Ο πρωθυπουργός, σε ομιλία του στο 22o διεθνές Συνέδριο υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στις 30 Νοεμβρίου του 2022, σε εκπροσώπους της διεθνούς βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων, σημείωνε πως «είναι σαφές ότι θα χρειαστούμε περισσότερο LNG, αλλά είναι εξίσου σαφές ότι πρέπει επίσης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, να διερευνήσουμε εάν μπορούμε να αποκτήσουμε νέα κοιτάσματα υδρογονανθράκων».
Τονίζαμε όμως τότε πως αυτή η προσέγγιση είναι προβληματική. Δεν μπορεί να ξεκινήσει τώρα μια συζήτηση στην Ε.Ε. για το εάν πρέπει να σχεδιαστούν νέες, εκτεταμένες έρευνες για υδρογονάνθρακες. Όσες πλατφόρμες αερίου και πετρελαίου υπάρχουν στην Ευρώπη θα συνεχίσουν να λειτουργούν για ένα διάστημα. Επίσης, οι έρευνες που έχουν ξεκινήσει θα ολοκληρωθούν οδηγώντας ή όχι σε κάποιες νέες εξορύξεις.
Στις δηλώσεις του Πρωθυπουργού την προηγούμενη Δευτέρα κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου, έκλεισε κάθε σενάριο παραχωρήσεων νέων περιοχών για έρευνες κοιτασμάτων υδρογονανθράκων «Δεν εξετάζουμε να ερευνήσουμε άλλες περιοχές» απάντησε σχετικά.
Αν επιβεβαιωθεί η δήλωση αυτή στην πράξη, τότε έχουμε επιστροφή στο μέτρο και στο ρεαλισμό. Κάτι πολύ σημαντικό, σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, με τόσο πλούσιο αιολικό δυναμικό, και με τόσο ακραίες αντιδράσεις από όσους ενοχλούνται από τη θέα της ανεμογεννήτριας στο απέναντι βουνό. Ούτε η Ευρώπη, ούτε η Ελλάδα μπορούν σήμερα να δαπανήσουν πολιτικό κεφάλαιο και σημαντικούς πόρους για ενδεχομένους υδρογονάνθρακες, όταν στις μεγάλες, ανεπτυγμένες οικονομίες ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο, η έμφαση είναι αλλού.
Η πολλαπλή στήριξη των εγχώριων εταιριών για να γίνουν πρωτοπόρες στις τεχνολογίες, τα υλικά και τις υπηρεσίες που απαιτεί ο πράσινος μετασχηματισμός της παγκόσμιας οικονομίας είναι ο στόχος της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Το ίδιο κάνει η Κίνα, παρόμοιο πρόγραμμα έχει ανακοινώσει και η Κορέα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει αργήσει χαρακτηριστικά σε αυτόν τον τομέα. Με την εφαρμογή του αμερικάνικου «Inflation Reduction Act», προγράμματος ύψους 400 δις δολάρια, η Αμερική έχει στόχο να αντιμετωπίσει τον κινεζικό προστατευτισμό, επαναπατρίζοντας επιχειρήσεις και αλυσίδες αξίας από την Κίνα στην Αμερική, ώστε να οδηγήσει την επόμενη γενιά της «πράσινης» βιομηχανικής παραγωγής.
Το αμερικανικό πρόγραμμα είναι ένα πρώτο καμπανάκι πως πρέπει πλέον γρήγορα η ΕΕ να προχωρήσει στον σχεδιασμό και στην υιοθέτηση αντίστοιχου προγράμματος, για να μην μείνουν πίσω από τις εξελίξεις της πράσινης μετάβασης οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Η ανάγκη αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερη στην Ελλάδα, σύμφωνα μάλιστα με την πρόσφατη κοινή επιστολή των επικεφαλής των βιομηχανικών οργανώσεων της χώρας (ΣΕΒ, ΣΒΕ, ΕΒΙΚΕΝ, Ελληνική Παραγωγή, ΣΒΑΠ, ΣΒΘΣΕ, ΣΘΕΒ, ΣΕΒΠΔΕ, ΣΒΣΕ) προς τον πρωθυπουργό, ζητώντας τη λήψη μέτρων για τη μείωση του ενεργειακού κόστους, ώστε να διαφυλαχθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Ανάμεσα στα μέτρα που πρότειναν οι οργανώσεις ήταν οι υποδομές του δικτύου ενέργειας.
Με βάση τις επισημάνσεις της βιομηχανίας, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας χρειάζονται άμεση αναβάθμιση, τόσο για να περιοριστούν οι βλάβες που οφείλονται σε κακής ποιότητας ηλεκτροδότηση (διακοπές, βυθίσεις, κτλ.) και επιβαρύνουν με μεγάλα ποσά βιομηχανίες συνεχούς λειτουργίας, όσο και για να υπάρξουν τα περιθώρια περαιτέρω συνδέσεων νέων μονάδων ΑΠΕ σε αυτό. Σήμερα, το δίχτυο στην χαμηλή και μέση τάση δεν δέχεται καθόλου νέες αιτήσεις για ΑΠΕ, λόγω κορεσμού του.
Επίσης, έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην χώρα σε μία ξεχασμένη πηγή ενέργειας, την γεωθερμία. Η αδράνεια που παρατηρείται με την γεωθερμία εδώ και χρόνια συνιστά ολέθριο σφάλμα ενεργειακής πολιτικής. Ο στόχος θα πρέπει να είναι το 1 GW ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμία, μέχρι το 2030. Πρόκειται για στόχο που έχει ήδη πετύχει εις διπλούν η Τουρκία, και είναι πολύ κοντά να πετύχει η επίσης γειτονική Ιταλία. Η γεωθερμία είναι μία λύση που θα δώσει πολύ μεγάλη ενεργειακή «ανάσα» στο κρίσιμο θέμα της αυτονομίας.
Αξιοποιώντας τα επόμενα χρόνια τους πεπερασμένους ανθρώπινους, πολιτικούς και οικονομικούς πόρους, μπορεί η βιομηχανία της χώρας να βρεθεί στην πρωτοπορία της πράσινης μετάβασης, αντί να επιδοτείται η επιβίωσή της.
*Ο Χάρης Δούκας είναι Αν. Καθηγητής ΕΜΠ και Γραμματέας Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ
