Eνεργειακό ντόμινο: ο Δρ. Ι.Τσιπουρίδης εξηγεί πώς ο πόλεμος στην Ουκρανία διαμορφώνει ένα νέο τοπίο

Δρ. Ι. Τσ.: Μια έκθεση στην οποία ελάχιστοι έδωσαν σημασία, ακριβώς για τους παραπάνω λόγους. Το πιο σημαντικό στην κατάσταση αυτή είναι ότι ουσιαστικά άλλαξε η ατζέντα. Είχαμε καταφέρει - τολμώ να πω είχαμε - με πολλή προσπάθεια, να φέρουμε ως πρώτο θέμα συζήτησης στην παγκόσμια ατζέντα, το ζήτημα κλιματικής αλλαγής και της αλλαγής του ενεργειακού μίγματος κατά το δυνατόν γρηγορότερα. Ακόμα και αν πολλοί δρούσαν με μεγάλη καθυστέρηση προς την αναγκαία μετάβαση, υπήρχε η ελπίδα ότι τα πράγματα θα πάνε προς τη σωστή κατεύθυνση. Χαρακτηριστικό αυτού είναι και η εξέλιξη από COP σε COP μαζί με την ελπίδα ότι το COP 27 θα πάει καλύτερα από το COP 26 κ.ο.κ. Τώρα, ξαφνικά, είναι όλοι γονυπετείς παρακαλώντας τις εταιρείες ορυκτών να παράξουν περισσότερο και συζητούν την επαναφορά άνθρακα και λιγνίτη. 

Έχουμε βρεθεί μπροστά σε μια άλλη κουβέντα και ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα ξανά. Προφανώς και ο πόλεμος είναι σημαντική προτεραιότητα, αλλά το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν σημαίνει ότι έχει λυθεί το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. 

Άλλωστε είναι γνωστό σε πολλούς και ειδικά στους κλιματικούς ακτιβιστές ότι ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα για την αντιμετώπιση της κλιματικης αλλαγής δεν είναι το climate denial - η άρνηση της κλιματικής αλλαγής - αλλά το climate delay - η καθυστέρηση της κλιματικής δράσης. Αυτή τη στιγμή λοιπόν επετεύχθη η μεγαλύτερη δυνατή climate delay η οποία θα μας μεταφέρει μήνες, αν όχι χρόνια πίσω. Όταν με το καλό τελειώσει η δραματική κατάσταση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, θα πρέπει να συζητήσουμε πώς γυρνάμε πίσω, στο σημείο που ήμασταν πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Δεν θα είναι εύκολο και η συνολική εικόνα έχει ανατραπεί σημαντικά.

Από την άλλη, αυτό το δραματικό γεγονός υπογραμμίζει με τον πιο έντονο τρόπο την ανάγκη όλων για ενεργειακή ανεξαρτησία. Ο μόνος τρόπος όμως, για να έχει κανείς ενεργειακή ανεξαρτησία είναι να έχει δικές του πηγές ενέργειας. Φυσικά, οι μόνες πηγές ενέργειας που είναι δικές του, για τον καθένα μας, είναι οι ανανεώσιμες. Δεν υπάρχει καμία χώρα στον πλανήτη που να μην έχει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Άρα οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι η λύση και στην ενεργειακή κρίση και στην κλιματική κρίση. Και αυτό φαίνεται ίσως με τον πιο δραματικό τρόπο από αυτόν τον πόλεμο, αλλά δεν νομίζω ότι είναι μια διάσταση στην οποία πολλοί δίνουν την απαραίτητη σημασία.      

Ε: Είναι πράγματι πολύ σημαντικός αυτός ο προβληματισμός. Επειδή αναφέρατε ότι δεν δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην προαναφερθείσα έκθεση*, μπορείτε να μας αναφέρετε συνοπτικά τα πιο κρίσιμα συμπεράσματά της; 

 Δρ. Ι. Τσ.: Τα πιο κρίσιμα συμπεράσματα αυτής είναι πραγματικά πολύ συνοπτικά. Ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι inevitable και unavoidable. Η κατάσταση ήταν αναμενόμενο να εξελιχθεί κατά αυτόν τον τρόπο και δεν μπορούμε να την αποφύγουμε. Επιπλέον, τονίζεται ότι τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα από ότι νομίζουμε. Οι επιστήμονες έχουν μια κακή τάση, κάθε φορά που καταλήγουν σε μια μελέτη να προσπαθούν να μην τονίσουν κάτι σε υπέρμετρο βαθμό. Έτσι προκειμένου να μην υπερβάλουν, συχνά καταλήγουν στο να “υποβάλουν”, με αποτέλεσμα όταν έρθει η επόμενη και η κάθε επόμενη μελέτη να φαίνεται ότι εν τέλει τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις. Και για να είμαστε ειλικρινείς, δεν έχουμε χρόνο. Ως έτος ορόσημο για την κλιματική δράση έχει τεθεί το 2030. Αυτό δεν σημαίνει ότι 31/12/2029 θα ξεκινήσουμε να λαμβάνουμε τα μέτρα μας και θα λυθεί το θέμα. Τώρα πρέπει να γίνει η όποια προσπάθεια. Είναι και θα πρέπει να είναι εμπροσθοβαρείς όλες οι δράσεις. Το κλίμα και η συσσώρευση του διοξειδίου του άνθρακα δεν πρόκειται να σταματήσει έτσι απλά και γρήγορα. Θέλει πολλή και άμεση δουλειά χωρίς καθυστέρηση. Όλοι έχουν στρέψει την προσοχή τους στο 2030, με στόχους να θέτονται στη συνέχεια για το 2040 κ.ο.κ. Το κλίμα όμως δεν περιμένει. Οι καταστροφές άλλωστε που γίνονται είναι ενδεικτικές. Είναι όλο και εντονότερες και συμβαίνουν όλο και πιο συχνά.   

Ε: Τώρα, εκτός από το λιγνίτη, πολλοί στρέφουν την προσοχή τους, στην αξιοποίηση περισσότερων ορυκτών καυσίμων. Ειδικότερα του φυσικού αερίου. Μάλιστα, γίνεται λόγος και για νέες εξορύξεις. Όλα τα παραπάνω με σκοπό την ανεξαρτητοποίηση από τις εισαγωγές των ενεργειακών προϊόντων από τη Ρωσία. Πώς βλέπετε την ανάπτυξη τέτοιων εναλλακτικών σε συνδυασμό με τις συνέπειες; Εκτός από τις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που ενδεχομένως να προκύψουν, πιστεύετε ότι μπορούν να μας θέσουν και υπό νέου είδους εξαρτήσεις;    

Δρ. Ι. Τσ.: Νομίζω πως το διατυπώσατε πάρα πολύ σωστά με την τελευταία φράση. Ουσιαστικά αλλάζει η πηγή εξάρτησης. Δεν συμβαίνει κάτι άλλο. Απλώς αλλάζει το από πού προέρχεται η εξάρτηση αυτή. Γίνεται πράγματι λόγος για νέες πηγές. Και προφανώς τα αποθέματα ορυκτών στον κόσμο δεν έχουν εξαντληθεί. Έχουν ελαχιστοποιηθεί φυσικά και ούτως ή άλλως μειώνονται. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπόψη αφού το υπόλοιπο των αποθεμάτων σε ωφέλιμο χρόνο δεν είναι πολλές δεκαετίες.  Όμως πρέπει να σταματήσουμε τη χρήση πολύ νωρίτερα διότι δεν αντέχει περισσότερο ο πλανήτης. Αντί όμως να δοθεί έμφαση σε αυτό, πηγαίνουμε προς μια νέα ιστορία, νέων εξορύξεων και νέων εξαρτήσεων, ενώ η λύση είναι εδώ και φωνάζει: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.  Η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν δώσει όλες τις απαντήσεις και τις λύσεις για το πως μπορούμε να καλύψουμε το 100% των αναγκών μας από ανανεώσιμες πηγές. Το 100%! Ακόμα και στους δύσκολους τομείς, της βιομηχανίας και των μεταφορών, λύσεις υπάρχουν αλλά προφανώς για να εφαρμοστούν θέλουν κάποιο χρόνο. Δεν μπορούν να υλοποιηθούν αύριο. Θα μπορούσαν, αν δεν υπήρχαν οι καθυστερήσεις τόσων δεκαετιών που λέγαμε τα ίδια και δεν άκουγε κανείς. Για αυτό λέω ότι η καθυστέρηση είναι ότι χειρότερο μπορεί να συμβεί. Οι λύσεις είναι εδώ, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι εδώ - ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι μπορούν να καταναλώνουν ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες -  το υδρογόνο, το οποίο και αυτό παράγεται από ανανεώσιμες, είναι εδώ. Οι λύσεις ήταν, είναι και θα είναι εδώ, το ζητούμενο είναι να υπάρχει και η λογική προς αυτή την κατεύθυνση.     

Ε.: Και τώρα ερχόμαστε στην επόμενη ερώτηση, που είναι η εξής: αν όλα αυτά τα χρόνια που γίνεται η συζήτηση για την ενεργειακή μετάβαση, είχαν στην πραγματικότητα επικεντρωθεί και οι πόροι, και η έρευνα και η πολιτική βούληση στην ανάπτυξη τόσο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσο και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και πρακτικών καλύτερης απόδοσης, θα μπορούσαμε αυτή τη στιγμή να μην ανησυχούμε για την εξάρτησή μας από ορυκτά και να μην κάνουμε καθόλου αυτή την κουβέντα, παρά την κατάσταση που έχει προκληθεί; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πληρώνουμε  τα λάθη του παρελθόντος;   

Δρ. Ι. Τσ.: Ναι φυσικά. Μα πληρώνουμε αυτή τη στιγμή τα λάθη του παρελθόντος. Τις αβλεψίες, τις παραλείψεις, το ότι αγνοούσαμε την επιστήμη κ.ο.κ. Άλλωστε, είναι γνωστό από τη δεκαετία του 70, όταν οι επιστήμονες των εταιρειών ορυκτών καυσίμων έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου για το ότι το διοξείδιο του άνθρακα και οι εκπομπές θα προκαλέσουν κλιματική αλλαγή. Είναι γνωστά αυτά τα πράγματα. Και οι λύσεις είναι γνωστές. Μια λύση αν τη δουλέψεις περισσότερο γίνεται καλύτερη, αν την αφήσεις, γίνεται καλύτερη πιο αργά. Οι λύσεις υπήρχαν και υπάρχουν. Το θέμα είναι ότι θα έπρεπε να έχει βρεθεί ένας άλλος τρόπος, να μπορούσαμε ταυτόχρονα να έχουμε αναπτύξει την απαραίτητη τεχνολογία εγκαίρως και να μην υπήρχε αυτή τη στιγμή καμιά αμφιβολία. Η καθυστέρηση, ξαναλέω, είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να υπάρξει. Αυτό είναι κάτι το οποίο το έχουμε πληρώσει και το χειρότερο είναι ότι οι ίδιοι άνθρωποι που προκαλούσαν την καθυστέρηση, αλλάζουν τη στάση τους απέναντι στα πράγματα. Ωστόσο, το σημαντικό είναι να προχωρήσει η ιστορία της ολοκλήρωσης/ανάπτυξης/εφαρμογής ανανεώσιμων λύσεων σε όλα τα επίπεδα της ενεργειακής κατανάλωσης. Είναι εφικτό. Και ειδικά σε περιοχές που δεν υπάρχει καν πρόσβαση στην ενέργεια, όπως είναι η Αφρική. Εδώ είναι ευκολότερο να αναπτύξεις εκ του μηδενός συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ε.: Μάλιστα, προφανώς επειδή έχουν να κάνουν την αρχή με αυτά τα μέσα και όχι τη μετάβαση, που χρειάζονται τόσες άλλες χώρες. Επιπλέον, βλέποντας την κατάσταση  και έχοντας και καλύτερη εικόνα των συμπερασμάτων πολλών εκθέσεων σαν την πρόσφατη της IPCC, θεωρείτε ότι είναι πολύ αργά για να αλλάξει η κατάσταση και να αποφύγουμε τα χειρότερα ή υπάρχει ακόμα κάποιο περιθώριο;     

Δρ. Ι. Τσ.: Νομίζω πως πάντα υπάρχει περιθώριο και πάντα θα υπάρχει διότι η κατάσταση δεν είναι μαύρο ή άσπρο. Το θέμα είναι μέχρι πού θα φτάσει η άνοδος της μέσης θερμοκρασίας της γης και κατά συνέπεια μέχρι ποιο επίπεδο θα φτάσουν οι σχετιζόμενες με αυτή καταστροφές. Εκτιμώ πως δεν θα φτάσουμε στους 4 βαθμούς Κελσίου, ειδικά μετά από τόσες προειδοποιήσεις της επιστήμης. Αλλά και ο 1,5 βαθμός είναι σοβαρή αλλαγή. Αυτή τη στιγμή επί παραδείγματι, στην Αφρική, όπου βρίσκομαι, η ξηρασία είναι σε απίστευτα επίπεδα. Είναι βέβαιο πως οι ανθρωποι εδώ δεν θα έχουν να φάνε. Ειδικά σε συνδυασμό με τον πόλεμο στην Ουκρανία, η οποία είναι ένας από τους σιτοβολώνες της Αφρικής, θα έχουμε νέα, μεγάλη επισιτιστική κρίση και πολλές ακόμα εικόνες σκελετωμένων παιδιών και ανθρώπων, δυστυχώς. 

Τουλάχιστον ενεργειακά, η λύση διαφαίνεται. Να σημειωθεί πως, αν είχαμε λύσει το ενεργειακό, δεν σημαίνει πως η Ρωσία δεν θα ξεκινούσε τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. σημαίνει όμως ότι δεν θα είχαμε αυτές τις προεκτάσεις. Μάλιστα, πρόσφατα είδα ένα άρθρο, που έλεγε πως η Αφρική, με τη χρήση έξυπνης γεωργίας θα μπορούσε να καταστεί πλήρως αυτόνομη και ανεξάρτητη διατροφικά. Υπάρχει λύση για κάθε πρόκληση. Για αυτό υπάρχει η επιστήμη. Όπως και με τον κορονοϊό, θα έπρεπε να δείξουμε τυφλή εμπιστοσύνη. Δεν το κάνουμε όμως. Φερ’ ειπείν, βγαίνουν πολλοί και διαδηλώνουν κατά των εμβολίων, φωνάζοντας περί ελευθερίας.   

Ε.: Είναι αρκετά ανησυχητική η κατάσταση, σε όλα τα επίπεδα. Μέσα σε όλη τη συζήτηση για την ενεργειακή ασφάλεια έχει επισημανθεί και ο ρόλος της πυρηνικής ενέργεια σαν “πράσινη” εναλλακτική. Μάλιστα, έργα πυρηνικής ενέργειας και φυσικού αερίου - υπό προϋποθέσεις - εντάχθηκαν ως πράσινα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης (EU Taxonomy). Την ίδια στιγμή, η πυρηνική απειλή φαίνεται να έχει επιστρέψει για τα καλά στη ζωή μας και αυτή τη φορά, όχι μόνο με τη μορφή ενός πιθανού πυρηνικού πολέμου, αλλά και με τη μορφή ενός πιθανού ατυχήματος. 

Φάνηκε ότι από τις πρώτες επιτυχίες των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία ήταν η κατάληψη του Τσερνόμπιλ, ενώ ακολούθησε και η Ζαπορίζια με τη μεγαλύτερη εγκατάσταση παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Πώς σχολιάζετε αυτό το γεγονός; Θα μπορούσε η πυρηνική ενέργεια να είναι μια λύση για τον ασφαλή ενεργειακό εφοδιασμό; Ειδικά όταν βλέπουμε ότι εκτός των όποιων πιθανών αστοχιών τέτοιες εγκαταστάσεις φαίνεται να αποτελούν στόχο και στην όχι και τόσο απίθανη πλέον περίπτωση πολέμου; 

Δρ. Ι. Τσ.: Kαι στην όχι και τόσο απίθανη περίπτωση τρομοκρατικών χτυπημάτων θα προσθέσω. Ξαφνικά συγκεντρώνεις κάτι τόσο καταστροφικό σε ένα σημείο, που η φύλαξη του και μόνο ανεβάζει κατακόρυφα το κόστος του. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Η πυρηνική ενέργεια είναι μια από τις χειρότερες λύσεις που έχει ποτέ σκεφτεί ο άνθρωπος. Προφανώς και σε επίπεδο στρατιωτικής χρήσης. Διότι μπορεί με την αποτελεσματικότητα που έχει να “χαίρονται” οι μεν που μπορούν να προκαλέσουν ένα τεράστιο πλήγμα στον εχθρό, αλλά ποιος είναι ο εχθρός; Ο εχθρός είναι ο απέναντι, παιδιά, άμαχοι, γυναίκες, ηλικιωμένοι.Η πυρηνική ενέργεια συνολικά είναι μια μη ασφαλής, μη φθηνή και μη αξιόπιστη στο τέλος της ημέρας πηγή ενέργειας. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ακριβό από το να κατασκευάσει κανείς έναν πυρηνικό σταθμό. 

Πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία ο τελευταίος καινούριος πυρηνικός σταθμός στη Φινλανδία, ο οποίος κατασκευάζεται από τότε που εγώ ήμουν νέος και άκουσα πρώτη φορά για αυτόν. Το ότι παίρνει κάτι δεκαετίες να ολοκληρωθεί απλά προσθέτει στο τελικό κόστος εν γένει. Η πηγή ενέργειας είναι από τις πιο ακριβές που υπάρχουν και η τιμή της είναι χρηματοδοτούμενη από τα κράτη για να μπορέσει να είναι ανταγωνιστική.  Επιπλέον, το θέμα της ασφάλειας των πυρηνικών δεν έχει λυθεί και η όλη κουβέντα σήμερα γίνεται σαν το ζήτημα αυτό να έχει λυθεί. Όλοι συζητούν που θα μπει ένας πυρηνικός σταθμός και δεν συζητείται καθόλου το αν θα έπρεπε καν να μπει. Μέχρι τώρα και το Τσερνόμπιλ και η Φουκουσίμα μας έχουν δώσει πολύ ισχυρά καμπανάκια που δείχνουν ότι δεν μπορούμε να παίζουμε με την πυρηνική ενέργεια.  Σχετικά με το Τσερνόμπιλ, ας μην ξεχνάμε ότι και τωρα κινδύνευσε να έχει διαρροές τις οποίες μάλλον τις πρόλαβαν αλλά θα το μάθουμε με βεβαιότητα αρκετά αργότερα. Η Φουκουσίμα εξακολουθεί να εκλύει ραδιενεργό νερό στη θάλασσα της περιοχής, στα ψάρια, που αργά ή γρήγορα θα καταλήξουν σε κάποιο πιάτο, και το γεγονός ότι τα ραδιενεργά απόβλητα πρέπει να μείνουν αποθηκευμένα για 10 χιλιάδες χρόνια για να θεωρούνται ασφαλή, με ξεπερνάει. 

Παίρνουμε ένα τεράστιο ρίσκο για όλες τις επόμενες γενιές οι οποίες θα μας καταριούνται στο μέλλον για την απίστευτη αυτή κληρονομιά που τους αφήνουμε και όμως το κάνουμε. Υπάρχει ανθρώπινη κατασκευή που να αντέχει 10.000 χρόνια και να το ξέρουμε; Όχι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πήρε μια λάθος απόφαση, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να επηρεάζει σημαντικά το εν λόγω ζήτημα. Η επιλογή και του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας να βαφτιστούν ως “πράσινα” νομίζω πως ήταν ότι χειρότερο μπορούσε να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα γιατί η περιοχή της Ένωσης είναι μια περιοχή πρωτοπόρα στην ενεργειακή μετάβαση, τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και τον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μπορώ να πω ότι αυτό το βήμα ήταν απογοητευτικό. Γιατί οι Ανανεώσιμες είναι εδώ. 

Ε.: Σχετικά με τα παραπάνω, είδαμε πρόσφατα στο πόρταλ σας, E=mc2, ένα άρθρο σχετικά με τις επιπτώσεις τέτοιων ατυχημάτων ή και τις επιπτώσεις ενός Γ’ ΠΠ, ο οποίος σήμερα μάλλον θα περιλαμβάνει πυρηνικά. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι θα σήμαινε μια τέτοια κλιμάκωση;

Δρ. Ι. Τσ.: Δεν είμαι ειδικός για να πω τι θα γίνει σε μια τέτοια περίπτωση. Σίγουρα πάντως θα πρόκειται για την απόλυτη καταστροφή και το άρθρο αυτό, στο οποίο αναφέρεστε, ήταν της κας Μαρίας Σωτηροπούλου που είναι γιατρός ειδική στο θέμα και - να είναι καλά - κρατάει ψηλά την αντιπυρηνική σημαία. Δεν νομίζω πως υπάρχει κάτι χειρότερο. Δηλαδή, ουσιαστικά πλήττεται σε μια τέτοια περίπτωση η ίδια η βιολογία του ανθρώπου. Θα επιστρέψουμε σε αυτό που είπε συμβολικά ο Αϊνστάιν: “δεν ξέρω με τι μέσα θα γίνει ο τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, πάντως ο τέταρτος θα γίνει με πέτρες και ρόπαλα”. Μπορεί τα πράγματα να μην είναι ακριβώς έτσι αλλά και μόνο αυτή η δήλωση δείχνει την τεράστια καταστροφή που θα ακολουθήσει την  οποιαδήποτε χρήση πυρηνικών όπλων. 

Ένα πυρηνικό ατύχημα έχει πιο περιορισμένη κάπως, καταστροφή. Ένα σημαντικό κακό σε αυτό, για εμάς, είναι ότι στην περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος δεν μπορούν να μετρηθούν άμεσα τα θύματα. Δεν είναι κάτι μετρήσιμο. Δεν είναι μια σφαίρα στο κεφάλι. είναι λευχαιμίες και ασθένειες που θα εμφανίζονται μετά από μήνες και χρόνια. Ποιος τις μετράει και προσδιορίζει από πού ήρθαν; Το ξέρουμε γιατί μακροπρόθεσμα ανεβαίνουν τα ποσοστά και ο Μ.Ο. αλλά συχνά είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε ακριβώς από πότε και πως προήλθαν. Το ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας είναι συνδεδεμένο με το θέμα των πυρηνικών όπλων. Επομένως, μια κοινωνία που έχει μυαλό θα έπρεπε να το έχει αποβάλλει αυτό το κεφάλαιο ως λύση. Η δική μας κοινωνία δεν το έχει κάνει. Ελπίζω στις επόμενες γενιές να μην φτάσει σε σημείο κλιμάκωσης, διότι τα χειρότερα είναι ένα κουμπάκι υπόθεση. Όσοι άνθρωποι και κωδικοί και αν παρεμβάλλονται μέχρι να πατηθεί το κουμπί, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που πιστεύουν ότι αν σκοτώσουν τον αντίπαλο, θα κερδίσουν κάτι. 

Ε.: Από ότι φαίνεται η καλύτερη επιλογή για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης, που εξασφαλίζει την πολυπόθητη ανεξαρτησία είναι οι ΑΠΕ και η ανάπτυξη όλων των εφαρμογών που τις συνοδεύουν. Πόσο εφικτή είναι αυτή τη στιγμή, είναι μια τέτοια λύση, και από ποια βασικά κριτήρια κρίνεται η επιτυχία της;                    

Δρ. Ι. Τσ.: Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια κακή κατάσταση που ελπίζουμε να τελειώσει όσο το δυνατόν συντομότερα και ηπιότερα γίνεται. Προφανώς και είναι οι ΑΠΕ η λύση. Και για να το πούμε και πιο ολοκληρωμένα, δεν είναι μόνο οι ΑΠΕ, είναι η ενεργειακή αποδοτικότητα, είναι η κυκλική οικονομία, είναι χίλια πράγματα που είναι στο τραπέζι για ένα καλύτερο αύριο. Γιατί το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο το ότι χρησιμοποιούσαμε ή χρησιμοποιούμε ορυκτά καύσιμα, το πρόβλημα είναι ότι είμαστε μια σπάταλη κοινωνία. Σπάταλη σε όλα. Άρα χρειάζεται μια σωστή διαχείριση των υλών μας και μετά όλα μπορούν να πάνε καλά και οι ΑΠΕ να είναι εκεί για την όποια προστιθέμενη αξία μπορούν να προσθέσουν. 

Έχουμε μια πηγή ενέργειας με μηδενικό κόστος καυσίμου, πόσο έξυπνοι πρέπει να είμαστε δηλαδή για να πούμε ότι αυτό ναι, πραγματικά είναι λογικό να το χρησιμοποιήσουμε.  

Έχουμε δεκάδες μορφές ΑΠΕ, γεωθερμία και βιομάζα που μπορούν να καλύψουν μονάδες βάσης, έπειτα, ο ήλιος, ο αέρας, το νερό, το κύματα, οτιδήποτε μπορούμε να σκεφτούμε είναι εκεί. Είναι για πάντα. Είναι φιλικό προς το περιβάλλον. Οι λύσεις είναι εδώ και μπορούν να εφαρμοστούν. Προϋπόθεση είναι μια κοινωνία με μυαλό, μια κοινωνία που να επιλέγει ηγέτες με μυαλό και να προχωράει παρακάτω.

Ε: Πολύ σωστό είναι αυτό. Έχει να κάνει κυρίως με την πολιτική θέληση και με τη βούληση του ίδιου του κόσμου, της κοινής γνώμης, που συνδέεται άλλωστε άρρηκτα με την πρώτη. Συμφωνείτε; 

Δρ. Ι. Τσ.:  Αυτό είναι πολύ σωστό και όσο και αν δεν το πολυ-πιστεύουμε, το ότι ο κόσμος εκφράζει την άποψή του, επηρεάζει τους πολιτικούς οι οποίοι θέλουν δεν θέλουν ακούν τον κόσμο. Μάλιστα να σημειώσω εδώ ότι - ενώ ετοιμάζουμε υλικό για ένα συνέδριο που έχουμε - μπαίνοντας να δω κάποια πράγματα έβλεπα παντού την προτροπή “κάνε τη φωνή σου να ακουστεί”. Είναι σημαντικό να εκφράζεις τι σκέφτεσαι. Ο καναπές μας όσο βολικός και αν είναι δεν λύνει κανένα πρόβλημα. δεν σημαίνει ότι πρέπει να βγεις και να πετάξεις το οτιδήποτε ή να παρεκτραπείς. Και μόνο όμως το να πεις τη γνώμη σου στον κύκλο σου, ή να λάβεις μέρος σε μια δράση, ή να εκφραστείς ανοιχτά μέσω των πλατφορμών που έχεις στη διάθεσή σου, επηρεάζει σημαντικά. Είμαστε στην εποχή που μας ακούνε και χρειάζεται να μιλάμε και να λέμε το σωστό.  

Ε.: Ναι, έχουμε την ευκαιρία να έχουμε το βήμα για να εκφραστούμε και πρέπει να το χρησιμοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Συμφωνώ απόλυτα σε αυτό. Θα θέλατε να δώσετε τον δικό σας επίλογο για τη σημερινή μας κουβέντα;     

Δρ. Ι. Τσ.: Ναι, συμπερασματικά έχω να πω ότι έχω τη χαρά να ασχολούμαι με τις ανανεώσιμες εδώ και 44 χρόνια - από το 1978 που ξεκίνησα το διδακτορικό μου στην ηλιακή ενέργεια. Είμαι πολύ τυχερός άνθρωπος που ασχολούμαι με αυτό το τόσο σημαντικό ζήτημα όλα αυτά τα χρόνια. Αν έχει γίνει πρόοδος; Βεβαίως έχει γίνει πρόοδος. Ήδη οι ανανεώσιμες παράγουν πολλή ενέργεια και στην Ελλάδα και ευρύτερα. Μπορούν όμως παραπάνω. Μπορούν καλύτερα. Ο χρόνος είναι που έχουμε χάσει. Έχουμε χάσει σημαντικό χρόνο. Τα πράγματα πάνε στη σωστή κατεύθυνση αλλά πάνε αργά. Πάνε όμως προς τη σωστή κατεύθυνση.      

Κλείνοντας, ευχαριστούμε θερμά τον κύριο Τσιπουρίδη για την επίκαιρη συνέντευξη που μας παραχώρησε και τις διαφωτιστικές απαντήσεις του.

• Στο πλαίσιο των παραπάνω, παραθέτουμε ως επιπλέον υλικό, συνδέσμους για την πρόσφατη έκθεση της IPCC, για την οποία γίνεται αναφορά στη συζήτηση, καθώς και σύνδεσμο για το άρθρο στο οποίο αναφερθήκαμε, περί πυρηνικής απειλής, ως εξής:
• https://www.ipcc.ch/assessment-report/ar6/ 
• https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg2/ 
• https://e-mc2.gr/el/news/enas-3os-pagkosmios-polemos-tha-einai-pyrinikos-0