Η προστιθέμενη αξία των υπεράκτιων αιολικών πάρκων - Αγορά εργασίας, τοπικές κοινωνίες και τα "συνοδά" έργα

Την περασμένη εβδομάδα ψηφίστηκε από τη Βουλή το νομοθετικό πλαίσιο για τα Υπεράκτια Αιολικά Πάρκα (ΥΑΠ), ως πρώτο βήμα για την ανάπτυξη αυτής της νέας τεχνολογίας ΑΠΕ στη χώρα, που θα αποφέρει υψηλή προστιθέμενη αξία για την οικονομία και την κοινωνία. Αναμένουμε ότι η συμβολή των ΥΑΠ θα είναι πολύ σημαντική δεδομένου ότι έως το 2050 το 35% της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. μπορεί να παράγεται από υπεράκτιες πηγές.

Τα οφέλη των ΥΑΠ για το ενεργειακό σύστημα ιδίως σήμερα που η ενεργειακή κρίση επηρεάζει το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας, αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα:

Η εγκατάσταση ΥΑΠ στις ελληνικές θάλασσες εξασφαλίζει αυξημένη ενεργειακή ασφάλεια για τη χώρα. Τα υπεράκτια αιολικά παράγουν περίπου τη διπλάσια ισχύ ετησίως, σε σύγκριση με τα χερσαία έργα. Το δε ανεμολογικό προφίλ του Αιγαίου, με τους πολύ ισχυρούς και διαρκείς ανέμους καθημερινά, το καλοκαίρι, ταιριάζει απόλυτα με εκείνο της ζήτησης της ελληνικής αγοράς ηλεκτρισμού, που κορυφώνεται αυτούς τους μήνες.

Τα ΥΑΠ παράγουν καθαρή ενέργεια σε ανταγωνιστική τιμή, καθώς, ειδικά οι ΥΑΠ σταθερής έδρασης, εμφανίζουν δραστικά μειωμένο levelized cost of electricity (LCOE), που προσεγγίζει των χερσαίων. Παράλληλα, το πλαίσιο ανταγωνιστικών διαδικασιών που υιοθετήσαμε για τις ΥΑΠ, θα μειώσει περαιτέρω τις τιμές, από κοινού με τη δυνατότητα άντλησης επιχορηγήσεων για έργα ΥΑΠ και των υποθαλάσσιων διασυνδέσεών τους, από ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία.

Η ενέργεια που παράγεται από ΥΑΠ, εκτός από άφθονη και οικονομικά προσιτή, προέρχεται και από την εκμετάλλευση ενός ανεξάντλητου και «ανεξάρτητου» πόρου: του ανέμου που πνέει στις θάλασσές μας! Αυτή την πηγή δεν μπορεί να μας τη στερήσει και να την περιορίσει καμία γεωπολιτική συνθήκη. Μέσω των ΥΑΠ η Ελλάδα επιτυγχάνει ταχύτερα την ενεργειακή ανεξαρτησία της.

Υπάρχει όμως και η διάσταση του κοινωνικού οφέλους που πρέπει να αναδειχθεί:

Πρώτον, το αποτύπωμα στην αγορά εργασίας.

Η μελέτη, ωρίμανση, ανάπτυξη, λειτουργία και συντήρηση έργων ΥΑΠ θα αποφέρει πολλές, εξειδικευμένες, σταθερές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας σε έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται από καινοτομία, δυναμισμό και αναπτύσσεται παγκοσμίως. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότερες από αυτές τις θέσεις εργασίας και ειδικότερα εκείνες που αφορούν τη συντήρηση των θαλάσσιων αιολικών πάρκων, που έχουν κύκλο ζωής πάνω από 20 χρόνια, θα καλυφθούν με εργατικό δυναμικό από τις τοπικές κοινωνίες που θα γειτνιάζουν με τα εν λόγω έργα.

Δεύτερον, τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.

Εκτός από τα σημαντικά ανταποδοτικά οφέλη που θα αποδίδονται σε αυτές από τη λειτουργία των ΥΑΠ, θα ενσωματώνονται διαρκώς νέες δυνατότητες, καθώς θα πλησιάζουμε στο στάδιο κατασκευής και λειτουργίας τους. Από τη δυνατότητα του επενδυτή να «προκαταβάλει» σε είδος –για παράδειγμα, ανεγείροντας μια νοσοκομειακή μονάδα, ή μια μονάδα αφαλάτωσης– την ανταποδοτική εισφορά του για το σύνολο του κύκλου ζωής του έργου, μέχρι τη δυνατότητα συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας, μέσω ενεργειακής κοινότητας, ως εταίρος στην επιχείρηση διαχείρισης του πάρκου. Η τελική μορφή που θα προσλάβει η δέσμη οφέλους κάθε τοπικής κοινωνίας, θα οριστικοποιηθεί κατόπιν ειδικών διαβουλεύσεων, με πλήρη διαφάνεια και με διάθεση σύμπηξης συνεργασιών με τους εκπροσώπους της καθώς και τους τοπικούς φορείς. Η διαδικασία αυτή θα ξεκινήσει αμέσως μόλις ανακοινωθούν οι πρώτες περιοχές ανάπτυξης ΥΑΠ και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί πριν από την έναρξη των εργασιών τοποθέτησης του εξοπλισμού στο κάθε πάρκο.

Τρίτον, οι επενδύσεις σε υποδομές, εξοπλισμό και παραγωγικές μονάδες που συνοδεύουν το «άνοιγμα» του κλάδου των ΥΑΠ.

Λιμάνια, χώροι αποθήκευσης και συναρμολόγησης, δίκτυα μεταφοράς, ειδικά πλοία και πλωτές εγκαταστάσεις, υποδομές επισκευής και συντήρησης, νέες μονάδες κατασκευής εξοπλισμού ΥΑΠ, θα ενισχύσουν την εθνική οικονομία και την ανάπτυξη των περιοχών που θα τις φιλοξενήσουν. Το αποτύπωμα όμως θα είναι ακόμη πιο έντονο καθώς έχουμε θέσει ως μεσοπρόθεσμο στόχο η Ελλάδα να εγκαταστήσει τα πρώτα ΥΑΠ στην Α. Μεσόγειο και να δημιουργήσει την τεχνογνωσία και τις εξειδικευμένες υποδομές για να μετατραπεί σε offshore energy hub στην περιοχή.

Τηρούμε παράλληλα όλες τις βασικές αρχές προστασίας του περιβάλλοντος και διασφαλίζουμε τη συμβατότητα με υφιστάμενες χρήσεις του θαλάσσιου και παράκτιου χώρου.

Αυτές οι αρχές απηχούνται πλήρως στο μοντέλο ανάπτυξης που εισάγουμε, με βάση το οποίο:

Οι περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης ΥΑΠ υποβάλλονται σε δύο επάλληλες διαδικασίες στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, μία σε εθνικό επίπεδο και μια ειδική, για κάθε υπό έγκριση περιοχή οργανωμένης ανάπτυξης ΥΑΠ (ΠΟΑΥΑΠ).

Οι περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης ΥΑΠ επιλέγονται κατόπιν συναπόφασης με όλα τα συναρμόδια υπουργεία και Αρχές, αλλά και εκτενή διαβούλευση με τοπικές κοινωνίες, φορείς και ΜΚΟ, ώστε να χαρτογραφηθεί το εθνικό συμφέρον αλλά και οι τοπικές ανάγκες και ευαισθησίες.

Οι περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης ΥΑΠ προσφέρονται προς εκμετάλλευση επί τη βάσει ενός εθνικού προγράμματος ανάπτυξης ΥΑΠ και τον στόχο εγκατεστημένης ισχύος με βάση το ΕΣΕΚ. Εγγυόμαστε, έτσι, την ομαλή ανάπτυξη και σταδιακή διείσδυση των νέων αυτών μονάδων ΑΠΕ.

Τα παραπάνω αντικατοπτρίζουν την προστιθέμενη αξία της νέας τεχνολογίας ΑΠΕ που ψηφίσαμε, αφού, μέχρι και 35% του κόστους επένδυσης κατά τη φάση της κατασκευής και πάνω από 80% του κόστους λειτουργίας δαπανάται στην εγχώρια αγορά. Μια υπεραξία απόλυτα συμβατή με τη σταθερή προσήλωση του πρωθυπουργού, της κυβέρνησης και του ΥΠΕΝ στον στρατηγικό στόχο για άφθονη, καθαρή και προσιτή ενέργεια για όλους.

* Η κ. Αλεξάνδρα Σδούκου είναι γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

(Καθημερινή)