Κομισιόν – REPowerEU: Σχέδιο 300 δισ. για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία – Κοινή αγορά αερίου και υδρογόνου

Σχέδιο 300 δισ. ευρώ με σκοπό την οριστική απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και την ταχύτερη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια έως το 2030, παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ του ΟΤ, για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επεσήμανε ότι «κινητοποιούνται κοντά στα 300 δισ. ευρώ. Περίπου 72  δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 225 δισ. ευρώ σε δάνεια».

«Γνωρίζουμε ότι όταν η Ευρώπη ενεργεί από κοινού έχει μεγαλύτερη επιρροή. Οι ηγέτες των κυβερνήσεων της ΕΕ των 27 συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια πλατφόρμα για την κοινή αγορά αερίου, LNG και υδρογόνου. Ως μέρος του σχεδίου μας REPowerEU, προτείνουμε μια επιχειρησιακή πορεία προς τα εμπρός, με κοινό μηχανισμό προμηθειών και κοινή προσέγγιση στις προμηθεύτριες χώρες. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να εξασφαλίσουμε την εισαγωγή ενέργειας που χρειαζόμαστε χωρίς ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών μας» υπογράμμισε η Πρόεδρος της Επιτροπής.

Για τον «απογαλακτισμό» των ευρωπαϊκών χωρών από τα ορυκτά καύσιμα, οι Βρυξέλλες πρότειναν ένα σχέδιο με τρεις άξονες: εισαγωγή περισσότερου μη ρωσικού φυσικού αερίου, ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μεγαλύτερη προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν ένα μείγμα νόμων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μη δεσμευτικά συστήματα και συστάσεις προς τις κυβερνήσεις των 27 κρατών-μελών, οι οποίες είναι αρμόδιες για τις εθνικές τους ενεργειακές πολιτικές.

Συνολικά, οι Βρυξέλλες αναμένουν ότι θα απαιτηθούν 210 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις έως το 2027 και 300 δισ. ευρώ έως το 2030, επιπλέον αυτών που απαιτούνται ήδη για την επίτευξη του κλιματικού στόχου του μπλοκ για το 2030.

Νέοι στόχοι και κοινή αγορά αερίου, LNG και υδρογόνου

Αυτές οι επενδύσεις περιλαμβάνουν 86 δισ. ευρώ για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και 27 δισ. ευρώ για υποδομές ανάπτυξης υδρογόνου, 29 δισ. ευρώ για δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και 56 δισ. ευρώ για εξοικονόμηση ενέργειας και αντλίες θερμότητας. Επιπλέον, θα απαιτηθούν ορισμένες επενδύσεις σε υποδομές ορυκτών καυσίμων – 10 δισ. για δώδεκα έργα φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου και έως και 2 δισεκατομμύρια ευρώ για πετρέλαιο, με στόχο τις περίκλειστες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες εξαρτώνται ενεργειακά από τη Ρωσία.

Οι Βρυξέλλες θέλουν οι χώρες να χρηματοδοτήσουν τα μέτρα χρησιμοποιώντας το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ειδικότερα, η Επιτροπή πρότεινε έναν υψηλότερο νομικά δεσμευτικό στόχο για λήψη του 45% της ενέργειας της Ε.Ε. από ΑΠΕ έως το 2030, αντικαθιστώντας την τρέχουσα πρότασή της για το 40%. Αυτό θα οδηγήσει την Ε.Ε. να υπερδιπλασιάσει την δυναμικότητά της σε ΑΠΕ στα 1.236 γιγαβάτ (GW) έως το 2030 και να υποστηριχθεί από έναν νόμο που θα επιτρέπει την απλοποίηση χορήγησης αδειών για αιολικά και ηλιακά έργα.

Η Κομισιόν προτείνει, επίσης, τη σταδιακή θέσπιση υποχρεώσεων για τις χώρες να τοποθετούν στα νέα κτίρια ηλιακά πάνελ, ενώ ένας άλλος στόχος είναι η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στην Ε.Ε .κατά 13% έως το 2030, αντικαθιστώντας την τρέχουσα πρότασή της 9%.

Το σχέδιο περιλαμβάνει προμήθειες φυσικού αερίου για να αντικαταστήσει τα 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που αγοράζει η Ευρώπη από τη Μόσχα κάθε χρόνο. Η ζήτηση φυσικού αερίου της Ευρώπης αναμένεται να μειωθεί κατά 30% έως το 2030 για να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι, αλλά προς το παρόν οι χώρες βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα για τη θέρμανση των σπιτιών, τη βιομηχανία και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Μεμονωμένες εταιρείες είναι υπεύθυνες για την αγορά φυσικού αερίου, αλλά οι Βρυξέλλες θα ξεκινήσουν ένα σχέδιο που θα επιτρέπει στις χώρες να αγοράζουν από κοινού φυσικό αέριο. Οι ειδικοί ανέφεραν ότι αυτό θα είναι πολύπλοκο και πιθανότατα δεν θα βοηθήσει σε μια βραχυπρόθεσμη ενεργειακή κρίση.

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεσήμανε ότι θέλει να παράγει 10 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου μέχρι το 2030 και να εισάγει άλλους 10 εκατομμύρια τόνους – που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να αντικαταστήσουν το φυσικό αέριο στη βιομηχανία.

Το REPowerEU

Το REPowerEU είναι η απάντηση στη διαταραχή της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τονίζει η Επιτροπή, επισημαίνοντας ότι τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα χρησιμοποιούνται ως «οικονομικό και πολιτικό όπλο και κοστίζουν στους ευρωπαίους φορολογούμενους σχεδόν 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Εξοικονόμηση ενέργειας

Η Επιτροπή προτείνει μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, προκειμένου να «προετοιμαστούμε για τις πιθανές προκλήσεις του επόμενου χειμώνα», επισημαίνοντας ότι «είναι ο ταχύτερος και φθηνότερος τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης και μείωσης των λογαριασμών».

Συγκεκριμένα, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθεί από 9% σε 13% ο στόχος ενεργειακής απόδοσης στο πλαίσιο της δέσμης «Fit for 55» της νομοθεσίας για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι βραχυπρόθεσμες αλλαγές συμπεριφοράς για εξοικονόμηση ενέργειας (που περιγράφονται αναλυτικά σε άλλο έγγραφο) θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου και πετρελαίου κατά 5%. Παράλληλα, συστήνεται στα κράτη-μέλη να ξεκινήσουν ειδικές επικοινωνιακές εκστρατείες με στόχο τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. Τα κράτη-μέλη ενθαρρύνονται επίσης να χρησιμοποιούν φορολογικά κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας, όπως μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ για ενεργειακά αποδοτικά συστήματα θέρμανσης, μόνωση κτιρίων, συσκευές και προϊόντα.

Σχέδιο δράση για βιομεθάνιο

Καθορίζονται νέα εργαλεία, όπως μια νέα Βιομηχανική Συμμαχία Biomethane και οικονομικά κίνητρα για την αύξηση της παραγωγής βιομεθανίου στα 35 bcm έως το 2030, μεταξύ άλλων μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η αντικατάσταση του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στις βιομηχανικές διεργασίες θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και θα ενισχύσει την ασφάλεια και την ανταγωνιστικότητα. Η εξοικονόμηση ενέργειας, η απόδοση, η υποκατάσταση καυσίμου, ο ηλεκτρισμός και η βελτιωμένη απορρόφηση ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου, βιοαερίου και βιομεθανίου από τη βιομηχανία θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 35 bcm φυσικού αερίου έως το 2030, πέραν αυτών που προβλέπονται στο Fit for 55 προτάσεις.

Επενδύσεις

Η επίτευξη των στόχων REPowerEU απαιτεί πρόσθετες επενδύσεις 210 δισεκατομμυρίων ευρώ ως το 2027. Ήδη, είναι διαθέσιμα 225 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα νομοθεσία και οδηγίες προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο τροποποίησης και συμπλήρωσης των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης (RRP), στο πλαίσιο του REPowerEU. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθούν οι πόροι του RRF με 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις από την πώληση δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (ETS) που βρίσκονται επί του παρόντος στο Αποθεματικό Σταθερότητας της Αγοράς και που θα δημοπρατηθούν με τρόπο που δεν διαταράσσει την αγορά.

Στο πλαίσιο του τρέχοντος πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ), η πολιτική συνοχής θα υποστηρίξει ήδη έργα απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές και πράσινης μετάβασης με έως και 100 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύοντας σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υδρογόνο και υποδομές. Επιπλέον 26,9 δισ. ευρώ από τα ταμεία συνοχής θα μπορούσαν να διατεθούν σε εθελοντικές μεταφορές στο RRF και άλλα 7,5 δις. ευρώ από την Κοινή Αγροτική Πολιτική μέσω εθελοντικών μεταφορών στο RRF. Η Επιτροπή θα διπλασιάσει τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για την πρόσκληση μεγάλης κλίμακας του 2022 του Ταμείου Καινοτομίας αυτό το φθινόπωρο σε περίπου 3 δις ευρώ. Απαιτείται, επίσης, περιορισμένη πρόσθετη υποδομή φυσικού αερίου, η οποία εκτιμάται σε επενδύσεις περίπου 10 δισ. ευρώ.