Οι «κόντρες» και οι συμφωνίες για το ρυθμιστικό πλαίσιο των θαλάσσιων αιολικών – Οι τρείς «γρίφοι» που πρέπει να επιλύσει το ΥΠΕΝ.

«Κοινός τόπος» της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, αλλά και των παραγόντων του κλάδου αιολικής ενέργειας, είναι πως η «φόρμουλα» ανάπτυξης θαλάσσιων αιολικών πάρκων στη χώρα μας θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από τις απαντήσεις που θα δοθούν σε τρεις κρίσιμες παραμέτρους.

Έτσι, επενδυτές και ΥΠΕΝ συμφωνούν ότι η χωροθέτηση-αδειοδότηση, η διασύνδεση με το σύστημα μεταφοράς, και η αποζημίωση των επενδυτών αποτελούν τους τρεις άξονες στους οποίους θα πρέπει να βασισθεί «μια σωστή μεθοδολογική προσέγγιση», όπως επισήμανε χαρακτηριστικά στη χθεσινή εκδήλωση της ΕΛΕΤΑΕΝ και η Γενική Γραμματέας του υπουργείου, Αλεξάνδρα Σδούκου.

Η διεθνής εμπειρία δείχνει πως, για κάθε μία από αυτές τις παραμέτρους, υπάρχουν ποικίλες, ακόμη και εντελώς αντιδιαμετρικές, «σχολές σκέψης» που έχουν ακολουθηθεί από ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες ήδη εγκαθίστανται θαλάσσια αιολικά πάρκα. Ως συνέπεια, από τις διαθέσιμες επιλογές, το ΥΠΕΝ καλείται να βρει εκείνες τις λύσεις που ταιριάζουν περισσότερο στην ελληνική πραγματικότητα, ενδεχομένως συγκεράζοντας και λύσεις που εφαρμόζονται στο εξωτερικό.

Η χωροθέτηση

Όσον αφορά την γκάμα των λύσεων για τη χωροθέτηση-αδειοδότηση, το ένα άκρο καταλαμβάνει το «νεοφιλελεύθερο μοντέλο», το οποίο ισχύει στη Βρετανία και ουσιαστικά παρέχει στον επενδυτή όλους τους «βαθμούς ελευθερίας» για την υλοποίηση του έργου. Αυτό σημαίνει ότι έγκειται στην απόλυτη ευχέρεια του επενδυτή η επιλογή του σημείου εγκατάστασης, ώστε στη συνέχεια να μελετήσει τις παραμέτρους λειτουργίας του πάρκου (π.χ. μέσω ανεμολογικών μετρήσεων). Αν κρίνει ότι το τοπικό αιολικό δυναμικό είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο, τότε μπορεί να προχωρήσει στην αδειοδοτική «ωρίμανση» του πάρκου, και μετά στην κατασκευή του. 

Στον αντίποδα βρίσκεται το «κρατικά ρυθμιζόμενο μοντέλο», στο πλαίσιο του οποίου η πολιτεία αποκλειστικά επιλέγει τις περιοχές εγκατάστασης, προχωρώντας η ίδια στη μελέτη τους. Με αυτό τον τρόπο, προσδιορίζει την ισχύ των έργων που μπορούν να «υποστηρίξουν» οι επιλεγμένες περιοχές, προχωρώντας στη συνέχεια στη δημοπράτησή τους, ώστε να εκχωρηθούν σε επενδυτές. Το μοντέλο αυτό εφαρμόζεται σε χώρες όπως η Δανία και η Ολλανδία.

Από την άλλη πλευρά, η πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ, την οποία η Ένωση έθεσε σε δημόσια διαβούλευση, ακολουθεί ένα «μικτό μοντέλο». Έτσι, σε πρώτη φάση η πολιτεία επιλέγει μία ευρύτερη γεωγραφική περιοχή, στην οποία θα ανοίξει τον δρόμο για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων. Για την επιλογή της, μπορεί να βασισθεί σε κάποια βασικά ανεμολογικά δεδομένα από έναν δημόσια φορέα (π.χ. ΚΑΠΕ, ΕΛΚΕΘΕ), ώστε να πιστοποιήσει πως το τοπικό αιολικό δυναμικό είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο.

Παράλληλα, διασφαλίζει πως η περιοχή αυτή πληροί τις περιβαλλοντικές και άλλες προϋποθέσεις για την εγκατάσταση πάρκων, όπως ότι δεν έρχεται σε σύγκρουση με υφιστάμενες οικονομικές δραστηριότητες (π.χ. αλιεία), ενώ προχωρά και σε διαβούλευση με την τοπική κοινωνία, μέσω της έκδοσης ΣΜΠΕ, για να εξασφαλίσει τη συναίνεσή της. Έτσι, στη συνέχεια καθορίζει επιμέρους ζώνες (υποπεριοχές) μέσα σε αυτή την θαλάσσια έκταση, κάθε μία από τις οποίες μπορεί να μελετήσει κάποιος υποψήφιος επενδυτής, στην προοπτική εγκατάστασης πάρκου.

Για να «δεσμεύσει» μία τέτοια ζώνη, ο επενδυτής θα πρέπει να πληροί μία σειρά από όρους που διασφαλίζουν την οικονομική του φερεγγυότητα, όσο και την τεχνικά εφικτή τεχνολογία που πρόκειται να εφαρμόσει. Κατά συνέπεια, στη συνέχεια θα μπορεί να διενεργηθεί διαγωνισμός, ώστε όσα πάρκα προκριθούν από τη διαδικασία, να προχωρήσουν στη λήψη άδειας παραγωγής και τα υπόλοιπα στάδια αδειοδοτικής «ωρίμανσης», τα οποία θα ανοίξουν τον δρόμο για την υλοποίησή τους.

Η σύνδεση στο δίκτυο

Οι παραπάνω προσεγγίσεις, όπως είναι φυσικό, συνεπάγονται και διαφορετική «φόρμουλα» για τη σύνδεση των πάρκων στο ηλεκτρικό δίκτυο. Κατά συνέπεια, στο «φιλελεύθερο μοντέλο», τα έργα υποθαλάσσιας διασύνδεσης (και η τεχνολογία) επιλέγονται από τον ιδιώτη. Αντίθετα, στο «κρατικά ρυθμιζόμενο μοντέλο», και ο σχεδιασμός αυτός γίνεται από την πολιτεία.

Ενδιάμεση προσέγγιση, με βάση το «μικτό μοντέλο», προτείνει η ΕΛΕΤΑΕΝ. Έτσι, ο ΑΔΜΗΕ αναλαμβάνει να δημιουργήσει «κεντρικούς διασυνδετικούς κορμούς» στην ευρύτερη περιοχή που έχει καθορίσει η πολιτεία για εγκατάσταση πάρκων, με τον κάθε επενδυτή να επιφορτίζεται με τη διασύνδεση του έργου του με αυτά τα grid hubs. Ο Διαχειριστής θα δεσμεύεται από αυστηρά χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των έργων, την ίδια στιγμή που θα αποτρέπονται τυχόν προβλήματα στο δίκτυο από την «άναρχη» ανάπτυξη διασυνδέσεων, όπως και οικονομίες κλίμακας με την ομαδοποίηση των πάρκων προς διασύνδεση.

Η αποζημίωση των επενδυτών

Όσον αφορά την αποζημίωση των πάρκων, το μόνο ίσως σημείο διαφωνίας είναι το κατά πόσο τα πρώτα πάρκα θα χρειαστεί να «κλειδώσουν» τιμή εκτός διαγωνισμών (όπως π.χ. με ατομικές κοινοποιήσεις), ώστε να δοθεί μία ώθηση στα πρώτα βήματα ανάπτυξης του κλάδου.

Μάλιστα, στη χθεσινή εκδήλωση της ΕΛΕΤΑΕΝ, η Γενική Γραμματέας δεν απέκλεισε αυτό το ενδεχόμενο, έως ότου δημιουργηθεί μία κρίσιμη μάζα πάρκων. Πάντως, όλες οι πλευρές συμφωνούν πως, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει ένα τέτοιο προκαταρκτικό στάδιο, τα πάρκα στην πορεία θα «κλειδώνουν» τιμές αποκλειστικά μέσω διαγωνισμών, όπως άλλωστε προκρίνει συνολικά η Ευρωπαϊκή Ένωση για κάθε τύπου εγκατάσταση ΑΠΕ ή σταθμών αποθήκευσης.

24 Φεβρουαρίου 2021

energypress