Είναι γνωστό ότι πολλοί Παραγωγοί ΑΠΕ ήρθαν αντιμέτωποι με προβλήματα στην παράδοση των υλικών, πιστοληπτική αφερεγγυότητα προμηθευτών κλπ εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και των επισυρόμενων συνεπειών της και στον τομέα της ενέργειας πέραν όλων των άλλων παραμέτρων της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Παραγωγοί ΑΠΕ είχαν ως επακόλουθο σημαντικές καθυστερήσεις στην πρόοδο της κατασκευής των έργων τους. Ενόψει της δυσμενούς αυτής κατάστασης, ο νομοθέτης με τις διάφορες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου ή άλλου είδους νομοθετήματα αποφάσισε την παράταση διάφορων προθεσμιών που αφορούν τα έργα ΑΠΕ. Η παραπάνω εξέλιξη θα είχε θετική αποτίμηση, εάν δεν ερχόταν κανείς αντιμέτωπος με τα απόνερα της παρερμηνείας του νομοθετικού πλαισίου από τους θεσμικούς φορείς.
Πιο συγκεκριμένα, με το άρθρο 93 του Ν. 4796/2021 δόθηκε παράταση 10 μηνών στην διάρκεια ισχύος των Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης που είχαν εκδοθεί έως και τις 17/04/2021. Ωστόσο, παρατηρείται σε μεγάλο βαθμό το φαινόμενο, ο ΔΕΔΔΗΕ, κατ’ επίκληση του Ν. 4951/2022, να αρνείται σε Παραγωγούς που έχουν υποβάλει Δήλωση Ετοιμότητας για σταθμούς, που εμπίπτουν στο ως άνω περιγραφόμενο καθεστώς, την έκδοση Βεβαίωσης Ολοκλήρωσης Εργασιών. Το ζήτημα αυτό έχει προκαλέσει εξαιρετική ανασφάλεια στους συμμετέχοντες της αγοράς, και μάλιστα, όχι μόνο στους Παραγωγούς και τους επενδυτές αλλά και στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή τα funds που έχουν χρηματοδοτήσει αυτά τα έργα.
Η καρδιά του ζητήματος είναι η διάρκεια ισχύος των Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης. Ειδικότερα, για τους σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο και πιο συγκεκριμένα του Εξαιρούμενους, προβλεπόταν στο άρθρο 8 παράγραφος 4 του Ν. 3468/2006 ότι «η διάρκεια ισχύος της Προσφοράς Σύνδεσης παρατείνεται έως την ημερομηνία υλοποίησης των έργων από τον Διαχειριστή σύμφωνα με τους όρους της Σύμβασης Σύνδεσης. Η συνολική διάρκεια ισχύος Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης που χορηγούνται για σταθμούς του άρθρου 4, συνυπολογιζομένης της παράτασης του προηγούμενου εδαφίου, δεν μπορεί να υπερβαίνει από τη χορήγηση της: α) τους δεκαοκτώ (18) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον δεν απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ και β) τους είκοσι τέσσερις (24) μήνες για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, εφόσον απαιτούνται εργασίες σε υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ.[…].»
Παρατηρείται ότι ο ΔΕΔΔΗΕ εξέδιδε Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης με αναγραφόμενη διάρκεια ισχύος 6 μήνες και στη συνέχεια, εφόσον γινόταν αποδεκτή από τον Παραγωγό, συναπτόταν Σύμβαση Σύνδεσης διάρκειας 12 ή 24 μηνών αντίστοιχα. Ωστόσο, αυτή η πρακτική είχε δημιουργήσει και συνεχίζει να δημιουργεί σύγχυση στους Παραγωγούς κατά τη συναλλαγή τους με τον Διαχειριστή. Αξίζει, όμως, να επισημανθεί ότι ο νέος Ν. 4951/2022 στο άρθρο 35 προβλέπει ρητά ότι «η διάρκεια ισχύος της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για τους Εξαιρούμενους Σταθμούς […] υπολογίζεται […] αα) σε δεκαοκτώ (18) μήνες από τη χορήγηση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, αν συνδέονται στο Δίκτυο και δεν απαιτούνται εργασίες σε Υποσταθμούς (Υ/Σ) Υψηλής Τάσης (Υ.Τ.) και Μέσης Τάσης (Μ.Τ.) και αβ) σε τριάντα (30) μήνες από τη χορήγηση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης για σταθμούς που συνδέονται στο Δίκτυο, αν απαιτούνται εργασίες κατασκευής νέου Υ/Σ Υ.Τ. και Μ.Τ. ή επέκτασης σε Υ/Σ Υ.Τ. και Μ.Τ.[…]».
Κατά συνέπεια, βάσει της ανωτέρω παράτασης που δόθηκε τον Απρίλιο του 2021, οι σταθμοί που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της «πριμοδοτούνται» με άλλους 10 μήνες για την ολοκλήρωση της εγκατάστασής τους και η ισχύς της αντίστοιχης ΟΠΣ τους λογίζεται 28μηνης και 40μηνης αντίστοιχα διάρκειας. Πράγματι, η προαναφερθείσα αντιμετώπιση αυτών των σταθμών αποτελούσε την πρακτική έως και τον Ιούλιο του 2022. Ωστόσο, μετά την ψήφιση του Ν. 4951/2022, παρατηρήθηκαν στρεβλώσεις κατά την εφαρμογή των διατάξεων, οι οποίες ουδέν νομοθετικό έρεισμα βρίσκουν. Εάν ο νομοθέτης ήθελε την κατάργηση της 10μηνης παράτασης, θα το είχε προβλέψει με την απαραίτητη σαφήνεια και επακόλουθη αιτιολόγηση, αρχές που διέπουν το δίκαιο και το δικαιϊκό μας σύστημα.
Η σύγχυση στην ερμηνεία των νομοθετικών διατάξεων από τον Διαχειριστή δεν είναι ούτε επιτρεπτή ούτε δικαιοπολιτικά ανεκτή. Ως εκ τούτου, οι Παραγωγοί ΑΠΕ και οι λοιποί συμμετέχοντες στην αγορά επωμίζονται τον κίνδυνο να υποστούν σημαντική οικονομική ζημία, εξαιτίας της προβολής από τον Διαχειριστή αβάσιμων λόγων για τη μη σύνδεση στο Δίκτυο ενός κατά τα άλλα έτοιμου έργου. Αντιμέτωποι με αυτή τη συμπεριφορά του ΔΕΔΔΗΕ κινδυνεύουν να βρεθούν και όσοι Παραγωγοί διανύουν την περίοδο κατασκευής των έργων τους και πρόκειται να υποβάλουν Δήλωση Ετοιμότητας το προσεχές διάστημα.
Από τα παραπάνω, καθίσταται προφανής ο κλονισμός της εμπιστοσύνης που θα επέλθει καθολικά στην αγορά. Το τελευταίο, σε συνδυασμό με τα δεδομένα που αναδιαμορφώνονται συνεχώς και ταχέως και επηρεάζουν τους επενδυτές κατά τη λήψη των αποφάσεών τους, δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο τη χάραξη μιας υγιούς και μακροπρόθεσμης επιχειρηματικής πολιτικής ή ακόμα και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα.
* Η Λαμπρινή Κωλέτση είναι Δικηγόρος με εξειδίκευση στο Δίκαιο της Ενέργειας.
