπίσουν οι ΑΠΕ συνολικά στην 20ετία των συμβάσεων τους, έχει αναδείξει πολλαπλές προκλήσεις, ερωτηματικά και κρυφά κόστη για τους παραγωγούς. 

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά και ας δούμε, με βάση το ρεπορτάζ του energypress που συνομίλησε με γνώστες της αγοράς και της διαδικασίας, ποιους παράγοντες αναμένεται φυσιολογικά να τιμολογήσουν στις προσφορές τους οι συμμετέχοντες στις δημοπρασίες καταρχήν της Κατηγορίας Ι αλλά κατόπιν και στις υπόλοιπες:

1. Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο Φ/Β έργα έως 500 kW δεν υπόκεινται σε υποχρεώσεις συμμετοχής στην Προημερήσια αγορά ούτε και εξισορρόπησης στα πλαίσια του Target Model.  Το κόστος αυτό για τα μεγαλύτερα των 500 kW έργων στη χώρα μας παραμένει προς το παρόν άγνωστο, ενώ σύμφωνα με κύκλους της αγοράς ένα πρώτο στοίχημα, όταν η αγορά αποκτήσει επαρκή ρευστότητα και λειτουργήσουν οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ), είναι να περιοριστεί σε μονοψήφιο ποσοστό.  Στην Γερμανία το σχετικό κόστος συμμετοχής στην αγορά μέσω ΦοΣΕ φθάνει το 4-5%, αλλά δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός πως εκεί πρόκειται για μια ιδιαίτερα ώριμη αγορά με μεγάλη ρευστότητα, άρα εν τέλει και χαμηλότερα κόστη.  

2. Στην περίπτωση παραγωγών που μέχρι σήμερα δραστηριοποιούνται σε Φ/Β πάρκα μέχρι 100 kW που συνδέονται στην χαμηλή τάση αλλά τώρα αποτείνονται σε μεγαλύτερα (π.χ. 300 ή 500 kW) λόγω πτώσης του κόστους της τεχνολογίας, δεν πρέπει να παραγνωρίζουν τις αυξημένες απώλειες που θα αντιμετωπίσουν στην απορρόφηση της παραγωγής τους λόγω του υποσταθμού ΧΤ/ΜΤ που θα υπάγεται πλέον στην περιοχή ευθύνης τους και όχι στου δικτύου.  Έτσι θα πρέπει να υπολογίσουν ένα συνολικό ποσοστό απωλειών της τάξης του 7% στην παραγωγή τους σε σχέση με το 1-3% που είχαν συνηθίσει και αφορούσε απώλειες καλωδίων και ιδιοκαταναλώσεις.

3. Το τέλος διακοψιμότητας (ΜΤΑΕΕ) 3,6% συνεχίζει «μέχρι νεωτέρας» να επιβαρύνει τα φωτοβολταϊκά.  Και αν μεν στα υφιστάμενα έργα θεσμοθετήθηκε αναδρομικά, δηλαδή χωρίς οι παραγωγοί να το είχαν προϋπολογίσει όταν ανέπτυσσαν τις μονάδες τους ούτε και να μπορούν να το μετακυλήσουν με κάποιο τρόπο στις σταθερές τιμές πώλησης της παραγωγής τους, δεν ισχύει το ίδιο για τα συμμετέχοντα στους διαγωνισμούς τώρα νέα έργα, που εν πάση περιπτώσει έχουν την ευκαιρία να το προσθέσουν ως κόστος στις προσφορές τους.

4. Το κόστος των φωτοβολταϊκών πάνελς έχει πράγματι δραματικά μειωθεί ως προς τα προηγούμενα χρόνια και πλέον δεν αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 30% του συνολικού κόστους μιας εγκατάστασης.  Αυτό ωστόσο αναδεικνύει μια άλλη παράλληλη πραγματικότητα.  Πως δηλαδή οι οικονομίες κλίμακας στις υπόλοιπες υποδομές και ιδίως στα κόστη διασύνδεσης στο δίκτυο περιλαμβανομένου του κόστους του υποσταθμού ΧΤ/ΜΤ καθορίζουν πλέον σε σημαντικό βαθμό τα οικονομικά περιθώρια των παραγωγών.  Για παράδειγμα είτε πρόκειται για Φ/Β πάρκο των 200 kW είτε των 900 kW το κόστος του υποσταθμού ΧΤ/ΜΤ είναι περίπου το ίδιο στα περίπου 40.000 ευρώ, ενώ το αυτό συνήθως συμβαίνει και για τα έργα δικτύου από πλευράς ΔΕΔΔΗΕ.  Σύμφωνα με πληροφορίες το κόστος των όρων σύνδεσης από ΔΕΔΔΗΕ για έργα κάτω του 1 MW κινείται από 10.000 έως και 70.000 ευρώ χωρίς να συναρτάται μονοσήμαντα από την ισχύ της μονάδας, αλλά από τις δυνατότητες και κυρίως το κόστος αναβάθμισης του δικτύου.  Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς τι διακύμανση στο ανηγμένο κόστος των εγκαταστάσεων επιφέρουν τα παραπάνω, αφού ένα ποσό από 50.000 έως 110.000 ευρώ περίπου για υποσταθμό και δίκτυο καλείται να διαιρεθεί με τα κιλοβάτ της υποψήφιας Φ/Β μονάδας χωρίς να είναι καθόλου δεδομένο πως το μικρότερο κόστος αφορά την μικρότερη και το μεγαλύτερο την μεγαλύτερη μονάδα. 

5. Μια σημαντική παράμετρος που δεν πρέπει να υποτιμηθεί από τους επενδυτές είναι η φημολογούμενη πρόθεση της Πολιτείας να θεσπίσει προσεχώς βιώσιμες σταθερές τιμές εκτός διαγωνισμών για τα μικρότερα των 500 kW Φ/Β έργα.  Ήδη για τα Φ/Β έργα από Ενεργειακές Κοινότητες έως 1 MW ανακοινώθηκε από τον Υπουργό η θέσπιση σταθερών τιμών 5% υψηλότερων από την μεσοσταθμική τιμή των διαγωνισμών του προηγούμενου έτους. 

Με βάση τα αποτελέσματα του διαγωνισμού του περασμένου Ιουλίου, αφού ακόμη δεν γνωρίζουμε τι θα συμβεί στους διαγωνισμούς του Δεκεμβρίου, κάτι τέτοιο για τα σχετικά έργα του 2019 θα συνεπάγεται σταθερές τιμές στις συμβάσεις τους με ΔΑΠΕΕΠ περί τα 82 ευρώ/.Με κοινή τους πρόταση οι ΣΠΕΦ και ΣΕΦ έχουν εισηγηθεί από αρχές Σεπτεμβρίου, δηλαδή πριν ακόμα προκηρυχθούν οι παρόντες διαγωνισμοί, μηχανισμό προσδιορισμού βιώσιμων σταθερών τιμών για Φ/Β έργα έως 500 σε ποσόστωση 30% της συνολικής κατ’ έτος Φ/Β νέας ισχύος.

Η πρόσφατη εξαγγελία του ΥΠΕΝ για τις Ενεργειακές Κοινότητες παρακολουθεί την φιλοσοφία της πρότασης ΣΠΕΦ-ΣΕΦ ως προς το ότι εδράζεται σε τιμές που προέκυψαν από προηγούμενους διαγωνισμούς συν κάποια προσαύξηση.Προς το παρόν παραμένει ερωτηματικό αν μια τέτοια ρύθμιση θα υιοθετηθεί και στα «μικρά» Φ/Β εκτός Εν.Κοιν., και αν θα συμπεριλαμβάνει και όσους έχουν τυχόν επιτύχει σε προηγούμενο διαγωνισμό με χαμηλότερη ωστόσο τιμή.

Παρουσιάζεται λοιπόν το ενδεχόμενο παραγωγοί επιτυχόντες στον διαγωνισμό, να βρεθούν εν τέλει σε μειονεκτική θέση ως προς μεταγενέστερους ή προς όσους δεν πέτυχαν, οι οποίοι και θα καρπωθούν αυτομάτως μια ανάλογη των Εν. Κοιν. ευνοϊκή ρύθμιση.Απαιτείται συνεπώς σύνεση από πλευράς επενδυτών στο πόσο χαμηλά θα χτυπήσουν τις τιμές στους διαγωνισμούς ώστε να προκριθούν, αφού κινδυνεύουν λόγω επενδυτικής ή συναισθηματικής ζέσης να εγκλωβιστούν εν τέλει επί 20ετία σε ζημιογόνα έργα μόνο και μόνο για να «χρισθούν» επιτυχόντες…

6. Το σχέδιο ΕΣΕΚ που πρόσφατα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από το ΥΠΕΝ, οι υψηλές διεισδύσεις ΑΠΕ που προβλέπει για το 2030 (συμμετοχή 56% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας), αλλά και τα όσα κατατέθηκαν στον δημόσιο διάλογο από τους φορείς της αγοράς, φέρνουν στο προσκήνιο το ενδεχόμενο των αναγκαστικών περικοπών της ανανεώσιμης παραγωγής κάποια στιγμή στο μέλλον υπό συνθήκες συμφόρησης του συστήματος, δηλαδή αδυναμίας επίτευξης ισορροπίας μεταξύ παραγωγής και ζήτησης σε πραγματικό χρόνο. 

Παλαιότερη μελέτη του ΕΜΠ από το 2013 για μικρότερη μάλιστα προβλεπόμενη διείσδυση ΑΠΕ περίπου 37% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας το 2025, φωτογραφίζει τις αναγκαστικές περικοπές αυτές στο 20% χωρίς υποδομές αποθήκευσης και στο 14% αν υπάρχει κεντρικοποιημένη αποθήκευση στο σύστημα.

Οι αναγκαστικές περικοπές της παραγωγής λόγω συμφόρησης δεν συναρτώνται απαραίτητα με το , δηλαδή ενδέχεται να αφορούν με κάποιο τρόπο όλες τις κατηγορίες παραγωγών.

Επειδή οι συμμετέχοντες στις δημοπρασίες ΡΑΕ καλούνται από τώρα να διαμορφώσουν τις προσφορές και τα «χτυπήματα» τους βάσει προβλέψεων και προϋπολογισμού 20ετίας, φυσιολογικά θα πρέπει να διαφυλάξουν και κάποιο οικονομικό περιθώριο και για το ενδεχόμενο αναγκαστικών περικοπών παραγωγής αλλά και της ανάγκης να επενδύσουν σε πρόσθετες υποδομές αποκεντρωμένης αποθήκευσης κάποια στιγμή στο μέλλον ώστε να τις περιορίσουν.

  Κύκλοι του ΣΠΕΦ που μίλησαν στο energypress χαρακτηρίζουν τους διαγωνισμούς ως πολυπαραμετρική άσκηση «σύνεσης» των επενδυτών στην αυτοδιαχείριση του μέλλοντος τους.  Όπως χαρακτηριστικά τονίζουν, το μέλλον ανήκει μεν στις ΑΠΕ και τα φωτοβολταϊκά, αλλά εξαρτάται από τους ίδιους τους επενδυτές αν θα είναι και βιώσιμο/επικερδές σε επιχειρηματικό επίπεδο.  Σε κάθε περίπτωση το μέλλον αυτό δεν εξαντλείται σε έναν μόνο διαγωνισμό ή στην ζέση για οπωσδήποτε πρόκριση, αφού η επιλογή του να επιφυλαχθεί κάποιος να αναπτύξει αργότερα την μονάδα του υπό καλύτερους οικονομικούς όρους, μπορεί να αποβεί σοφότερη επιλογή σύμφωνα και με όσα προαναφέρθηκαν.    

9 Δεκεμβρίου 2018

Πηγή: energypress