Τι δείχνει κάψουλα αέρα από το 1765 για τη μόλυνση της ατμόσφαιρας
Μια αμπούλα με αέρα της Ανταρκτικής από το 1765 αποτελεί το κεντρικό έκθεμα μιας νέας έκθεσης που αποκαλύπτει τις κρυμμένες ιστορίες του πολικού πάγου και τις ατμοσφαιρικές αλλαγές σε βάθος αιώνων. Η έκθεση παρουσιάζεται στους επισκέπτες της διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στη Γλασκώβη (COP26).
Τα τελευταία πέντε χρόνια, ο καλλιτέχνης Wayne Binitie συνεργάζεται με τους επιστήμονες της Βρετανικής Έρευνας της Ανταρκτικής (BAS), που κάνουν γεωτρήσεις, αναλύουν και συντηρούν κυλινδρικά κομμάτια πάγου από τα βάθη των παγετώνων, που καταγράφουν τις κλιματικές αλλαγές, πέρασμα του χρόνου.
Αυτοί οι πυρήνες πάγου επέτρεψαν στον καλλιτέχνη να εκθέσει στη Γλασκώβη-σε μια στιγμή που αναγνωρίζεται ευρέως ως κομβική για τον πλανήτη- τον καθαρότερο αέρα παγιδευμένο σε πάγο μιας άλλης εποχής, λίγο πριν η σύγχρονη ανθρωπότητα αρχίσει την άθελά της καταστροφή της ατμόσφαιρας, τις σκληρές συνέπειες της οποίας αντιμετωπίζουμε τώρα.
Η έκθεση με τίτλο «Polar Zero» στο Κέντρο Επιστημών της Γλασκώβης περιλαμβάνει ένα κυλινδρικό γυάλινο γλυπτό που περικλείει τον αέρα, ο οποίος έχει εξαχθεί ακριβώς από το 1765 – την ημερομηνία που πολλοί ιστορικοί προσδιορίζουν ως την έναρξη της Βιομηχανικής Επανάστασης. Ένας δεύτερος κύλινδρος παρουσιάζει έναν πυρήνα πάγου που περιέχει μικροσκοπικές φυσαλίδες αέρα, οι οποίες παγιδεύτηκαν καθώς χιόνιζε και συμπιέστηκαν. Αυτές αποκαλύπτουν τώρα τον τρομακτικό ρυθμό αύξησης του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα από εκείνη την ημερομηνία.
«Η κλίμακα του θέματος είναι τόσο συντριπτική και τόσο πολύπλοκη που μπορεί να μοιάζει μακρινή, ακόμη και αποκαλυπτική», δήλωσε ο Binitie, διδακτορικος φοιτήτης στο Royal College of Art. «Οι άνθρωποι χρειάζονται κάτι χειροπιαστό που να καταρρίπτει αυτή την απόσταση», πρόσθεσε.
Ο παγετολόγος δρ Ρόμπερτ Μαλβάνεϊ, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την εξόρυξη του πάγου για το BAS, λέει ότι είναι όντως δυνατό να εξάγουμε πάγο από μια συγκεκριμένη εποχή. «Το χιόνι πέφτει στην Ανταρκτική χρόνο με το χρόνο αλλά δεν υπάρχει τήξη. Έτσι, συσσωρεύεται και συμπιέζει όλα το χιόνι που βρίσκεται από κάτω. Καθώς τρυπάμε προς τα κάτω, οδηγούμαστε όλο και πιο βαθιά στο παρελθόν – κάτι σαν να μετράμε τους δακτυλίους ενός μεγάλου δέντρου. Αυτό που βοηθάει είναι ότι κάθε τόσο γνωρίζουμε ότι ένα συγκεκριμένο ηφαίστειο εξερράγη σε μια συγκεκριμένη χρονιά και μπορεί να βρούμε στοιχεία γι’ αυτό. Έτσι το να βρούμε ένα συγκεκριμένο έτος, δεν είναι τόσο δύσκολο όσο φαντάζεστε».
Η έκθεση μιας κάψουλας αέρα και ενός πυρήνα πάγου που τήκεται σταδιακά αποδείχθηκε μια συναρπαστική τεχνική πρόκληση, είπε ο Γκράχαμ Ντόντ, ειδικός μηχανικής της Arup. «Το να εκθέτεις έναν πυρήνα πάγου χωρίς αυτός να λιώνει εντελώς, είναι ένας τεχνικός άθλος που απαιτεί ακριβείς υπολογισμούς, ώστε να δημιουργήσεις το σωστό επίπεδο μόνωσης, ενώ εξακολουθείς να επιτρέπεις στους επισκέπτες να πλησιάζουν τον πάγο».
Οι επισκέπτες της έκθεσης θα ακούσουν τις αρχαίες φυσαλίδες αέρα να σπάνε καθώς ο πυρήνας πάγου βγαίνει από τον μονωμένο σωλήνα του- μαζί με το καθηλωτικό soundtrack του Binitie- και θα μπορούν να αγγίξουν και να δοκιμάσουν το παγωμένο νερό. Πρόκειται για μια πολυαισθητηριακή εμπειρία σε μια εποχή που «φαίνεται πιο επείγον από ποτέ να αναρωτηθούμε τι σημαίνει να αγγίζουμε και να είμαστε σε επαφή με τη Γη», κατέληξε ο καλλιτέχνης.
(ΕΡΤ)
11 Οκτωβρίου 2021
