Τα κολοσσιαία φωτοβολταϊκά Panda της Κίνας και ο μετασχηματισμός της παγκόσμιας ενεργειακής σκηνής.
Η Κίνα δεν φιλοξενεί μόνο μερικά από τα μεγαλύτερα ηλιακά πάρκα στον κόσμο, αλλά και η τεχνολογία της φαίνεται ότι θα επηρεάσει την ενεργειακή πολιτική σε ολόκληρο τον κόσμο. Πόσο εφικτά είναι αυτά τα μεγαλόπνοα σχέδια;
Αν πετάξετε πάνω από την περιοχή Datong, στη βόρεια Κίνα, και θα δείτε δύο γιγαντιαία πάντα. Τον ένα μάλιστα σας χαιρετά.
Είναι κατασκευασμένα από χιλιάδες ηλιακά πανέλα.
Μαζί, και με κάποια άλλα παρακείμενα πάρκα, σχηματίζουν ένα συγκρότημα 100 MW που καλύπτει 248 στρέμματα. Στην πραγματικότητα είναι ένα σχετικά μικρό ηλιακό πάρκο, για τα δεδομένα της Κίνας, αλλά είναι σίγουρα το πιο πατριωτικό.
«Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε να έχει την εικόνα του κινεζικού εθνικού θησαυρού - του γιγαντιαίου panda», εξηγεί η Panda Green Energy, η εταιρεία που το δημιούργησε.
Η Κίνα έχει περισσότερη εγκατεστημένη ηλιακή ισχύ από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, που φτάνει στο κολοσσιαίο νούμερο των 130 GW.
Εάν λειτουργούσαν όλα μαζί και παρήγαγαν ηλεκτρικό ρεύμα ταυτόχρονα, θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο αρκετές φορές.
Η Κίνα φιλοξενεί πολλές μεγάλες ηλιακές εγκαταστάσεις, όπως την τεράστια εγκατάσταση στο φράγμα Longyangxia, ισχύος 850MW στο οροπέδιο του Θιβέτ, με τα τέσσερα εκατομμύρια πάνελ και το μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στον κόσμο αυτή τη στιγμή, που βρίσκεται στην έρημο Tengger της Κίνας, με ισχύ που υπερβαίνει τα 1.500 MW.
Αυτά τα έργα έχουν κοστίσει πολλά εκατομμύρια δολάρια, αλλά άξιζε τον κόπο; Και θα κατασκευαστούν ποτέ αρκετά φωτοβολταϊκά πάρκα ώστε να πετύχει η Κίνα τους στόχους της για την πράσινη ενέργεια;
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής τεχνολογίας ηλιακών συλλεκτών παγκοσμίως, επισημαίνει η Yvonne Liu από το Bloomberg New Energy Finance.
«Η αγορά είναι πραγματικά πολύ μεγάλη», λέει, «είναι σαν άσκηση βιομηχανικής πολιτικής για την κυβέρνηση».
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), πάνω από το 60% των παγκοσμίων ηλιακών συλλεκτών κατασκευάζονται στην Κίνα. Η κυβέρνηση επομένως, έχει σαφές οικονομικό ενδιαφέρον, να εξασφαλίσει ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ηλιακούς συλλέκτες.
Επιπλέον, αυξάνοντας το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είναι θετικό καθώς ο «καθαρισμός» του κινεζικού ενεργειακού μίγματος αποτελεί βασικό πολιτικό στόχο. Περίπου τα δύο τρίτα του ηλεκτρικού ρεύματος της χώρας εξακολουθεί να προέρχεται από καύση άνθρακα.
Για αυτό δεν είναι περίεργη αυτή η ταχύτατη ανάπτυξη στις ηλιόλουστες πεδιάδες της βόρειας και βορειοδυτικής Κίνας, αφού όπως σημειώνει η ΙΕΑ, η Κίνα πέτυχε τον στόχο της ηλιακής ενέργειας για το 2020 τρία χρόνια νωρίτερα.
Υπάρχει όμως και ένα πρόβλημα.
Το 1935 ο γεωλόγος Hu Huanyong δημιούργησε την νοητή γραμμή γνωστή ως "Hu Line" από τη βορειοανατολική προς τη νότια κεντρική Κίνα.
Η γραμμή χωρίζει τη χώρα σε δύο περίπου ίσες εκτάσεις. Όμως η πλειοψηφία των κατοίκων, το 94%, ζει στο ανατολικό τμήμα και το υπόλοιπο 6% ζει δυτικά.
«Η κατανομή των αιολικών και ηλιακών πόρων της Κίνας είναι εντελώς αντίθετη», λέει ο Yuan Xu στο Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.
Επομένως, πολλά από τα ηλιακά πάρκα βρίσκονται μακριά από τα αστικά κέντρα με τις υψηλές καταναλώσεις.
Το αποτέλεσμα είναι ένας εκπληκτικά χαμηλός συντελεστής απόδοσης.
Αναφερόμενος στα στοιχεία του Συμβουλίου Ηλεκτρισμού της Κίνας, κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2018, ο μέσος συντελεστής απόδοσης των κινέζικων ηλιακών ήταν μόλις 14,7%, λέει ο Xu.
Μέρος του προβλήματος, λέει ο Xu, είναι οι μεγάλες απώλειες λόγω του μεγάλου μήκους των γραμμών μεταφοράς, πολλών χιλιομέτρων, που συνδέουν τα μακρινά ηλιακά πάρκα με τα κέντρα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι μια κατάσταση που ο Xu ορίζει ως «σοβαρή αναντιστοιχία».
Η Κίνα προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτό το ζήτημα αναπτύσσοντας μια καλύτερη τεχνολογία γραμμών μεταφοράς, λέει ο Jeffrey Ball από το Κέντρο Ενεργειακής Πολιτικής και Οικονομικών Stanner-Taylor του πανεπιστημίου Πανεπιστημίου Stanford. Οι καινοτομίες περιλαμβάνουν γραμμές συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (DC) - αλλά αυτές δεν κατασκευάζονται τόσο γρήγορα όσο χρειάζεται.
Και υπάρχει μια άλλη επιπλοκή που επί του παρόντος διαφαίνεται μεγάλη για την κινεζική ηλιακή βιομηχανία. Τον Μάιο, η κυβέρνηση έκοψε τις επιδοτήσεις για έργα ηλιακής ενέργειας μεγάλης κλίμακας, πράγμα που σημαίνει ότι τώρα είναι πολύ πιο δαπανηρή η κατασκευή τους.
Το αποτέλεσμα θα φανεί άμεσα. Πέρυσι, στην Κίνα εγκαταστάθηκαν 53 GW ηλιακής ισχύος. Φέτος, ο Liu αναμένει ότι οι εγκαταστάσεις θα φθάσουν συνολικά τα 35 GW, μια πτώση πάνω από 30%.
Σε αυτό το κλίμα, οι επενδυτές στρέφονται μακριά από τα γιγάντια, απομακρυσμένα ηλιακά πάρκα προς άλλες ευκαιρίες, λέει ο Liu. Η κάλυψη των στεγών στις μεγάλες πόλεις με ηλιακούς συλλέκτες και η πώληση ηλεκτρικής ενέργειας απευθείας στους καταναλωτές είναι μια πιο ελκυστική προοπτική αυτή τη στιγμή για μερικούς, εξηγεί.
Αλλά ο Liu, ο Ball και ο Xu συμφωνούν όλοι, ότι τα μεγάλα ηλιακά πάρκα στην Κίνα αλλά και αλλού δεν έχουν τελειώσει. Αρκετά βρίσκονται υπό κατασκευή σε όλο τον κόσμο, πολλά μάλιστα στην Ινδία.
Ο Liu επισημαίνει ότι οι ηλιακοί συλλέκτες συνεχίζουν να γίνονται φθηνότεροι και ως εκ τούτου, μπορεί σε λίγα μόνο χρόνια, οι επιδοτήσεις στην Κίνα που καταργήθηκαν, να μην επηρεάζουν τους επενδυτές: η ηλιακή ενέργεια θα είναι υπερβολικά φθηνή για να την αγνοήσουν οι επενδυτές.
Και αυτό θα συμβεί σε 3-5 χρόνια από τώρα.
Αλλά υπάρχει και το πρόβλημα των παλαιών πανέλων μετά από τα περίπου 30 χρόνια ωφέλιμης ζωής των.
Η Κίνα αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπη με τα απόβλητα των ηλιακών συλλεκτών από το 2040 και μετά και δεν υπάρχει επί του παρόντος σαφές σχέδιο για το τι να κάνει με όλο αυτό το υλικό.
Είναι ένα ακόμα εμπόδιο που πρέπει να ξεπεραστεί για να διασφαλιστεί ότι η ηλιακή ενέργεια μεγάλης κλίμακας είναι πραγματικά μια «πράσινη» τεχνολογία. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα σε κάποιο στάδιο.
Όπως εξηγεί η Ball, το τεράστιο ενδιαφέρον για φθηνή ηλιακή ενέργεια, με ή χωρίς επιδοτήσεις, θα οδηγήσει σε τεράστιες εγκαταστάσεις τα επόμενα χρόνια.
«Όσο μεγάλα κι αν είναι αυτά τα έργα σήμερα, θα χρειαστεί να γίνουν πολλά περισσότερα και θα πρέπει να είναι ακόμα μεγαλύτερα», λέει.
Με άλλα λόγια, δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα.
4 Σεπτεμβρίου 2018
Του Chris Baraniuk
